Umowa użyczenia

Umowę użyczenia możemy przyrównać do umowy najmu, ponieważ daje możliwość biorącemu, używanie cudzej rzeczy. Zasadniczą cechą odróżniającą umowę użyczenia od umowy najmu jest nieodpłatność

Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuję się zezwolić biorącemu na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy przez czas oznaczony lub nieoznaczony (art. 710 K.C.).

Umowa użyczenia jest zbudowana jako umowa realna gdyż dochodzi do skutku nie z momentem oświadczenia woli stron tylko w momencie oddania rzeczy w używanie. Celem jej jest wzajemna pomoc w wielu stosunkach życia codziennego. Stronami umowy użyczenia są użyczający (posiadacz samoistny lub posiadacz zależny - np. najemca) oraz biorący. Forma umowy może być dowolna, wyjątkiem jest sytuacja, kiedy przepisy i regulaminy szczegółowe stanowią inaczej (art. 75, 77 Kodeksu Cywilnego)

Najczęściej osoby użyczają sobie takich rzeczy jak: książki, ubrania, płyty muzyczne, sprzęt kuchenny sprzęt sportowy, narzędzia, pomoce naukowe.

Zgodnie z art. 46 Ustawy o gospodarce nieruchomościami właściwy organ (Centralne Biuro Antykorupcyjne, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, resort sprawiedliwości, resort obrony narodowej, resort spraw wewnętrznych) może podjąć decyzję o wygaszeniu zarządu w przypadku, gdy jednostka organizacyjna nie zawiadomiła właściwego organu o oddaniu nieruchomości lub jej części w najem/dzierżawę albo o użyczeniu. Kodeks cywilny oddaje umowie użyczenia przepisy tytułu XVIII księgi III (art. 710-719).

TL;DR

Umowa użyczenia to umowa, która umożliwia biorącemu bezpłatne używanie rzeczy należących do użyczającego. Prawa i obowiązki stron są określone, a umowa wygasa po określonym czasie lub w momencie zakończenia używania. Użyczenie może dotyczyć różnych przedmiotów, m.in. książek, ubrań czy narzędzi. Przedsiębiorcy mogą również korzystać z umowy użyczenia w przypadku wirtualnych biur.

Prawa i obowiązki stron

Prawa i obowiązki Użyczającego

Użyczający zobowiązany jest do zezwolenia biorącemu na używanie użyczonego przedmiotu. Z faktu na bezpłatny charakter umowy użyczający odpowiada jedynie za takie wady rzeczy, które wyrządziły biorącemu krzywdę. Z odpowiedzialnością tą mamy do czynienia kiedy użyczający, wiedząc o wadach ukrytych, nie powiadomił o nich osobę biorącą rzecz w używanie (np. użyczenie niesprawnego roweru co spowodowało uszczerbek na zdrowiu biorącego w używanie). Jeżeli umowa nie określa w jasny sposób, jak można używać użyczonego przedmiotu, to biorący może używać go w sposób odpowiadający jego właściwościom i przeznaczeniu. W związku z tym, użyczający ma obowiązek powstrzymania się od działań, które utrudniają realizację uprawnień do użyczonej rzeczy.

Prawa i obowiązki Biorącego w używanie

Osoba biorąca powinna używać rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, właściwościami i bez zgody użyczającego nie może jej oddać osobie trzeciej. Wszelkie koszty utrzymania rzeczy ponosi biorący w używanie, natomiast nie może żądać żadnych nakładów na rzecz od użyczającego. Biorący w używanie jest odpowiedzialny za przypadkową utratę (zgubienie) lub uszkodzenie rzeczy, w przypadku, kiedy była używana w sposób sprzeczny z jej przeznaczeniem. Jeżeli kilka osób jednocześnie użyczyło daną rzecz, to ich odpowiedzialność jest solidarna. Biorący ma obowiązek oddania rzeczy w stanie niepogorszonym (biorący nie ponosi odpowiedzialności za zużycie, w przypadku gdy jest to następstwem prawidłowego używania)

Ustanie użyczenia

Użyczenie wygasa z czasem określonym w umowie. Po zakończeniu użyczenia biorący do używania zobowiązany jest zwrócić użyczającemu rzecz. Gdy było zawarte na czas nieoznaczony, kończy się w momencie uczynienia z rzeczy użytku odpowiadającego umowie.

Niezwłocznego wydania rzeczy użyczający może w każdym czasie żądać, jeżeli:

• rzecz jest niewłaściwie używana
• została bezpodstawnie powierzona osobie trzeciej
• stała się użyczającemu potrzebna z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy

Przedawnienie

Zgodnie z art. 719 Kodeksu Cywilnego "Roszczenie użyczającego przeciwko biorącemu do używania o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy, jak również roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów na rzecz oraz o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy"

Nowoczesna Umowa użyczenia w przedsiębiorstwach

Od 2012 roku na świecie rozwinęło się prowadzenie tzw. wirtualnych biur. Przedsiębiorcy chcąc obniżyć koszty działalności, zawierają umowy (m.in. najmu, użyczenia) dotyczące korzystania z wirtualnego biura. Takie biuro otrzymuje własny adres oraz skrytkę pocztową. Umowa użyczenia, o której mowa, nie dotyczy użyczenia nieruchomości, a jedynie małej części lokalu - jedno biuro. Często takie przedsiębiorstwa proponują kilka różnych usług.

Umowa użyczenia — artykuły polecane

Umowa składu — Pełnomocnictwo — Rękojmia — Forma umowy — Umowa licencyjna — Umowa ubezpieczenia — Czynsz — Rękojmia a gwarancja — Umowa powiernicza

Bibliografia

• Czachórski W. (red.) (2004), Zobowiązania - zarys wykładu, LexisNexis, Warszawa
• Grabiec O. (2016) Internet a sukces finansowy przedsiębiorstwa wirtualnego "ZN WSH Zarządzanie" 2016 nr 4 s. 149
• Janik E. (2015), Prawne i ekonomiczne determinanty systemu kontroli finansowej realizującej politykę fiskalną, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice
• Lewandowski J. (2002), Prawo Cywilne, Wydawnictwo Szkoła Główna Handlowa, Warszawa
• Radwański Z., Panowicz-Lipska J. (2017), Zobowiązania - część szczegółowa, C.H. Beck, Warszawa
• Sitek B., Kubiński P. (2011), Podstawy prawa dla licencjackich studiów ekonomicznych, Poltext, Warszawa
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Dz.U. 1997 nr 115 poz. 741

Autor: Kamil Kruk, Mateusz Król