Przyrost

Przyrost - zwiększanie się ilości czegoś, powiększenie na przykład zasobów, produkcji, cen czy dochodów. Często też przyrostem nazywamy różnice pomiędzy wartością początkową a ostateczną określonej rosnącej wielkości. Przyrost mówi nam zawsze o rosnącej, wzrastającej liczbie czegoś. Przyrost może odnosić się do wzrostu danej jednostki, ilości w różnych dziedzinach w określonym czasie. Możemy się spotkać z przyrostem popytu, przyrostem zadowolenia lub przyrostem produkcji. A także związanymi z demografią przyrostem naturalnym lub przyrostem rzeczywistym.

TL;DR

Przyrost to zwiększenie się ilości czegoś, np. zasobów, produkcji, cen czy dochodów. W demografii mamy przyrost naturalny (różnica między urodzeniami a zgonami) i przyrost rzeczywisty (dodatkowo uwzględniający migracje). W ekonomii przyrost oznacza zwiększenie popytu, dochodów, produkcji lub wartości aktywów. W statystyce mamy przyrost względny (obliczany w stosunku do wcześniejszego stanu) i przyrost absolutny (obliczany bez odniesienia do innej wartości). W prawie przyrost dotyczy podziału spadku.

Przyrost w demografii

W demografii możemy wyróżnić dwa rodzaje przyrostu:

• Przyrost naturalny - jest to różnica między liczbą urodzeń a liczbą zgonów w określonym czasie w danym kraju lub społeczności. Wartość dodatnia tego wskaźnika świadczy o tym, że liczba urodzeń jest wyższa od liczby zgonów. Natomiast ujemna wartość oznacza, że liczba zgonów jest wyższa od liczby urodzeń. Aby można było sprawdzić jaka jest skala tego zjawiska, w demografii stosujemy wskaźnik (stopę) przyrostu naturalnego. Największy przyrost naturalny występuje w Afryce i Azji, natomiast najmniejszy w Europie. Kraje słabo rozwinięte charakteryzują się wysokim wskaźnikiem przyrostu naturalnego, wpływ na to mają cechy demograficzne i kulturowe
• Przyrost rzeczywisty - obliczany jest poprzez dodanie salda migracji do przyrostu naturalnego. Daje on nam prawdziwy obraz jak zmienia się liczba osób, zamieszkujących dany obszar. Jeśli liczba osób zamieszkujących dany teren, zmniejsza się mamy wtedy ujemny przyrost rzeczywisty. Jeśli jednak wzrasta, wtedy jest on dodatki. Gdy przyrost rzeczywisty rośnie szybko mamy do czynienia z eksplozją demograficzną. Ma na to wpływ wydłużenie czasu trwania życia (mniej zgonów) co wynika z rozwoju medycyny oraz polepszenia się warunków w jakich żyjemy.

Przyrost w ekonomii

Przyrost popytu - oznacza zwiększenie się zapotrzebowania na dany produkt lub sprzedawane dobro. Konsumenci częściej decydują się na zakup z różnych względów. Mamy wtedy wzrost popytu, który wpłynie również na wielkość podaży danego produktu

Przyrost dochodów - kiedy zyski z wykonywanej pracy lub działalności zwiększają się. Nasz zarobek rośnie. Również w sytuacji gdy przedsiębiorstwo zwiększa produkcję, wzrasta sprzedaż lub rośnie marża na dane dobro, wiąże się z wyższymi zyskami wtedy również mówimy o przyroście dochodów

Przyrost produkcji - oznacza, że wielkość produkcji została zwiększona. Produkowanych jest więcej produktów, niż początkowo. Przyrost produkcji, związany jest z większym zapotrzebowaniem na produkt lub produkowane dobro.

Przyrost wartości aktywów - określa, że przeszły dochód jest dużo wyższy od kosztów nabycia danego dobra. Wartość aktywów będzie wyższa niż wartość początkowa. Wzrost może wynikać z inflacji lub wzrostu popytu na rynku.

Przyrost w statystyce

Przyrost względny - jest to przyrost absolutny dzielony przez wielkość zjawiska z okresu podstawowego. W statystyce opisowej wyróżniamy 2 rodzaje przyrostów względnych. Pierwszym z nich jest przyrost względny łańcuchowy, a drugim rodzajem jest przyrost względny o stałej podstawie. Przyrost względny łańcuchowy - obliczany jest w stosunku do wcześniejszego stanu danego zjawiska, poprzez obliczenie ilorazu przyrostu absolutnego do poziomu zjawiska we wcześniejszym okresie. Przyrosty względne łańcuchowe są używane do badania łańcuchowego tempa zmian. Przyrost względny o stałej podstawie inaczej nazywane są jednopodstawowymi. Przyrosty względne przedstawiane są w procentach.

Przyrost w prawie

W prawie również możemy się spotkać z przyrostem, jednak w tym przypadku ma on całkowicie inne znaczenie.

Art. 965 Kodeksu cywilnego określa:

"Jeżeli spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych, a jeden z nich nie chce lub nie może być spadkobiercą, przeznaczony dla niego udział, w braku odmiennej woli spadkodawcy, przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów (przyrost)".

Przyrost — artykuły polecane

Amplituda — Koszt przeciętny — Elastyczność łukowa popytu — Utarg — Siła nabywcza pieniądza — Elastyczność cenowa popytu — Elastyczność podaży — Koszt zmienny — Koszt całkowity

Bibliografia

• Bywalec Cz., (2017), Gospodarstwo domowe : ekonomika, finanse, konsumpcja, Kraków: Wydawnictwo uniwersytetu Ekonomicznego PWN
• Michalski T. (2012), Przemiany w liczbie ludności i ruchu rzeczywistym w Europie Środkowej i Środkowowschodniej w okresie transformacji
• Ochocki, A., (2010),Ludność świata - powinność i kapitał.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
• Wasilewska E., Statystyka opisowa od podstaw : podręcznik z zadaniami Warszawa, Wydawnictwo SGGW, 2009, S.353

Autor: Patrycja Solska