Trybunał Konstytucyjny: Różnice pomiędzy wersjami
mNie podano opisu zmian |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Trybuanał Konstytucyjny (TK)''' - organ [[władza|władzy]] sądowniczej w Polsce, którego głównym zadaniem jest badanie aktów normatywnych i umów międzynarodowych pod kątem ich zgodności z Konstytucją.<ref>R. Alberski,2010, s. 105.</ref> | '''Trybuanał Konstytucyjny (TK)''' - organ [[władza|władzy]] sądowniczej w Polsce, którego głównym zadaniem jest badanie aktów normatywnych i umów międzynarodowych pod kątem ich zgodności z Konstytucją.<ref>R. Alberski,2010, s. 105.</ref> | ||
| Linia 26: | Linia 11: | ||
==Geneza Trybunału Konstytucyjnego== | ==Geneza Trybunału Konstytucyjnego== | ||
Przed II wojną światową w Polsce nie istniało sądownictwo konstytucyjne. Dopiero na początku lat 70. XX wieku zaczęła pojawiać się idea stworzenia sądownictwa konstytucyjnego w naszym kraju. W latach 80. XX wieku podjęte zostały realne działania, mające na celu utworzenie Trybunału Stanu (TS) i Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Nowela konstytucyjna z dnia 26 marca 1982 roku przewidziała utworzenie tych dwóch organów. Tego samego dnia na mocy ustawy o TS został on powołany. | Przed II wojną światową w Polsce nie istniało sądownictwo konstytucyjne. Dopiero na początku lat 70. XX wieku zaczęła pojawiać się idea stworzenia sądownictwa konstytucyjnego w naszym kraju. W latach 80. XX wieku podjęte zostały realne działania, mające na celu utworzenie Trybunału Stanu (TS) i Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Nowela konstytucyjna z dnia 26 marca 1982 roku przewidziała utworzenie tych dwóch organów. Tego samego dnia na mocy ustawy o TS został on powołany. | ||
Na początku lat 80. XX wieku toczyły się spory co do kształtu [[ustawa|ustawy]] o TK. Wpływowe elity polityczne sprzeciwiały się idei stworzenia sądownictwa konstytucyjnego, obawiając się [[autonomia|autonomicznego]] charakteru takiej instytucji i niemożności jej politycznego podporządkowania. Dlatego TK powołany na mocy ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku, powstał na drodze kompromisu. W początkowych latach działalności instytucja ta zmagała się z wieloma ograniczeniami. Kluczowym problemem w funkcjonowaniu TK było pozbawienie go możliwości wydawania ostatecznych orzeczeń o niekonstytucyjności ustaw. Takie orzeczenia rozpatrywane były przez Sejm, który większością 2/3 głosów mógł je odrzucić. | Na początku lat 80. XX wieku toczyły się spory co do kształtu [[ustawa|ustawy]] o TK. Wpływowe elity polityczne sprzeciwiały się idei stworzenia sądownictwa konstytucyjnego, obawiając się [[autonomia|autonomicznego]] charakteru takiej instytucji i niemożności jej politycznego podporządkowania. Dlatego TK powołany na mocy ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku, powstał na drodze kompromisu. W początkowych latach działalności instytucja ta zmagała się z wieloma ograniczeniami. Kluczowym problemem w funkcjonowaniu TK było pozbawienie go możliwości wydawania ostatecznych orzeczeń o niekonstytucyjności ustaw. Takie orzeczenia rozpatrywane były przez Sejm, który większością 2/3 głosów mógł je odrzucić. | ||
Pomimo istniejących ograniczeń TK od początku swojej działalności gromadził interesujące i bogate orzecznictwo. Po [[transformacja ustrojowa|transformacji ustrojowej]] w 1989 roku, wątpliwości co do istnienia TK zostały rozwiane. Ponadto pojawiła się konieczność umocnienia pozycji tej instytucji i pozbycia się istniejących ograniczeń. Stosowne regulacje pojawiły się dopiero w roku 1997. Na mocy Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku orzeczenia TK są ostateczne i mają moc powszechnie obowiązującą. Wraz z wejściem w życie Konstytucji RP, zaczęła także obowiązywać nowa, [[ustawa]] z 1 sierpnia 1997 roku o Trybunale Konstytucyjnym (podlegająca nieznacznym nowelizacjom w kolejnych latach).<ref>L. Garlicki,2007, s. 351 | Pomimo istniejących ograniczeń TK od początku swojej działalności gromadził interesujące i bogate orzecznictwo. Po [[transformacja ustrojowa|transformacji ustrojowej]] w 1989 roku, wątpliwości co do istnienia TK zostały rozwiane. Ponadto pojawiła się konieczność umocnienia pozycji tej instytucji i pozbycia się istniejących ograniczeń. Stosowne regulacje pojawiły się dopiero w roku 1997. Na mocy Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku orzeczenia TK są ostateczne i mają moc powszechnie obowiązującą. Wraz z wejściem w życie Konstytucji RP, zaczęła także obowiązywać nowa, [[ustawa]] z 1 sierpnia 1997 roku o Trybunale Konstytucyjnym (podlegająca nieznacznym nowelizacjom w kolejnych latach).<ref>L. Garlicki,2007, s. 351-352.</ref> | ||
