Metoda wewnętrznych ratingów

Metoda wewnętrznych ratingów (ang. Internal Ratings-Based Approach - IRB) stanowi obok metody standardowej jedną z dwóch metod, jakie banki mogą stosować do oceny rozmiarów ryzyka kredytowego w Nowej Umowie Kapitałowej. O ile jednak w metodzie standardowej pomiaru ryzyka kredytowego waga ryzyka jest uzależniona od ratingu nadanego przez zewnętrzną agencję, zaś w przypadku braku takiego ratingu - stosuje się sztywną wagę ryzyka (100%). O tyle w metodzie wewnętrznych ratingów banki same szacują wielkość wymaganego kapitału regulacyjnego - na podstawie wyliczanego przez nie ryzyka kredytowego portfeli. Oznacza to, że w podejściu IRB, bank sam wyznacza rzeczywisty profil ryzyka klienta w oparciu o modele wewnętrzne i na tej podstawie wyznacza wymogi kapitałowe. Zgodę na stosowanie przez bank metody wewnętrznych ratingów wydaje Komisja Nadzoru Bankowego, jeżeli stwierdzi, że systemy zarządzania ryzykiem stosowane przez bank, oraz jej oceny ekspozycji na ryzyko kredytowe są solidne i kompleksowo wdrożone

Ocena ryzyka w metodzie IRB

Ocena parametrów ryzyka odbywa się w ramach funkcjonującego w banku systemu ratingowego. Proces wyznaczania adekwatności kapitałowej w metodzie IRB obejmuje:

• Przyporządkowanie ekspozycji bankowych do jednej z klas aktywów,
• Nadanie poszczególnym ekspozycjom wartości parametrów ryzyka,
• Zastosowanie funkcji ważenia aktywów ryzykiem,
• Odniesienie wyniku do funduszy własnych banków.

Klasy należności w metodzie IRB

Nowa Umowa Kapitałowa (Bazylea II) proponuje następującą, ogólną segmentację należności:

• ekspozycje wobec podmiotów korporacyjnych,
• ekspozycje wobec państw,
• ekspozycje wobec banków,
• ekspozycje detaliczne,
• ekspozycje kapitałowe.

Dla każdej klasy ekspozycji NUK określa: zestaw parametrów ryzyka, funkcje pozwalające na wyliczenie wag ryzyka dla ekspozycji oraz zestaw wymogów minimalnych, których spełnienie warunkuje możliwość stosowania podejścia IRB dla danej klasy aktywów. Każda ekspozycja oceniana jest ze względu na ryzyko kredytowe przez nią generowane. Ocena ryzyka ekspozycji dokonywana jest w czterech wymiarach, które są wyznaczane przez następujące parametry ryzyka:

• PD - prawdopodobieństwo niewypłacalności dłużnika w horyzoncie 1 roku (ang. Probability of Default),
• LGD - strata w wyniku niewypłacalności (ang. Loss Given Default); parametr ten przedstawia jakość kredytu,
• EAD - rozmiar ekspozycji kredytowej w przypadku niewypłacalności (ang. Exposure at Default),
• M - termin rozliczenia (ang. Maturity).

Wyliczenie powyższych parametrów pozwala na kompleksową ocenę ryzyka związanego z posiadana ekspozycją. Adekwatność kapitałową w metodach wewnętrznych ratingów wylicza się z następującego wzoru:

kapitał regulacyjny = kwota kredytu * waga ryzyka (EAD, PD, LGD, M * 8%)

Dla wielu kategorii aktywów przewidziano dwa warianty w ramach podejścia opartego na wewnętrznych ratingach:

• Metodę podstawową (ang. foundation IRB),
• Metodę zaawansowaną (ang. advanced IRB).

W podstawowej metodzie IRB banki same szacują parametr PD, pozostałe wskaźniki są określane przez krajowe władze nadzorcze, m.in. wielkość LGD do wyliczania wymogu kapitałowego. W zaawansowanej metodzie IRB banki szacują wszystkie parametry ryzyka.

Przypisy

Metoda wewnętrznych ratingów — artykuły polecane

Ocena zdolności kredytowej — SDR — Wskaźnik Altmana — VAR — Agregat M1 — Agencja ratingowa — Analiza preferencji — Wiarygodność kredytowa — Wzorcowanie przyrządów pomiarowych

Bibliografia

• Dobrzańska A. (2012), W kierunku jednolitego nadzoru bankowego w Unii Europejskiej, Bezpieczny Bank 4(49)
• Gafrikova V., Milic-Czerniak R. (2011), Bazylea III - Zmiany kapitałowe i ich konsekwencje, Bezpieczny Bank 2(44)
• Kluge P. D. (2013), Możliwości zastosowania wskaźników logistycznych z punktu widzenia ratingów kredytowych, Logistyka 5
• Kryński K. (2011), Zaawansowana metoda pomiaru ryzyka operacyjnego AMA przez pryzmat Nowej Umowy Kapitałowej, Bezpieczny Bank 2(44)
• Miętus R., Po kapitał z ratingiem, Ale bank
• Narodowy Bank Polski, Metoda wewnętrznych ratingów, Dziennik urzędowy NBP nr 2, Załącznik nr 5 do uchwały nr 1/2007 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 13 marca 2007 r., poz. 3
• Niedziółka P., Kredytowe instrumenty pochodne a stabilność finansowa]
• Schab I. (2005), Ocena ryzyka kredytowego w ramach wewnętrznych systemów ratingowych - charakterystyka podejścia oraz podstawowych wymogów, "Bank i Kredyt" 1, BFG, Warszawa
• Stefański M. (2006), Nowe regulacje dotyczące wymagań kapitałowych wobec banków, "Materiały i Studia", Zesz. Nauk. nr 212, NBP, Warszawa
• Zombirt J. (2007), Nowa Umowa Kapitałowa: ewolucja czy rewolucja, CeDeWu, Warszawa

Autor: Michał Gruca, Grzegorz Bandura