Pobieranie próby

Pobieranie próby polega na wyborze odpowiednich indywidualnie dobranych metod i zasad wnioskowania statystycznego o populacji statystycznej, które umożliwia uzyskanie zbiorów obserwacji, które w efekcie pozwala uzyskać pewną wiedzę o całej populacji. Populacja (zbiorowość statystyczna) to zbiór wszystkich pomiarów, które nas interesują, a próba to podzbiór pomiarów wybranych z populacji. Żeby próba naprawdę reprezentowała populację jak i żeby szanse na popełnienie błędu były minimalne, ważne jest, żeby próba była dobierana losowo z całej badanej populacji. Próba statystyczna pozwala na uogólnienie jej wyników na całą zbiorowość, przy założeniu, że dopuszczamy jedynie taki dobór próby, który jest "beztendencyjny" tzn. że jest niezależny od badanej cechy, czyli jest losowy.

Sposoby pobierania próby

• Losowa próba statystyczna ze skończonych, realnych populacji, utożsamia się najczęściej ze zbiorem pewnych rzeczywistych elementów różniacym się wartoscia badanej cechy. Próbę w tym przypadku uzyskuje się poprzez losowanie odpowiedniego elementu populacji.
• Losowa próba statystyczna z nieskończonych, hipotetycznych populacji, stosowana głównie w badaniach przyrodniczo-technicznych, charakteryzuje się jako zbiór nieskończonych możliwych powtórzeń pewnego eksperymentu, w którym obserwuje się wartosci pewnych zmiennych. W tej metodzie wyniki uzyskuje się poprzez obserwację niezależnych powtórzeń eksperymentów wykonywanych w określonych warunkach.

Rodzaje losowań próby

• Losowanie zależne i niezależne:

W losowaniu zależnym (losowanie bez zwracania) każdy z elementów może zostać wylosowany jedynie raz, ponieważ po jego wylosowaniu nie jest on zwracany do populacji w następnym etapie losowania. Taki typ losowania stosuje się dla populacji skończonych.

Losowanie niezależne (zwane również losowaniem ze zwracaniem) pozwala na wielokrotne wykorzystanie elementu populacji do próby, ponieważ po wylosowaniu zostaje on ponownie właczony (zwrócony) w skład populacji.

• Losowanie indywidualne i zespołowe:

Losowanie jest uznawane za indywidualne w momencie, gdy losuje się indywidualne, pojedyncze elementy badanej populacji. Zespołowe (grupowe) natomiast polega na tym, że jednostkę losowania stanowi pewien zespół jednostek badanych, czyli elementów populacji. W takim losowaniu zespołowym próbę statystyczna tworza wszystkie elementy ze wszystkich wylosowanych zespołów, czy też grup.

• Losowanie jednostopniowe i wielostopniowe:

Jednostopniowe jest wtedy, gdy stosuje się tylko jeden rodzaj (stadium) losowania, w tym przypadku losuje się od razu elementy populacji.

Losowanie jest wielostopniowe (najczęsciej dwustopniowe) charakteryzuje się kilkoma stopniami losowania. Oznacza to, że losowanie elementów w ostatnim stopniu odbywa się z wylosowanych zespołów na poprzednim stopniu losowania, które mogły być uprzednio wylosowane z większych jeszcze zespołów.

• Losowanie nieograniczone i ograniczone:

Losowanie jest ograniczone. Dokonywane jest z poszczególnych części populacji oddzielnie. Typowym przykładem takiego losowania jest tzw. losowanie warstwowe, czyli losowanie z pewnych rozłacznych i wewnętrznie jednorodnych części populacji (warstw), na które uprzednio podzielono populacje.

Nieograniczone natomiast jest wtedy, gdy odbywa się z całej populacji.

Przykłady zastosowania pobierania próby w praktyce

Pobieranie próby znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach zarządzania. Przykładem może być badanie satysfakcji klientów w firmie. Zamiast przeprowadzać wywiady z każdym klientem, można wybrać reprezentatywną próbkę klientów i zebrać od nich informacje dotyczące ich doświadczeń, opinii i potrzeb. Na podstawie tych wyników firma może wprowadzić odpowiednie zmiany w swojej strategii, aby zwiększyć satysfakcję klientów.

Innym przykładem zastosowania pobierania próby jest badanie rynku. Zamiast przeprowadzać pełne badanie na całej populacji, można wybrać próbkę potencjalnych klientów i zbadać ich preferencje, nawyki zakupowe, poziom zadowolenia z produktów itp. Na podstawie tych wyników firma może dostosować swoje produkty i strategię marketingową, aby lepiej sprostać oczekiwaniom klientów.

Pobieranie próby jest również stosowane w procesie rekrutacji i selekcji pracowników. Zamiast przeprowadzać rozmowy kwalifikacyjne z każdym kandydatem, można wybrać próbkę kandydatów na podstawie określonych kryteriów i przeprowadzić z nimi rozmowy. Na podstawie tych rozmów można dokonać oceny umiejętności, doświadczenia i potencjału kandydatów, co ułatwia proces wyboru najlepszego kandydata do danej pozycji.

Pobieranie próby — artykuły polecane

Skalowanie wielowymiarowe — Próba — Ocena jakości — Skala porządkowa — ANOVA — Socjometria — Skala Likerta — Metody taksonomiczne — Karta kontrolna

Bibliografia

• Aczel A. (2018), Statystyka w zarządzaniu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Greń J. (1984), Statystyka matematyczna. Modele i zadania, PWN, Warszawa
• Krzysztofiak M., Urbanek D. (1977), Metody statystyczne, PWN, Warszawa

Autor: Hubert Gąsienica