Zasiłek dla bezrobotnych

Zasiłki dla bezrobotnych to forma pomocy socjalnej dla osób bezrobotnych. Działania państwa dotyczące bezrobocia podzielić bowiem można na część aktywną i pasywną. To właśnie w skład tej drugiej części wchodzą zasiłki dla bezrobotnych, które stanowią najważniejszą formę pomocy dla osób niepracujących. Rozwiązania poszczególnych krajów w zakresie tej formy pomocy są bardzo różne. Różnice dotyczą, m.in. kryteriów przyznawania, ich wysokości czy czasu, w jakim zasiłek może być pobierany. Różne rozwiązania dotyczące zasiłków w państwach mają swe źródło nie tylko w możliwościach finansowych budżetu państwa, ale również (a czasem przede wszystkim) w oddziaływaniu zasiłków na intensywność poszukiwań pracy przez bezrobotnych. Poprzez istnienie zasiłków dla bezrobotnych ograniczeniu ulegają bowiem bodźce do poszukiwania nowej pracy lub do zaakceptowania pewnej niższej stawki płacowej. Oczywiście wiadomo, że taka forma pomocy musi istnieć, ale wymaga ona szerokiej reformy. Wysokość tych świadczeń powinna być ustalona na odpowiednim poziomie - takim, który zachęca bezrobotnych do szukania zatrudnienia. W wypadku, gdy wysokość zasiłków będzie za wysoka, bezrobotni niechętnie będą szukać nowej pracy, skoro za "nic nie robienie" też dostają zadowalającą ilość pieniędzy. (Makroekonomia Hall Robert, Taylor John, s. 467)

O tym, czy zasiłek jest zbyt wysoki decyduje, tzw. stopa kompensacji, czyli stosunek zasiłku dla bezrobotnych do wynagrodzeń za pracę.(Podstawy ekonomii Milewski Roman, s. 548)

Zasiłki dla bezrobotnych są również automatycznymi stabilizatorami gospodarki. Globalne kwoty tych świadczeń automatycznie rosną w okresie recesji, wtedy, gdy wzrasta liczba bezrobotnych, a obniża się poziom dochodów. Wysokość tych świadczeń spada, gdy liczba bezrobotnych maleje, a wzrasta poziom dochodów. "A więc te elementy wydatków budżetowych zmieniają się automatycznie w pożądanym kierunku, częściowo wyrównując zmiany dokonujące się w globalnym popycie". (Elementarne zagadnienia ekonomii Milewski Roman, s. 336)

TL;DR

Zasiłki dla bezrobotnych są formą pomocy socjalnej dla osób niepracujących. Różne kraje mają różne kryteria przyznawania i wysokość zasiłków. Wysokość zasiłków może wpływać na motywację do poszukiwania pracy. Zasiłki są również automatycznymi stabilizatorami gospodarki. Warunki nabycia prawa do zasiłku obejmują rejestrację w Urzędzie Pracy i zatrudnienie przez określony czas. Wysokość zasiłku zależy od stażu pracy. Podstawą prawną są obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Warunki nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych

Wytyczne dotyczące możliwości uzyskania przez bezrobotnego zasiłku zostały określone w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Osoba chcąca ubiegać o zasiłek musi wcześniej zarejestrować się w Urzędzie Pracy przysługującym do jej miejsca zameldowania, kolejno nadany jej zostaje status bezrobotnego. Istotny wymóg stawiany przez ustawodawcę osobą chcącym ubiegać się o zasiłek dotyczy okresu 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania w Urzędzie Pracy. Osoba taka musiała w tym czasie być zatrudniona lub wykonywać prace i świadczyć usługi na innej podstawie niż stosunek pracy, przez okres 1 roku (365 dni) za które otrzymywała wynagrodzenie wynoszące co najmniej równowartość minimalnego wynagrodzenia określonego w ustawie w danym roku kalendarzowym. Ważnym podkreślenia jest również sytuacja w której bezrobotny nabył prawo do zasiłku w Polsce i wyjeżdża do innego kraju leżącego na terenie Unii Europejskiej w celu znalezienia pracy, zachowuję on wtedy prawo do wypłaty zasiłku. (Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy 2004, s. 144-147)

Wysokość zasiłku dla bezrobotnych

Jeżeli osoba ubiegająca się o otrzymanie zasiłku spełni wszystkie odgórne ustalone w ustawie wymogi zostaje przyznawany jej zasiłek na czas pół lub całego roku. Wysokość zasiłku uzależniona jest od stażu pracy danej osoby. Osoby, których staż pracy mieści się w normie od 5 do 20 lat, otrzymują w czasie pierwszych trzech miesięcy od jego przyznania zasiłek w wysokości 831,10 zł. W kolejnych miesiącach kwota świadczeń maleje do kwoty 652,60 zł w okresie pobierania zasiłku od 1 czerwca 2017 do 31 maja 2018. Czas stażu decyduje o podwyższeniu lub pomniejszeniu kwoty zapomogi. Do otrzymania kwoty 664,9 zł i 533,10 zł upoważnione są osoby z najniższym staże pracy tj.: do 5 lat. Wśród takich osób kwota zasiłku obniżona jest do wartości 80% kwoty standardowej. Do otrzymywania większych kwot w wysokości 997,4 zł i 783,2 zł upoważnione są osoby, których staż pracy przekracza 20 lat. Wtedy występuje zapomoga podwyższona, o wartości 120% kwoty standardowej. (Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy 2004, s. 147-149)

Podstawy prawne

• Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 maja 2014 r. w sprawie wysokości zasiłku dla bezrobotnych
• Ustawa z 20 kwietnia o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Zasiłek dla bezrobotnych — artykuły polecane

Minimalna stawka godzinowa — Minimalne wynagrodzenie — Świadczenie przedemerytalne — Stopa zatrudnienia — Świadczenie socjalne — Świadczenia rodzinne — Klin podatkowy — Renta inwalidzka — Stawka godzinowa

Bibliografia

• Hall R., Taylor J. (2004), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Klimkiewicz A. (2009), Społeczno-prawne uwarunkowania aktywności zawodowej osób w wieku 50+ na rynku pracy, Polityka Społeczna, (2), 4-10
• Kukulak-Dolata I. (2008), Współpraca między urzędami pracy a agencjami zatrudnienia w obsłudze rynku pracy, Polityka społeczna, nr 1
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Milewski R. (red.) (2022), Elementarne zagadnienia ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 maja 2014 r. w sprawie wysokości zasiłku dla bezrobotnych M.P. 2014 poz. 367
• Perek-Białas J., Ruzik A. (2004), Współpraca między urzędami pracy a agencjami zatrudnienia w obsłudze rynku pracy, Polityka Społeczna, (1)
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001

Autor: Obińska Emilia, Tomasz Pacułt

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.