<google>n</google> | |||
==Pozycja ustrojowa i skład Trybunału Konstytucyjnego== | ==Pozycja ustrojowa i skład Trybunału Konstytucyjnego== | ||
Na mocy Konstytucji RP z 1997 roku struktura władzy sądowniczej w Polsce składa się z dwóch, oddzielnych segmentów. Pierwszy z nich tworzą sądy powołane do sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Natomiast drugi segment tworzą Trybunały (TK i TS) nazywane organami władzy sądowniczej, nie sprawujące jednak wymiaru sprawiedliwości. | Na mocy Konstytucji RP z 1997 roku struktura władzy sądowniczej w Polsce składa się z dwóch, oddzielnych segmentów. Pierwszy z nich tworzą sądy powołane do sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Natomiast drugi segment tworzą Trybunały (TK i TS) nazywane organami władzy sądowniczej, nie sprawujące jednak wymiaru sprawiedliwości. | ||
| Linia 40: | Linia 25: | ||
Kluczowe znaczenie dla działalności TK ma fakt, że tak jak inne organy władzy sądowniczej, składa się on z niezawisłych sędziów. TK tworzy piętnastu sędziów, a okres ich kadencji trwa dziewięć lat. Wybierani są oni [[Indywidualizm|indywidualnie]] przez Sejm. | Kluczowe znaczenie dla działalności TK ma fakt, że tak jak inne organy władzy sądowniczej, składa się on z niezawisłych sędziów. TK tworzy piętnastu sędziów, a okres ich kadencji trwa dziewięć lat. Wybierani są oni [[Indywidualizm|indywidualnie]] przez Sejm. | ||
Ustawa o TK z 1997 roku precyzuje, że [[kandydat]] na stanowisko sędziego musi posiadać "[[kwalifikacje]] konieczne do zajmowania [[Stanowisko pracy|stanowiska]] sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu | Ustawa o TK z 1997 roku precyzuje, że [[kandydat]] na stanowisko sędziego musi posiadać "[[kwalifikacje]] konieczne do zajmowania [[Stanowisko pracy|stanowiska]] sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego".<ref>Dz. U. Nr 102, poz. 643) art. 5 ust. 3.</ref> | ||
==Kompetencje Trybunału Konstytucyjnego== | ==Kompetencje Trybunału Konstytucyjnego== | ||
Do kompetencji TK zaliczyć możemy: | Do kompetencji TK zaliczyć możemy: | ||
* Kontrolę [[Prawo|norm]], czyli orzekanie o zgodności aktów normatywnych z Konstytucją RP. | * Kontrolę [[Prawo|norm]], czyli orzekanie o zgodności aktów normatywnych z Konstytucją RP. | ||
* Orzekanie o zgodności "ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w [[ustawa|ustawie]] | * Orzekanie o zgodności "ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w [[ustawa|ustawie]]".<refDz. U. 1997 nr 102 poz. 643, art. 188 ust. 2.</ref> | ||
* Orzekanie w sprawach skarg konstytucyjnych. | * Orzekanie w sprawach skarg konstytucyjnych. | ||
* Orzekanie o zgodności z Konstytucją działalności lub [[cel]]ów partii politycznych. | * Orzekanie o zgodności z Konstytucją działalności lub [[cel]]ów partii politycznych. | ||
* Rozwiązywanie "sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami | * Rozwiązywanie "sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa".<ref>L. Garlicki,op. cit., s. 356.</ref> | ||
* Rozwiązywanie spraw o zaistnieniu tymczasowych utrudnień w sprawowaniu urzędu przez prezydenta RP. | * Rozwiązywanie spraw o zaistnieniu tymczasowych utrudnień w sprawowaniu urzędu przez prezydenta RP. | ||
* Analizowanie pytań prawnych kierowanych przez sądy do TK. | * Analizowanie pytań prawnych kierowanych przez sądy do TK. | ||
==Do Trybunału Konstytucyjnego wniosek mogą złożyć== | ==Do Trybunału Konstytucyjnego wniosek mogą złożyć== | ||
W Konstytucji RP podmioty mogące składać wniosek do TK zostały podzielone na trzy grupy, ze względu na [[zakres]] aktów normatywnych, które mogą zgłosić do kontroli przed TK. | W Konstytucji RP podmioty mogące składać wniosek do TK zostały podzielone na trzy grupy, ze względu na [[zakres]] aktów normatywnych, które mogą zgłosić do kontroli przed TK. | ||
