Agregat M3

Agregat M3 to najszerszy wskaźnik pomiaru ilości pieniądza w gospodarce spośród trzech głównych agregatów M1, M2, M3.

Agregaty pieniądza wyznaczają miarę podaży pieniądza (w ujęciu statystycznym) w walucie krajowej.

W zależności od tego jakie substytuty pieniądza uznaje się za pieniądz, mówi się o różnych agregatach pieniężnych. Ponadto w różnych krajach wykorzystywane są różne rodzaje agregatów pieniężnych.

Agregaty pieniądza (monetary agregate) używane są na przemiennie z nazwa "miara pieniądza" i oznaczane są literą "M" (od angielskiego słowa money) oraz posiadają przyporządkowaną cyfrę 1,2,3 ułożone są chronologicznie od najbardziej, do najmniej płynnych agregatów.

TL;DR

Artykuł omawia agregat M3, który jest najszerszym wskaźnikiem pomiaru ilości pieniądza w gospodarce. M3 uwzględnia gotówkę, depozyty i inne zobowiązania banków, duże depozyty terminowe i terminowe umowy odkupu dłuższe niż 1 dzień, a także długoterminowe depozyty w walutach obcych. Agregat M3 jest uznawany za najlepszą miarę pieniądza krajowego w szerokim ujęciu i od 2003 roku jest uznawany przez Narodowy Bank Polski za główną miarę ilości pieniądza. W Polsce różnica między M2 a M3 jest niewielka, co sugeruje, że klienci nie mają jeszcze dostępu do wyżej oprocentowanych lokat bankowych. W strefie euro, M3 jest najważniejszym agregatem.

Rodzaje agregatów

W zależności od stopnia płynności wyróżnia się cztery miary zasobów pieniądza, M1, M2, M3, L.

• Agregat L obejmuje M3 oraz inne płynne aktywa nie objęte pozostałymi miarami takie jak waluta bankowa, dokumenty handlowa i obligacje skarbowe.
• Agregat M1 obejmuje pieniądz gotówkowy będący w posiadaniu ludności, rachunki z których wypłaty mogą być dokonywane na żądanie lub na podstawie czeków, czeki podróżne oraz inne rachunki bankowe, na które mogą być wystawiane czeki. Są to więc zasoby pieniądza o najwyższej płynności.
• Agregat M2 obejmuje wszystkie składniki M1 oraz rachunki rynku pieniężnego i inne aktywa o wysokiej płynności (depozyty oszczędnościowe, drobne depozyty terminowe, jednodniowe umowy odkupu, udziały w spółkach lokacyjnych na rynku pieniężnym, krótkoterminowe depozyty w walutach obcych).
• Agregat M3 jest najszerszym indeksem obrazującym podaż pieniądza. Jest to agregat stymulujący agregat M1 i agregat M2 oraz pieniądz oszczędnościowy, który ma umowny okres wypowiedzenia do 3 miesięcy, a także dodatkowo operacje z przyrzeczeniem odkupu pomiędzy bankami a sektorem niebanowym oraz dłużne papiery np. obligacje, papiery wartościowe średnio i długo wartościowe o terminie zapadalności do 2 lat (włącznie) emitowane przez banki. Jest to najmniej płynna kategoria pieniądza. W Polsce do agregatu M3 obejmuje pozycje agregatu M2 powiększone o operacje z przyrzeczeniem odkupu i dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do dwóch lat włącznie.

Agregat M3 ze względu na fakt uwzględnienia w nim także wkładów oszczędnościowych z ustawowym terminem wypowiedzenia w większym stopniu akcentuje funkcję pieniądza jako środka przechowywania wartości. Wartość agregatu M3 wynika z zachowań oszczędnościowych gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Agregat M3 jest uważany za najlepszą miarę pieniądza krajowego w szerokim ujęciu. Od marca 2003 roku agregat M3 jest uznawany przez Narodowy Bank Polski za główną miarę ilości pieniądza.

