Teoria kosztów absolutnych

Teoria kosztów absolutnych sformułowana w 1776 roku przez Adama Smitha, traktowana jest zazwyczaj jako pierwsza stosunkowo dobrze rozwinięta teoria handlu międzynarodowego. Jego zdaniem o międzynarodowym podziale pracy decyduje uzyskanie przez dany kraj bezwzględnej przewagi w kosztach wytworzenia. Zgodnie z teorią kosztów absolutnych za podstawę dla rozwoju specjalizacji międzynarodowej i źródło osiąganych korzyści z handlu międzynarodowego uznano fakt występowania bezwzględnych różnic między kosztami wytwarzania, mierzonymi nakładami pracy.

TL;DR

Teoria kosztów absolutnych Adama Smitha mówi, że międzynarodowy podział pracy opiera się na uzyskaniu przez kraj bezwzględnej przewagi w kosztach wytworzenia. Partnerzy handlowi powinni specjalizować się w produkcji towarów, w których mają absolutną przewagę. Korzystna wymiana transgraniczna nie wymaga absolutnej przewagi jednego kraju w produkcji określonego towaru.

Twierdzenie

Rozwój międzynarodowego podziału pracy zgodnie z kształtowaniem się przewagi absolutnej prowadzi do lepszego wykorzystania podstawowego zasobu (pracy ludzkiej) i powoduje wzrost produkcji towarów, co z kolei jest bezpośrednią przyczyną osiągania przez partnerów określonych korzysci (zwiększona wielkość produkcji do podziału między krajami - partnerami).

Według Adama Smitha, w sytuacji, gdy jeden z krajów jest bardziej efektywny (ma absolutną przewagę) w produkcji towaru X, a tym samym jest mniej efektywny niż kraj B (nie ma nad tym krajem absolutnej przewagi) w produkcji towaru Y, jest możliwe osiągnięcie dla obu krajów korzyści z rozwoju międzynarodowego podziału pracy (w tym przypadku nie ma znaczenia stan bilansu handlowego). Jednak warunkiem osiągnięcia korzyści jest sytuacja, w której kraj A eksportuje do kraju B całość bądź część produkcji towaru X, w przypadku którego ma absolutną przewagę, w zamian za co importuje z kraju B całość bądź część produkcji towaru Y, w przypadku którego absolutną przewagę posiada partner handlowy.

Podsumowując, międzynarodowy podział pracy, warunkowany występowaniem przewagi absolutnej jest determinantem lepszego wykorzystania podstawowego zasobu, jakim jest praca ludzka i wzrost ilości obu towarów, co z kolei stanowi bezpośrednią przyczynę osiągnięcia przez partnerów określonego rodzaju korzyści np. zwiększonej wielkości produkcji.

Założenia

W teorii kosztów absolutnych podobnie jak w każdej teorii ekonomicznej, kluczowe znaczenia mają przyjęte założenia, do których możemy zaliczyć:

• występowanie tylko jednego czynnika produkcji, którym jest praca
• pełną mobilność pracy w obszarze jednego kraju i brak mobilności między krajami
• stałość relacji między nakładami pracy a wielkością produkcji
• nakład pracy potrzebny do wytworzenia jednostki towaru jest określony jednoznacznie przez koszty produkcji
• brak kosztów transportu towarów
• występowanie wolnej konkurencji w krajach podejmujących wymianę
• równość eksportu z importem
• brak barier handlowych

Przykład liczbowy

Zakładamy, że kraje Polska i Niemcy produkt 2 towary X i Y. W przypadku towaru X koszty produkcji są niższe w Polsce, natomiast w przypadku produkcji towaru Y koszty niższe występują w Niemczech.

TOWARY	WYSZCZEGÓLNIENIE	Polska	Niemcy
X	1 godzina	6 ton	1 tona
Y	1 godzina	3 tony	6 ton
krajowe nakłady pracy na produkcję jednostki towaru mierzone czasem pracy
X	1 tona	10 minut	60 minut
Y	1 tona	20 minut	10 minut
kierunki pożądanej specjalizacji
X		6 ton
Y			6 ton

Na powyższym przykładzie kraj Polsce w ciągu 1 godziny jest w stanie wyprodukować sześć razy więcej towaru X aniżeli w Niemczech tego samego towaru (inaczej mówiąc, Polska wyprodukuje 1 tonę produktu X sześć razy szybciej niż Niemcy tego samego produktu). Z czego wynika, że Polska powinna się specjalizować w produkcji towaru X i - i przez analogię - Niemcy w produkcji towaru Y.

Wnioski

Według teorii kosztów oba te kraje podejmują bez nacisku i przymusu wzajemny handel, co oznacza, że oba osiagają korzysci, jednak nie zawsze w równym stopniu. Aby ułatwić zrozumienie powyższego przykładu, analizę należy rozpocząć od sytuacji, w której gospodarki obu krajów są zamknięte.

W tym wypadku zarówno Polska jak i Niemcy będą zmuszone wytwarzać oba towary. Wymiana tych towarów na poszczególnych rynkach ukształtuje się według relacji wynikających z nakładów pracy, które są niezbędne do ich produkcji. W związku z czym w Polsce będzie możliwa wymiana 0.5 tony towaru X na 1 tone towaru Y. W Niemczech natomiast 1 tonę towaru X będzie można wymienić na 0.2 tony towaru Y. Z relacji tych wynika, iż wyrażona w tonie towaru X cena na rynku niemieckim  jest atrakcyjniejsza od ceny ustalonej przez polskiego producenta tego towaru. Z kolei z punktu widzenia niemieckiego producenta towaru Y cena tego towaru w Polsce jest korzystniejsza aniżeli ta na rynku krajowym.

Podsumowanie

Korzystna wymiana transgraniczna nie wymaga absolutnej przewagi jednego kraju w produkcji określonego towaru, idącej w parze z absolutną przewagą drugiego kraju w wytwarzaniu innego rodzaju towaru.

Teoria kosztów absolutnych — artykuły polecane

Teoria kosztów względnych — Teoria korzyści komparatywnych — Korzyści z wymiany — Przewaga komparatywna — Przewaga absolutna — Terms of trade — Handel wewnątrzgałęziowy — Teoria neoczynnikowa — Teoria wyrównywania się cen czynników produkcji

Bibliografia

• Jasiński L. (2014), Korzyści handlowe dla wszystkich. Uogólnienie i reinterpretacja teorii korzyści komparatywnych, Centrum Naukowe Natolin, Warszawa
• Pawlak K. (2011), Rozwój handlu zagranicznego produktami rolnymi USA, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, Uniwersytet Przyrodniczy, Poznań
• Roman M. (2016), Konkurencyjność regionu turystycznego w teorii ekonomii, Journal of Tourism and Regional Development, No. 5

Autor: Karolina Sobalska, Agnieszka Mołek