Organy zaliczone do pierwszej grupy mogą kwestionować każdy akt prawny, który podlega kontroli TK. Stanowią ją: | Organy zaliczone do pierwszej grupy mogą kwestionować każdy akt prawny, który podlega kontroli TK. Stanowią ją: | ||
| Linia 61: | Linia 43: | ||
* Marszałek Sejmu, | * Marszałek Sejmu, | ||
* Marszałek Senatu, | * Marszałek Senatu, | ||
*[[Prezes Rady Ministrów]], | * [[Prezes Rady Ministrów]], | ||
* 30 senatorów, | * 30 senatorów, | ||
* 50 posłów, | * 50 posłów, | ||
| Linia 76: | Linia 58: | ||
* kościoły i związki wyznaniowe | * kościoły i związki wyznaniowe | ||
Do trzeciej grupy należy Krajowa Rada Sądownictwa, która ma możliwość zainicjować postępowanie o zgodność aktu normatywnego z Konstytucją RP. <ref>Dz. U. 1997 nr 102 poz. 643, art. 191.</ref> <ref>Skrzydło W. (2013)., s. 256</ref> | Do trzeciej grupy należy Krajowa Rada Sądownictwa, która ma możliwość zainicjować postępowanie o zgodność aktu normatywnego z Konstytucją RP. <ref>Dz. U. 1997 nr 102 poz. 643, art. 191.</ref> <ref>Skrzydło W. (2013)., s. 256</ref> | ||
<ref>Sarnecki P. (2014). | <ref>Sarnecki P. (2014). s. 416</ref> | ||
==Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia== | ==Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia== | ||
| Linia 87: | Linia 69: | ||
|- | |- | ||
|Wydatki | |Wydatki | ||
|30 341,2 tys zł | |30 341,2 tys zł | ||
|- | |- | ||
|Przeciętne [[zatrudnienie]] (w tym 15 sędziów TK oraz 119 pracowników biura TK) | |Przeciętne [[zatrudnienie]] (w tym 15 sędziów TK oraz 119 pracowników biura TK) | ||
|134 etaty | |134 etaty | ||
|- | |- | ||
|Średnie [[wynagrodzenie]] miesięczne [[brutto]] pracowników biura TK | |Średnie [[wynagrodzenie]] miesięczne [[brutto]] pracowników biura TK | ||
| Linia 98: | Linia 80: | ||
|29 082,5 zł | |29 082,5 zł | ||
|} | |} | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Miasto na prawach powiatu]]}} — {{i5link|a=[[Monitor Polski]]}} — {{i5link|a=[[Władza sądownicza]]}} — {{i5link|a=[[Prezes Rady Ministrów]]}} — {{i5link|a=[[Najwyższa Izba Kontroli]]}} — {{i5link|a=[[Dziennik Ustaw]]}} — {{i5link|a=[[Rząd]]}} — {{i5link|a=[[Administracja rządowa]]}} — {{i5link|a=[[Sąd apelacyjny]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 104: | Linia 88: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | <noautolinks> | ||
* Alberski R. (2010) | * Alberski R. (2010), ''Trybunał Konstytucyjny w polskich systemach politycznych'', Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław | ||
* Garlicki L.( | * Garlicki L. (2018), ''Polskie prawo konstytucyjne'', Wolters Kluwer, Warszawa | ||
* Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 | * ''Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970780483 Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483] | ||
* Sarnecki P. (2014) | * Sarnecki P. (red.) (2014), ''Prawo konstytucyjne'', C.H. Beck, Warszawa | ||
* Skrzydło W. (2013) | * Skrzydło W. (2013), ''Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz'', Wolters Kluwer, Warszawa | ||
* Ustawa z | * ''Ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. o Trybunale Konstytucyjnym'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160001157 Dz.U. 2016 poz. 1157] | ||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
{{a|Gabriela Strejczyk, Agnieszka Kocik}} | {{a|Gabriela Strejczyk, Agnieszka Kocik}} | ||
[[Kategoria:Organy administracji publicznej]] | |||
[[Kategoria: | |||
{{#metamaster:description|Trybunał Konstytucyjny - organ władzy sądowniczej w Polsce, badający zgodność aktów normatywnych z Konstytucją. 15 sędziów zasiada na 9-letnią kadencję.}} | {{#metamaster:description|Trybunał Konstytucyjny - organ władzy sądowniczej w Polsce, badający zgodność aktów normatywnych z Konstytucją. 15 sędziów zasiada na 9-letnią kadencję.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 23:17, 29 lis 2023
Trybuanał Konstytucyjny (TK) - organ władzy sądowniczej w Polsce, którego głównym zadaniem jest badanie aktów normatywnych i umów międzynarodowych pod kątem ich zgodności z Konstytucją.[1]
W Trybunale Konstytucyjnym zasiada 15 sędziów wybieranych na okres 9 lat.