Składniki agregatu M3

W skład agregat M3 wchodzą:

• pieniądz gotówkowy (monety i banknoty o obiegu poza sektorem bankowym),
• wkład w bankach i podobnych instytucjach płatne na żądanie (depozyty bieżące),
• depozyty i inne zobowiązania banków wobec podmiotów niebankowych o pierwotnym terminie zapadalności do 2 lat,
• depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy (włącznie),
• duże depozyty terminowe,
• terminowe umowy odkupu dłuższe niż 1 dzień,
• długoterminowe depozyty w walutach obcych,

Agregat M2 a M3

W Polsce różnica między M2 a M3 jest niewielka co sugeruje, że polscy klienci nie mają jeszcze dostępu do wyżej oprocentowanych lokat bankowych, natomiast w Wielkiej Brytanii ludzie posługują się mniejsza ilością gotówki niż na kontynencie i w Stanach Zjednoczonych a jednocześnie agregaty pieniężne są proporcjonalnie większe co oznacza, że system bankowości detalicznej jest w Wielkiej Brytanii bardziej rozwinięty niż w innych krajach

Bank centralny a agregaty

Ilość pieniądza w obiegu (M3) jest regulowana przez właściwą politykę monetarną (pieniężną) prowadzoną przez bank centralny danego kraju. W Polsce politykę monetarną prowadzi NPB, jego głównym celem jest "utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP". W Polsce agregat M3 jest uznawany za główną miarę ilości pieniądza (podaży) w obiegu i jest wyliczany każdego miesiąca przez Narodowy Bank Polski, następnie dane są skategoryzowane według podstawowych sektorów gospodarki i z uwzględnieniem podziałów na różne instrumenty takie jak; kredyty, papiery wartościowe itp. NBP rozpoczął publikację danych podaży pieniądza M3 w 1996r.a od 2002r. agregat ten stał się podstawową miarą podaży pieniądza w Polsce. Prezentowane dane w zestawieniu są zgodne ze standardami panującymi w Unii Europejskiej, a od września 2012r. sposób wyliczania agregatu M3 został rozszerzony o dane o transakcjach, wyliczanych zgodnie z metodą stosowaną przez Europejski Bank Centralny (EBC). Która polega na obliczaniu zmian transakcyjnych w wyniku eliminowania z różnicy stanów zmian o charakterze nietransakcyjnym.

Agregat M3 w strefie Euro

Dla strefy euro agregat M3 jest najważniejszym agregatem. Analiza monetarna Europejskiego Banku Centralnego obejmuje regularną ocenę dynamiki szerokiego agregatu M3 oraz szeregu innych zmiennych monetarnych i finansowych. Zmiany czynników kreacji M3 (takich jak gotówka w obiegu czy depozyty terminowe) uwzględnia się dlatego, że odzwierciedlają one dynamikę całego agregatu. Z kolei agregaty węższe, np. M1, dostarczają tylko pewnych informacji o sferze realnej gospodarki. Instrumenty wchodzące w skład M3 są bliskimi substytutami depozytów płynnością i stabilną ceną. Włączenie ich do szerokiego agregatu zapewnia jego większą niezależność od efektu substytucji różnych kategorii płynnych aktywów niż to ma miejsce w przypadku wąskich miar pieniądza, a także większą stabilność. Na tej podstawie ustalana jest wielkość podaży pieniądza w strefie. Jest to ważny element polityki pieniężnej Europejskiego Banku Centralnego.

Agregat M3 — artykuły polecane

LIBOR — Agregat M1 — Agregaty pieniężne — Agregat M0 — Instrumenty polityki pieniężnej — Kredyt redyskontowy — Rezerwy obowiązkowe — Bilans płatniczy — Rezerwa obowiązkowa

Bibliografia

• Bludnik I. (2010), Nowa synteza neoklasyczna w makroekonomii, Bank i Kredyt, nr 41 (2)
• Burda M., Wyplosz C. (2013), Makroekonomia. Podręcznik europejski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Cwynar W., Patena W. (2010), Podręcznik do bankowości, Wolters Kluwer, Warszawa
• Księżyk M. (2006), Ekonomia, Uczelniane Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków
• Marciniak S. (red.) (2013), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Wojtyna A. (2008), Polityka pieniężna w strefie euro, Gospodarka Narodowa, nr 11-12
• Zadora H. (red.) (2015), Finanse, kategorie-zjawiska i procesy-podmioty, Difin, Warszawa

Autor: Barbara Mazurkiewicz i Joanna Możdżeń, Urszula Żak