Metoda rangowania
Metoda rangowania polega na zakwalifikowaniu różnego rodzaju obiektów na skali liczb naturalnych wg wartości ich rang - od najlepszego do najgorszego (lub odwrotnie). W tej metodzie można porównywać znaczenia różnych stanowisk z punktu widzenia organizacji. Na tej podstawie sporządza się listę rankingową stanowisk - od najważniejszych, najbardziej odpowiedzialnych, kluczowych do szeregowych najmniej ważnych.
Metoda rankingowa ma tę zaletę, że jest prosta, nie pochłania zbyt wiele czasu, a więc koszty z nią związane są niewielkie. W dużych organizacjach nie nadaje się jednak do zastosowania, ze względu na dużą liczbę stanowisk pracy, specjalności.
W metodzie rangowania zakłada się, że cechy poddane analizie mają równoważne znaczenie. Cechy te traktuje się jako mierniki oceny nadając im odpowiedni rangi ze względu na preferencje określone w trybie sortowanie sekwencyjnego. Liczba rangowa (rankingowa) oznacza istotność danego obiektu.
Procedury postępowania doświadczalnego w metodzie rangowania
Określenie zakresu rangowania
Rangowanie może przyjąć postać r. jednokryterialnego (zastosowanie w analizie 1 kryterium) lub wielokryterialnego (z wykorzystaniem więcej niż 1 kryterium cechy). Gdy mowa o r. wielokryterialnym możemy w nim wyróżnić: r. o podstawowym potencjalne rangowym (liczba kryteriów: 2-10) a także r. wysokim potencjale rangowym (liczba kryteriów powyżej 10).
Zestawienie danych do rangowania
W tej fazie należy zgromadzić podstawowe dane: zbiór obiektów, a także odpowiadające mu wielkości charakteryzujące. Wielkości charakteryzujące wyznaczamy przez zastosowanie kryteriów oceny. Aby odpowiednio dobrać kryteria oceny oraz właściwie je zinterpretować należy posiadać znajomość obszaru działalności z którego te dane zostały pobrane a także odpowiednio określić preferencje.
Porządkowanie preferencyjne
- obliczenie rang sumarycznych,
- obliczenie rang uśrednionych,
- ustalenie pozycji obiektu.
Określenie pozycji w rankingu przebiega w odwrotny sposób do określania rang: im wyższa liczba rankingowa, tym wyższa jego waga. Zaś w rankingu pozycja to miejsce na liście.
Ranking
Rankingi przybierają formę rankingów firm największych (kryterium wielkości przychodów lub rentowności) lub firm najlepszych (oparty na licznych wskaźnikach finansowych i ocenie menedżerskiej).
Kategoryzacja
Kategoryzacja jest procesem przypisywania obiektów do odpowiadającej im kategorii (grupy). W odniesieniu do rangowania k. jest oceną wtórną i dopełniającą. Kategoryzacja niesie za sobą funkcje porównawcze, samokontroli, prognozowania oraz jest mechanizmem "wczesnego ostrzegania" przez możliwymi zagrożeniami.
Zalety i ograniczenia metody rangowania
Metoda rangowania jest popularnym narzędziem stosowanym w zarządzaniu, które umożliwia porównywanie znaczenia różnych stanowisk w organizacji. Posiada wiele zalet, takich jak szybkość procedury i możliwość prostego porównywania stanowisk. Ponadto, zastosowanie tej metody wiąże się z niskimi kosztami.
Jednak metoda rangowania ma także pewne ograniczenia. Przede wszystkim, w przypadku dużych organizacji może być trudna do zastosowania, ze względu na dużą liczbę stanowisk do porównania. Ponadto, metoda ta ma ograniczenia w zakresie uwzględniania równoważnego znaczenia cech poddanych analizie. Niektóre cechy mogą być bardziej istotne niż inne, co może prowadzić do nieadekwatnej oceny.
Innym problemem związanym z metodą rangowania jest subiektywność ocen i interpretacji rang. Oceniający mogą mieć różne poglądy i preferencje, co może wpływać na wyniki rangowania. Dodatkowo, ocena może być podatna na błędy i uprzedzenia.
Procedury postępowania doświadczalnego w metodzie rangowania
Aby skutecznie zastosować metodę rangowania, należy przestrzegać określonych procedur postępowania doświadczalnego. Pierwszym krokiem jest określenie zakresu rangowania, czyli ustalenie, jakie wartości mogą być przydzielone obiektom. Następnie należy przygotować listę obiektów i ocenić poszczególne cechy, czyli zestawić dane do rangowania.
