Ceny stałe: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Bibliografia: Clean up, replaced: →) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Ceny stałe''' to ceny z określonego okresu (tzw. okresu bazowego), najczęściej roku bazowego, przyjętego w analizach w celu porównania zmian cen w czasie. Posłużenie się cenami stałymi umożliwia wykluczenie z przeprowadzonego porównania wpływu [[inflacja|inflacji]]. Analizy z uwzględnieniem cen stałych są niezwykle istotne szczególnie, gdy bierze się pod uwagę długie przedziały czasowe, na przestrzeni których miały miejsce ogromne zmiany wartości nominalnych w powiązaniu z wysoką inflacją. | '''Ceny stałe''' to ceny z określonego okresu (tzw. okresu bazowego), najczęściej roku bazowego, przyjętego w analizach w celu porównania zmian cen w czasie. Posłużenie się cenami stałymi umożliwia wykluczenie z przeprowadzonego porównania wpływu [[inflacja|inflacji]]. Analizy z uwzględnieniem cen stałych są niezwykle istotne szczególnie, gdy bierze się pod uwagę długie przedziały czasowe, na przestrzeni których miały miejsce ogromne zmiany wartości nominalnych w powiązaniu z wysoką inflacją. | ||
| Linia 25: | Linia 10: | ||
==Ceny stałe a ceny realne== | ==Ceny stałe a ceny realne== | ||
Przeprowadzenie badania z przyjęciem [[Cena|cen ]]stałych służyć ma zobrazowaniu [[wartość|wartości]] realnych, które otrzymuje się poprzez skorygowanie [[wartość|wartości]]nominalnych o zmiany poziomu cen. Jednakowe wartości nominalne z dwóch różnych lat realnie nie są bowiem sobie równe. Ceny stałe pozwalają na porównywanie realnych poziomów cen, a to ma kluczowe znaczenie dla pokazania [[Rzadkość|rzadkości]] (ograniczoności) danego [[Dobro|dobra]]. Ceny realne pokazują bowiem czy [[cena]] danego dobra rośnie szybciej niż przeciętny poziom cen wszystkich dóbr. | Przeprowadzenie badania z przyjęciem [[Cena|cen ]]stałych służyć ma zobrazowaniu [[wartość|wartości]] realnych, które otrzymuje się poprzez skorygowanie [[wartość|wartości]]nominalnych o zmiany poziomu cen. Jednakowe wartości nominalne z dwóch różnych lat realnie nie są bowiem sobie równe. Ceny stałe pozwalają na porównywanie realnych poziomów cen, a to ma kluczowe znaczenie dla pokazania [[Rzadkość|rzadkości]] (ograniczoności) danego [[Dobro|dobra]]. Ceny realne pokazują bowiem czy [[cena]] danego dobra rośnie szybciej niż przeciętny poziom cen wszystkich dóbr. | ||
==Długookresowe efekty zmian w podaży pieniądza, a ceny== | ==Długookresowe efekty zmian w podaży pieniądza, a ceny== | ||
W podobny sposób jak [[reforma walutowa]] wpływa na [[gospodarka|gospodarkę]] w długim okresie zmiana [[podaż|podaży]] pieniądza. W długim okresie realna [[produkcja]] nie zależy od [[podaż|podaży]] pieniądza, ponieważ przy pełnym [[zatrudnienie|zatrudnieniu]] poziom [[produkcja|produkcji]] określają [[wynagrodzenie|wynagrodzenia]] pracy i [[kapitał|kapitału]] w [[gospodarka|gospodarce]]. Od długookresowej [[podaż|podaży]] pieniądza również jest niezależna [[stopa procentowa]]. Przykładowo kiedy podwoimy [[podaż]] pieniądza i ceny stale się podwajają, osoby, które poprzednio były skłonne wymienić 1 dolara dzisiaj na 1,1 dolara za rok, będą teraz skłonne wymienić 2 dolary dzisiaj na 2,2 dolary za rok, a [[stopa procentowa]] pozostanie niezmieniona na poziomie 10%. Ze względu, że względne ceny są tylko stosunkiem cen nominalnych, jeżeli podwoimy wszystkie ceny nominalne, ceny względne również pozostaną takie same. Podsumowując, zmiany [[podaż|podaży]] pieniądza nie zmieniają przypisywania zasobów do możliwości ich użycia w długim okresie, a zmieniają jedynie absolutny poziom cen. | |||