W 1982 roku do Konstytucji wprowadzono instytucję kontroli konstytucyjności prawa, a 29 kwietnia 1985 roku uchwalono ustawę o Trybunale Konstytucyjnym.
Siedziba TK znajduje się w Warszawie al. Jana Chrystiana Szucha 12a w Warszawie.
TL;DR
Trybunał Konstytucyjny (TK) to organ władzy sądowniczej w Polsce, który kontroluje zgodność aktów normatywnych z Konstytucją. Został utworzony w 1985 roku i składa się z 15 sędziów wybieranych na 9-letnią kadencję. TK ma kompetencje do kontroli norm prawnych, orzekania o zgodności umów międzynarodowych, rozstrzygania skarg konstytucyjnych i sporów kompetencyjnych. Wnioski do TK mogą składać różne podmioty, w tym organy państwowe i samorządowe. TK posiada niezależność od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Budżet TK jest finansowany z budżetu państwa, a sędziowie otrzymują wysokie wynagrodzenia.
Geneza Trybunału Konstytucyjnego
Przed II wojną światową w Polsce nie istniało sądownictwo konstytucyjne. Dopiero na początku lat 70. XX wieku zaczęła pojawiać się idea stworzenia sądownictwa konstytucyjnego w naszym kraju. W latach 80. XX wieku podjęte zostały realne działania, mające na celu utworzenie Trybunału Stanu (TS) i Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Nowela konstytucyjna z dnia 26 marca 1982 roku przewidziała utworzenie tych dwóch organów. Tego samego dnia na mocy ustawy o TS został on powołany.
Na początku lat 80. XX wieku toczyły się spory co do kształtu ustawy o TK. Wpływowe elity polityczne sprzeciwiały się idei stworzenia sądownictwa konstytucyjnego, obawiając się autonomicznego charakteru takiej instytucji i niemożności jej politycznego podporządkowania. Dlatego TK powołany na mocy ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku, powstał na drodze kompromisu. W początkowych latach działalności instytucja ta zmagała się z wieloma ograniczeniami. Kluczowym problemem w funkcjonowaniu TK było pozbawienie go możliwości wydawania ostatecznych orzeczeń o niekonstytucyjności ustaw. Takie orzeczenia rozpatrywane były przez Sejm, który większością 2/3 głosów mógł je odrzucić.
Pomimo istniejących ograniczeń TK od początku swojej działalności gromadził interesujące i bogate orzecznictwo. Po transformacji ustrojowej w 1989 roku, wątpliwości co do istnienia TK zostały rozwiane. Ponadto pojawiła się konieczność umocnienia pozycji tej instytucji i pozbycia się istniejących ograniczeń. Stosowne regulacje pojawiły się dopiero w roku 1997. Na mocy Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku orzeczenia TK są ostateczne i mają moc powszechnie obowiązującą. Wraz z wejściem w życie Konstytucji RP, zaczęła także obowiązywać nowa, ustawa z 1 sierpnia 1997 roku o Trybunale Konstytucyjnym (podlegająca nieznacznym nowelizacjom w kolejnych latach).[2]
Pozycja ustrojowa i skład Trybunału Konstytucyjnego
Na mocy Konstytucji RP z 1997 roku struktura władzy sądowniczej w Polsce składa się z dwóch, oddzielnych segmentów. Pierwszy z nich tworzą sądy powołane do sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Natomiast drugi segment tworzą Trybunały (TK i TS) nazywane organami władzy sądowniczej, nie sprawujące jednak wymiaru sprawiedliwości.
Głównym zadaniem TK jest nadzorowanie "hierarchicznej zgodności norm prawnych"[3], czyli czuwanie nad zgodnością norm prawnych rzędu niższego z normami prawnymi rzędu wyższego (przede wszystkim z Konstytucją), a także wykluczanie niezgodnych norm z obowiązującego systemu prawa. TK jako organ judykatywy jest niezależny od władzy wykonawczej i władzy ustawodawczej.Ponadto funkcjonuje odrębnie od sądów, od TS, a także od Krajowej Rady Sądowniczej.