Kolejnym etapem jest określenie pozycji obiektów na liście rankingowej. W tym celu należy ustalić, które obiekty mają wyższe lub niższe pozycje. Następnie, dane muszą być przekształcone na skalę rangową, aby zapewnić ujednolicenie i porównywalność. Może być konieczne zastosowanie skalowania lub normalizacji danych w celu osiągnięcia tego celu.
Ostatnim krokiem jest dokładne zaplanowanie eksperymentu rangowania. Należy odpowiednio dobrać obiekty, cechy do oceny oraz metody porównawcze. Ważne jest, aby procedury były dobrze zdefiniowane i powtarzalne, aby wyniki były wiarygodne.
Zastosowanie metod rangowania w praktyce
Metody rangowania znajdują zastosowanie w wielu obszarach praktycznych. Jednym z nich jest proces rekrutacji i selekcji pracowników. Metoda rangowania umożliwia porównanie kandydatów i wybór najlepszego na podstawie określonych cech i kryteriów. Może być również stosowana do oceny pracowników i przyznawania im rang na podstawie ich osiągnięć i kompetencji.
Metody rangowania są również przydatne w analizie ryzyka w organizacji. Pozwalają porównać różne zagrożenia i określić ich znaczenie. Dzięki temu można skoncentrować się na najważniejszych obszarach ryzyka i podejmować odpowiednie decyzje.
Innym zastosowaniem metod rangowania jest ocena dostawców i wybór najlepszego na podstawie różnych kryteriów, takich jak jakość, cena czy terminowość dostaw. Metoda rangowania umożliwia obiektywne porównanie różnych dostawców i podjęcie informowanych decyzji.
Wreszcie, metody rangowania mogą być wykorzystywane do wyboru strategii marketingowej. Porównanie różnych opcji i określenie ich znaczenia dla sukcesu firmy pozwala na bardziej skuteczne planowanie i podejmowanie decyzji.
Metoda porządkowania liniowego
Jedną z metod rangowania jest metoda porządkowania liniowego. W tej metodzie przyznaje się wagi poszczególnym cechom i sumuje punkty, aby uzyskać końcową rangę. Metoda ta pozwala uwzględnić różne znaczenia cech i ich wpływ na ogólną wartość obiektu.
Metoda porządkowania liniowego ma swoje zalety, takie jak możliwość uwzględnienia różnych znaczeń cech i ich wpływu na ocenę. Jest również stosunkowo łatwa do zrozumienia i zastosowania. Jednak ma pewne ograniczenia, takie jak trudność w przydzieleniu wag poszczególnym cechom oraz subiektywność ocen.
Metoda porządkowania liniowego jest stosowana w praktyce w różnych dziedzinach. Przykładem może być ocena produktów lub usług na podstawie różnych cech. Metoda ta pozwala na obiektywne porównanie i ocenę, co może być pomocne przy podejmowaniu decyzji zakupowych.
Metoda oceny punktowej
Inną metodą rangowania jest metoda oceny punktowej. W tej metodzie przyznaje się punkty poszczególnym cechom obiektu i sumuje je, aby uzyskać końcową punktację. Metoda ta umożliwia szczegółową ocenę cech i porównanie obiektów na podstawie ich punktacji.
Metoda oceny punktowej ma wiele zalet. Przede wszystkim, umożliwia uwzględnienie szczegółowych cech i ich znaczenia. Ponadto, jest stosunkowo łatwa do zrozumienia i zastosowania. Jednak ma także pewne ograniczenia, takie jak subiektywność ocen i konieczność przyznawania punktów.
Metoda oceny punktowej znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach. Przykładem może być ocena projektów inwestycyjnych na podstawie różnych kryteriów, takich jak opłacalność, ryzyko czy zgodność z celami organizacji. Metoda ta pozwala na obiektywne porównanie projektów i wybór najlepszego.
| Metoda rangowania — artykuły polecane |
| Skala ocen — Ocena punktowa — Metoda XYZ — Wartościowanie jakości — Podatność ekonomiczna — Badania porównawcze — Kryteria jakości produktów — Kryteria oceny — Ocena atrakcyjności sektora |
Bibliografia
- Stabryła A. (2000), Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków
Autor: Magdalena Dzieża
