Komercjalizacja wyników badań

Komercjalizacja, w powszechnym tego słowa znaczeniu, oznacza oparcie czegoś na zasadach handlowych, czyli urynkowienie działalności.

Komercjalizacja wiedzy wywodzącej się z uczelni wyższych zasadniczo obejmuje cztery wymiary przedsiębiorcze:

• kontrakty badawcze sponsorowane przez przemysł
• doradztwo i konsultacje,
• licencje technologiczne,
• rozwój i komercjalizację technologii.

Definicja

Komercjalizacja wyników badań oraz technologii należy definiować jako: sprzedaż wyników badań, najczęściej w postaci know-how lub know-why, sprzedaż licencji, korzystanie z patentów. Bardzo często przy analizie tego zjawiska pojawiają się uczelnie, inkubatory, parki naukowo-technologiczne i inne instytucje około biznesowe oraz firmy (D. Trzmielak 2001, s. 68). Komercjalizacją również nazywamy całokształt działań, które są związane z przenoszeniem wiedzy do praktyki gospodarczej. Jest to proces, który pozwala na zasilanie rynku innowacyjnymi technologiami. Węższym znaczeniu rozumiane jest to jako określone przekazywanie wiedzy lub umiejętności, po to aby je urynkowić w postaci usług, czy też produktów. Konkludując komercjalizacja to bardzo złożony proces, który ma za zadanie przenoszenia wyników badań naukowych na rynek (B. Filisiuk, A. Gołąbek, 2016, s. 65).

Modele procesu komercjalizacji

Oto następujące modele procesu komercjalizacji (B. Filisiuk, A. Gołąbek, 2016, s. 65):

• Model wewnętrzny - najczęściej spotykany w procesach komercjalizacyjnych w Europie, polega on na tym, że komórka organizacyjna działa na zlecenie większej struktury, jej podstawowymi zadaniami jest obsługa prowadzonych badań,
• Model wydzielony - polega na wydzieleniu jednostki z struktury organizacji, jest jednak w pełni kontrolowana przez organizację matkę, jej działania nie muszą być skierowane na zysk,
• Model niezależny - jest to utworzenie nowego, niezależnego podmiotu, który działa na zlecenie organizacji, przede wszystkim te podmioty wspierają spółki spin-off oraz procesy patentowania.

Sposoby komercjalizacji wyników badań

Wyróżniane są trzy podstawowe sposoby (B. Filisiuk, A. Gołąbek, 2016, s. 66):

• Sprzedaż wyników prac B+R,
• Udzielenie licencji na wyniki prac badawczych i rozwojowych,
• Wniesienie wyników prac badawczych i rozwojowych do spółki w formie aportu.

Bariery komercjalizacji badań

Przyczynami niepodejmowania działań komercjalizacji badań to (B. Filisiuk, A. Gołąbek, 2016, s. 67):

• Zbyt mały rynek na produkty,
• Prostsze metody osiągania wysokiej wewnętrznej stopy zwrotu przez inwestorów,
• Brak umiejętności komercjalizacji przez dostawców.

Z kolei bariery, które napotykają jednostki badawcze są następujące (B. Filisiuk, A. Gołąbek, 2016, s. 67):

• Ograniczenia finansowe,
• Brak sprzętu do komercjalizacji badań,
• Mała ilość osób i instytucji pomocniczych,
• Trudności prawne, obawa przed biurokracją,
• Małe zainteresowanie przedsiębiorców działalnością naukową,
• Prowadzenie przez uczelnie tylko badań podstawowych,
• Badania komercyjne nie są wliczane w działalność naukową,
• Strach pracowników naukowych przed współpracą z dużymi przedsiębiorcami,
• Brak współpracy z prywatnymi firmami,
• Zły stosunek pracowników do komercjalizacji.

Transfer technologii z jednostek naukowych do przemysłu

Transfer technologii z jednostek naukowych przebiega według określonych reguł. Mają one postać przepisów prawnych, które dotyczą przede wszystkim praw do wyników pracy intelektualnej. Najczęściej przybiera to postać wewnętrznego zbioru reguł danej jednostki naukowej. Konieczne są również sposoby, które umożliwiają systematyczną ochronę praw do wyników pracy intelektualnej i zarządzanie posiadanymi prawami wyłącznymi. Ponadto głównym celem jednostek naukowych nie jest działalność gospodarcza, dlatego przybiera to formę różnorodnych transakcji. Zazwyczaj do przedmiotów tych transakcji zaliczane są prawa wyłączne do wyników badań, które posiada jednostka. Z kolei prawa wynalazków mogą być sprzedawane, wniesione aportem, ale też licencjonowane (R. Witek, 2008, s. 56).

Komercjalizacja wyników badań — artykuły polecane

Centrum transferu technologii — Know-how — Centrum usług wspólnych — Instytucje otoczenia biznesu — Badania i rozwój — Kooperacja — Spin-off — Offshoring — Projekt inwestycyjny

Bibliografia

• Gołąbek A., Flisiuk B. (2015). Możliwości komercjalizacji wyników badań naukowych w instytutach badawczych - modele, rpocedury, bariery oraz dobre praktyki, Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej, nr 1927
• Orłowski W. (2013). Komercjalizacja badań naukowych w Polsce. Bariery i możliwości ich przełamania, Główny Doradca Ekonomiczny PwC Polska, Warszawa
• Trzmielak D. (2001). Problemy komercjalizacji technologii w Polsce i na świecie - analiza wyników badań, Uniwersytet Szczeciński zeszyty naukowe, nr 64
• Witek R. (2008). Ochrona i komercjalizacja wyników badań uzyskiwanych we współczesnych naukach przyrodniczych, WTS Rzecznicy Patentowi Witek, ŚnieŜko i Partnerzy, Warszawa

Autor: Paulina Góra