Controlling menedżerski

Controlling jest stosunkowo nowym sposobem przeprowadzania oceny funkcjonowania poszczególnych segmentów przedsiębiorstwa. Do realizacji takiego przedsięwzięcia organizuje się specjalne komórki, które zazwyczaj nie mają narzuconego jednego obszaru działania ani stałego składu osobowego. Zespoły te mogą również na stałe być wpisane w strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa.

Autorzy proponują kilka definicji controllingu:

• Controlling to funkcja zarządzania, której istotą jest pomiar i korekta wykonywanych zadań przez podwładnych, w związku z potrzebą oceny osiąganych celów (planowanych zadań) - H. Koontz, C. O'Donnell, H. Weihrich (1984)
• Controlling koordynuje całokształt procesów planowania, dyspozycji i kontroli oraz zasilania w informacje; steruje tym samym działalnością przedsiębiorstwa pod kątem wyznaczonych celów. - J. Goliszewski (1990)
• Controlling to proces mierzenia i oceny aktualnego stanu firmy w związku z ustalonymi celami, planami, standardami i budżetami oraz przeprowadzenie działań korekcyjnych. - H. Johannsen, G. T. Page (1990)

Specyfika controllingu menedżerskiego

Jedną z gałęzi controllingu jest controlling menedżerski. Jego zadaniem jest udoskonalanie i kontrola poszczególnych obszarów działalności gospodarczej. Proces ten przebiega w ściśle określony sposób, łączy czynności koordynacyjne, planistyczne, kontrolne oraz informacyjne. Przeprowadzany jest przez tzw. zespoły zadaniowe controllingu, które składają się z: koordynatorów, planistów i kontrolerów. Najważniejsze zastosowania controllingu:

• Ciągłe lub chwilowe monitorowanie sytuacji technicznej i gospodarczej przedsiębiorstwa,
• Pomoc w przygotowywaniu i wdrażaniu nowych zadań, rozwiązań technologicznych,
• Nieoceniona pomoc dla kierownictwa firmy przy podejmowaniu decyzji związanych z rozwojem, usprawnieniem czy wdrożeniem,
• Narzędzie do sprawnego i racjonalnego zarządzania przedsiębiorstwem,
• Określenie prawdopodobnych efektów podjęcia określonej decyzji na szczeblu kierowniczym.

Metody i narzędzia controllingu menedżerskiego

Controlling menedżerski to proces zarządzania, który ma na celu monitorowanie, kontrolowanie i planowanie działań przedsiębiorstwa w celu osiągnięcia strategii i celów organizacji. Istnieje wiele różnych metod i narzędzi, które mogą być wykorzystywane w ramach controllingu menedżerskiego.

Jedną z najważniejszych metod jest budżetowanie. Polega ono na planowaniu i kontrolowaniu wydatków i przychodów przedsiębiorstwa na określony okres. Budżetowanie umożliwia zarządzanie finansami organizacji, identyfikowanie nadwyżek i niedoborów oraz podejmowanie odpowiednich działań korygujących.

Kolejną istotną metodą jest analiza wskaźnikowa. Polega ona na ocenie efektywności działań przedsiębiorstwa na podstawie określonych wskaźników. Dzięki analizie wskaźnikowej menedżerowie mogą monitorować kluczowe aspekty działalności, takie jak rentowność, płynność finansową czy efektywność operacyjną.

Innym narzędziem controllingu menedżerskiego jest controlling kosztów. Polega on na identyfikacji, analizie i kontrolowaniu kosztów w celu optymalizacji wydatków. Dzięki controllingowi kosztów przedsiębiorstwo może oszczędzać i unikać marnotrawstwa zasobów.

Również analiza ryzyka jest ważnym narzędziem controllingu menedżerskiego. Pozwala ona identyfikować i oceniać potencjalne zagrożenia dla organizacji oraz podejmować odpowiednie działania zapobiegawcze. Analiza ryzyka umożliwia menedżerom podejmowanie świadomych decyzji, uwzględniających ryzyko i szanse.

Podobieństwem między powyższymi metodami i narzędziami controllingu menedżerskiego jest to, że wszystkie służą monitorowaniu, analizie i kontroli działań przedsiębiorstwa. Różnice polegają na tym, że każda z metod skupia się na innych aspektach działalności organizacji i ma inne cele.