<google>n</google> | |||
==Czym się różni umowa z ceną stałą, a z ceną ustaloną metodą narzutu na koszty?== | ==Czym się różni umowa z ceną stałą, a z ceną ustaloną metodą narzutu na koszty?== | ||
Formuła [[koszt|koszty]] plus [[narzut]] słabiej skłania do obniżania [[koszt|kosztów]], ale nie wiąże się z nią obawa, że [[spółka|spółki]] wystraszą się ponoszonego [[ryzyko|ryzyka]] bowiem dodatkowe [[koszty]] można uwzględnić, ustalając końcową cenę. Stała cena zmusza je do podnoszenia ceny ofertowej, co powoduje, że spółki ponoszą całe [[ryzyko]]. | Formuła [[koszt|koszty]] plus [[narzut]] słabiej skłania do obniżania [[koszt|kosztów]], ale nie wiąże się z nią obawa, że [[spółka|spółki]] wystraszą się ponoszonego [[ryzyko|ryzyka]] bowiem dodatkowe [[koszty]] można uwzględnić, ustalając końcową cenę. Stała cena zmusza je do podnoszenia ceny ofertowej, co powoduje, że spółki ponoszą całe [[ryzyko]]. | ||
Z drugiej strony ich [[motywacja]] do obniżania kosztów jest większa, ze względu, że to właśnie one odbierają te wszystkie korzyści. Pierwsza [[metoda]] jest korzystniejsza w sytuacji, kiedy możliwości wzrostu kosztów nie są duże, ponieważ [[kontrola]] [[menadżer|menedżerów]] jest łatwa, a jednocześnie występuje znaczna i niemożliwa do kontrolowania [[niepewność]]. | Z drugiej strony ich [[motywacja]] do obniżania kosztów jest większa, ze względu, że to właśnie one odbierają te wszystkie korzyści. Pierwsza [[metoda]] jest korzystniejsza w sytuacji, kiedy możliwości wzrostu kosztów nie są duże, ponieważ [[kontrola]] [[menadżer|menedżerów]] jest łatwa, a jednocześnie występuje znaczna i niemożliwa do kontrolowania [[niepewność]]. | ||
| Linia 39: | Linia 22: | ||
==Przykład== | ==Przykład== | ||
Przyjmijmy hipotetycznie, że rośnie na przestrzeni 10 lat [[cena nominalna]] samochodów. Rośnie ona jednak bardzo wolno, wolniej niż w tym samym czasie ogólny poziom cen. Oznacza to w istocie, że ceny realne spadły, wskazując na to, że zmniejszyła się [[rzadkość]] samochodów. Mogło być to spowodowane chociażby [[Postęp techniczny|postępem technicznym]], stwarzając tym samym szansę na obniżkę [[Koszt|kosztów]]. Płace nominalne rosły szybciej od cen nominalnych samochodów, czyli ceny realne spadły, co umożliwiło większej liczbie ludzi nabycie samochodu. Ten hipotetyczny przykład niesie ze sobą bardzo ważne przesłanie, jak wielce mylące mogą okazać się wyniki analizy opartej wyłącznie na zmianach wielkości nominalnych. | Przyjmijmy hipotetycznie, że rośnie na przestrzeni 10 lat [[cena nominalna]] samochodów. Rośnie ona jednak bardzo wolno, wolniej niż w tym samym czasie ogólny poziom cen. Oznacza to w istocie, że ceny realne spadły, wskazując na to, że zmniejszyła się [[rzadkość]] samochodów. Mogło być to spowodowane chociażby [[Postęp techniczny|postępem technicznym]], stwarzając tym samym szansę na obniżkę [[Koszt|kosztów]]. Płace nominalne rosły szybciej od cen nominalnych samochodów, czyli ceny realne spadły, co umożliwiło większej liczbie ludzi nabycie samochodu. Ten hipotetyczny przykład niesie ze sobą bardzo ważne przesłanie, jak wielce mylące mogą okazać się wyniki analizy opartej wyłącznie na zmianach wielkości nominalnych. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Stopa inflacji]]}} — {{i5link|a=[[Amplituda]]}} — {{i5link|a=[[Terms of trade]]}} — {{i5link|a=[[Parytet siły nabywczej]]}} — {{i5link|a=[[Bezrobocie naturalne]]}} — {{i5link|a=[[Indeks cen konsumpcyjnych]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja krocząca]]}} — {{i5link|a=[[Produkt krajowy brutto]]}} — {{i5link|a=[[Krzywa Phillipsa]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | <noautolinks> | ||
* Barro R.(1997) | * Barro R. (1997), ''Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Begg D.( | * Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), ''Ekonomia. Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Begg D.( | * Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), ''Ekonomia: Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Mostek P. (2006) | * Mostek P. (2006), ''Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego w województwie wielkopolskim'', Bogucki Wydawnictwo Naukowe | ||
* Obstfeld M.(2008) | * Obstfeld M. (2008), ''Ekonomia międzynarodowa'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
{{a|Maciej Pająk, Kaja Tuszyńska}} | {{a|Maciej Pająk, Kaja Tuszyńska}} | ||
[[Kategoria:Cena]] | [[Kategoria:Cena]] | ||
{{#metamaster:description|Ceny stałe to ceny z określonego okresu, umożliwiające porównanie zmian cen w czasie bez wpływu inflacji. Są stosowane w analizach ekonomicznych i umowach kupna-sprzedaży.}} | {{#metamaster:description|Ceny stałe to ceny z określonego okresu, umożliwiające porównanie zmian cen w czasie bez wpływu inflacji. Są stosowane w analizach ekonomicznych i umowach kupna-sprzedaży.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 23:03, 18 gru 2023
Ceny stałe to ceny z określonego okresu (tzw. okresu bazowego), najczęściej roku bazowego, przyjętego w analizach w celu porównania zmian cen w czasie. Posłużenie się cenami stałymi umożliwia wykluczenie z przeprowadzonego porównania wpływu inflacji. Analizy z uwzględnieniem cen stałych są niezwykle istotne szczególnie, gdy bierze się pod uwagę długie przedziały czasowe, na przestrzeni których miały miejsce ogromne zmiany wartości nominalnych w powiązaniu z wysoką inflacją.
Jest ustalana w umowie kupno-sprzedaż danego towaru, niezmienna w okresie obowiązywania umowy mimo zmian warunków zewnętrznych takich jak inflacja, zmiana popytu i podaży.
Ceny stałe są często wykorzystywanym narzędziem do badań zmian zachodzących w gospodarce, chociażby w strukturze wydatków lub dochodów.
TL;DR
Ceny stałe to ceny z określonego okresu, które służą do porównywania zmian cen w czasie bez uwzględniania inflacji. Są używane do analizy zmian w gospodarce i porównywania wartości realnych. Zmiany w podaży pieniądza nie mają wpływu na długookresową produkcję i ceny. Umowa z ceną stałą zmusza spółki do podnoszenia ceny ofertowej, a umowa z ceną ustaloną metodą narzutu na koszty daje większą motywację do obniżania kosztów. Analiza oparta tylko na zmianach nominalnych może być myląca.