Kluczowe znaczenie dla działalności TK ma fakt, że tak jak inne organy władzy sądowniczej, składa się on z niezawisłych sędziów. TK tworzy piętnastu sędziów, a okres ich kadencji trwa dziewięć lat. Wybierani są oni indywidualnie przez Sejm. Ustawa o TK z 1997 roku precyzuje, że kandydat na stanowisko sędziego musi posiadać "kwalifikacje konieczne do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego".[4]
Kompetencje Trybunału Konstytucyjnego
Do kompetencji TK zaliczyć możemy:
- Kontrolę norm, czyli orzekanie o zgodności aktów normatywnych z Konstytucją RP.
- Orzekanie o zgodności "ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie".<refDz. U. 1997 nr 102 poz. 643, art. 188 ust. 2.</ref>
- Orzekanie w sprawach skarg konstytucyjnych.
- Orzekanie o zgodności z Konstytucją działalności lub celów partii politycznych.
- Rozwiązywanie "sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa".[5]
- Rozwiązywanie spraw o zaistnieniu tymczasowych utrudnień w sprawowaniu urzędu przez prezydenta RP.
- Analizowanie pytań prawnych kierowanych przez sądy do TK.
Do Trybunału Konstytucyjnego wniosek mogą złożyć
W Konstytucji RP podmioty mogące składać wniosek do TK zostały podzielone na trzy grupy, ze względu na zakres aktów normatywnych, które mogą zgłosić do kontroli przed TK. Organy zaliczone do pierwszej grupy mogą kwestionować każdy akt prawny, który podlega kontroli TK. Stanowią ją:
- Prezydent RP,
- Marszałek Sejmu,
- Marszałek Senatu,
- Prezes Rady Ministrów,
- 30 senatorów,
- 50 posłów,
- Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego
- Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego
- Prokurator Generalny
- Prezes Najwyższej Izby Kontroli
- Rzecznik Praw Obywatelskich
Organy drugiej grupy mogą kwestionować tylko akty prawne dotyczące ich zakresu działania. Są to:
- organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego.
- ogólnokrajowe organy związków zawodowych
- ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych
- kościoły i związki wyznaniowe
Do trzeciej grupy należy Krajowa Rada Sądownictwa, która ma możliwość zainicjować postępowanie o zgodność aktu normatywnego z Konstytucją RP. [6] [7] [8]
Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia
Trybunał konstytucyjny realizuje dochody i wydatki z części 06 budżetu państwa.[9]
| Dochody | 91,1 tys zł [10] |
| Wydatki | 30 341,2 tys zł |
| Przeciętne zatrudnienie (w tym 15 sędziów TK oraz 119 pracowników biura TK) | 134 etaty |
| Średnie wynagrodzenie miesięczne brutto pracowników biura TK | 10 928,6 zł |
| Średnie wynagrodzenie miesięcznie brutto sędziów | 29 082,5 zł |
| Trybunał Konstytucyjny — artykuły polecane |
| Miasto na prawach powiatu — Monitor Polski — Władza sądownicza — Prezes Rady Ministrów — Najwyższa Izba Kontroli — Dziennik Ustaw — Rząd — Administracja rządowa — Sąd apelacyjny |
Przypisy
- ↑ R. Alberski,2010, s. 105.
- ↑ L. Garlicki,2007, s. 351-352.
- ↑ Ibidem, s. 353.
- ↑ Dz. U. Nr 102, poz. 643) art. 5 ust. 3.
- ↑ L. Garlicki,op. cit., s. 356.
- ↑ Dz. U. 1997 nr 102 poz. 643, art. 191.
- ↑ Skrzydło W. (2013)., s. 256
- ↑ Sarnecki P. (2014). s. 416
- ↑ Dz.U. z 2016 r. poz. 1026, s. 2.
- ↑ Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2016 r. w części 06 Trybunał Konstytucyjny, s. 14.
Bibliografia
- Alberski R. (2010), Trybunał Konstytucyjny w polskich systemach politycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
- Garlicki L. (2018), Polskie prawo konstytucyjne, Wolters Kluwer, Warszawa
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483
- Sarnecki P. (red.) (2014), Prawo konstytucyjne, C.H. Beck, Warszawa
- Skrzydło W. (2013), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa
- Ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. o Trybunale Konstytucyjnym Dz.U. 2016 poz. 1157
Autor: Gabriela Strejczyk, Agnieszka Kocik