Wdrożenie i wykorzystanie metod i narzędzi controllingu menedżerskiego w praktyce może być wyzwaniem. Wymaga to odpowiedniego przygotowania, szkoleń i zaangażowania personelu. Ponadto, konieczne jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury technologicznej i systemów informatycznych, które umożliwią skuteczne zarządzanie danymi i informacjami.

Wykorzystanie controllingu menedżerskiego w podejmowaniu decyzji strategicznych

Controlling menedżerski odgrywa istotną rolę w procesie podejmowania decyzji strategicznych. Dzięki zastosowaniu controllingu menedżerskiego, menedżerowie mogą podejmować lepiej przemyślane i uzasadnione decyzje, uwzględniające zarówno cele organizacji, jak i warunki rynkowe.

Głównym kryterium oceny efektywności działań przedsiębiorstwa w kontekście decyzji strategicznych jest osiągnięcie założonych celów i strategii. Controlling menedżerski pozwala na monitorowanie postępów w realizacji celów, identyfikowanie obszarów wymagających zmian i podjęcie odpowiednich działań korygujących.

Controlling menedżerski może również pomóc w identyfikowaniu obszarów wymagających zmian w celu osiągnięcia strategii przedsiębiorstwa. Dzięki analizie finansowej i wskaźnikowej, menedżerowie mogą identyfikować słabe strony i szanse rozwoju, co pozwala na skuteczne planowanie i wdrażanie zmian.

Przykłady wykorzystania controllingu menedżerskiego w procesie planowania strategicznego to m.in. analiza SWOT, analiza portfela produktów czy analiza konkurencji. Te narzędzia pozwalają na identyfikację mocnych i słabych stron organizacji, określenie szans i zagrożeń związanych z otoczeniem rynkowym oraz wypracowanie optymalnej strategii rozwoju.

Controlling menedżerski może również pomóc w analizie rynku i ocenie konkurencji. Dzięki zastosowaniu odpowiednich narzędzi, takich jak analiza pięciu sił Portera czy analiza SWOT, menedżerowie mogą lepiej zrozumieć otoczenie rynkowe i podejmować bardziej świadome decyzje dotyczące konkurencyjności i pozycji firmy na rynku.

Wyzwania i trendy w controllingu menedżerskim

Działy controllingu menedżerskiego stoją przed wieloma wyzwaniami w dzisiejszych warunkach rynkowych. Jednym z głównych wyzwań jest szybko zmieniające się otoczenie biznesowe, które wymaga ciągłego dostosowywania strategii i działań. Działy controllingu muszą być elastyczne i gotowe na szybkie reakcje na zmieniające się warunki.

Najnowsze trendy i innowacje w dziedzinie controllingu menedżerskiego obejmują m.in. automatyzację i wykorzystanie nowych technologii. Automatyzacja procesów controllingu może przyspieszyć i usprawnić analizę danych, co pozwala na lepsze zarządzanie informacjami i podejmowanie szybszych decyzji.

Analiza Big Data to kolejna ważna innowacja w controllingu menedżerskim. Dzięki analizie dużych zbiorów danych, menedżerowie mogą odkrywać nowe wzorce i trendy, identyfikować niewidoczne wcześniej zależności i podejmować lepsze decyzje oparte na faktach.

Wykorzystanie sztucznej inteligencji w controllingu menedżerskim ma również duży potencjał. Sztuczna inteligencja może automatyzować i usprawniać wiele procesów controllingu, takich jak prognozowanie, analiza ryzyka czy optymalizacja kosztów. Jednakże, związane z tym są również zagrożenia, takie jak utrata kontroli nad danymi czy etyczne dylematy związane z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.

Controlling menedżerski — artykuły polecane

Proces planowania strategicznego — Wdrożenie — Kontrola strategiczna — Controlling operacyjny — Wdrażanie i kontrola planów marketingowych — Definicja controllingu — Budżetowanie — Plan — Strategia biznesowa

Bibliografia

• Nesterak J. (2013), Funkcje controllingu w procesie zarządzania firmą, Webmatic
• Stabryła A. (2000), Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków

Autor: Anna Gawrońska