Ceny stałe a ceny realne
Przeprowadzenie badania z przyjęciem cen stałych służyć ma zobrazowaniu wartości realnych, które otrzymuje się poprzez skorygowanie wartościnominalnych o zmiany poziomu cen. Jednakowe wartości nominalne z dwóch różnych lat realnie nie są bowiem sobie równe. Ceny stałe pozwalają na porównywanie realnych poziomów cen, a to ma kluczowe znaczenie dla pokazania rzadkości (ograniczoności) danego dobra. Ceny realne pokazują bowiem czy cena danego dobra rośnie szybciej niż przeciętny poziom cen wszystkich dóbr.
Długookresowe efekty zmian w podaży pieniądza, a ceny
W podobny sposób jak reforma walutowa wpływa na gospodarkę w długim okresie zmiana podaży pieniądza. W długim okresie realna produkcja nie zależy od podaży pieniądza, ponieważ przy pełnym zatrudnieniu poziom produkcji określają wynagrodzenia pracy i kapitału w gospodarce. Od długookresowej podaży pieniądza również jest niezależna stopa procentowa. Przykładowo kiedy podwoimy podaż pieniądza i ceny stale się podwajają, osoby, które poprzednio były skłonne wymienić 1 dolara dzisiaj na 1,1 dolara za rok, będą teraz skłonne wymienić 2 dolary dzisiaj na 2,2 dolary za rok, a stopa procentowa pozostanie niezmieniona na poziomie 10%. Ze względu, że względne ceny są tylko stosunkiem cen nominalnych, jeżeli podwoimy wszystkie ceny nominalne, ceny względne również pozostaną takie same. Podsumowując, zmiany podaży pieniądza nie zmieniają przypisywania zasobów do możliwości ich użycia w długim okresie, a zmieniają jedynie absolutny poziom cen.
Czym się różni umowa z ceną stałą, a z ceną ustaloną metodą narzutu na koszty?
Formuła koszty plus narzut słabiej skłania do obniżania kosztów, ale nie wiąże się z nią obawa, że spółki wystraszą się ponoszonego ryzyka bowiem dodatkowe koszty można uwzględnić, ustalając końcową cenę. Stała cena zmusza je do podnoszenia ceny ofertowej, co powoduje, że spółki ponoszą całe ryzyko. Z drugiej strony ich motywacja do obniżania kosztów jest większa, ze względu, że to właśnie one odbierają te wszystkie korzyści. Pierwsza metoda jest korzystniejsza w sytuacji, kiedy możliwości wzrostu kosztów nie są duże, ponieważ kontrola menedżerów jest łatwa, a jednocześnie występuje znaczna i niemożliwa do kontrolowania niepewność.
Przykład
Przyjmijmy hipotetycznie, że rośnie na przestrzeni 10 lat cena nominalna samochodów. Rośnie ona jednak bardzo wolno, wolniej niż w tym samym czasie ogólny poziom cen. Oznacza to w istocie, że ceny realne spadły, wskazując na to, że zmniejszyła się rzadkość samochodów. Mogło być to spowodowane chociażby postępem technicznym, stwarzając tym samym szansę na obniżkę kosztów. Płace nominalne rosły szybciej od cen nominalnych samochodów, czyli ceny realne spadły, co umożliwiło większej liczbie ludzi nabycie samochodu. Ten hipotetyczny przykład niesie ze sobą bardzo ważne przesłanie, jak wielce mylące mogą okazać się wyniki analizy opartej wyłącznie na zmianach wielkości nominalnych.
| Ceny stałe — artykuły polecane |
| Stopa inflacji — Amplituda — Terms of trade — Parytet siły nabywczej — Bezrobocie naturalne — Indeks cen konsumpcyjnych — Inflacja krocząca — Produkt krajowy brutto — Krzywa Phillipsa |
Bibliografia
- Barro R. (1997), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Mostek P. (2006), Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego w województwie wielkopolskim, Bogucki Wydawnictwo Naukowe
- Obstfeld M. (2008), Ekonomia międzynarodowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Autor: Maciej Pająk, Kaja Tuszyńska
