Dystans władzy

To pewien zakres oczekiwań i przyzwolenia na nierówny podział władzy, który wyrażany jest przez członków organizacji lub podstawowych struktur społecznych, posiadających mniejsze wpływy. Dystans władzy ściśle powiązany jest z występowaniem nierówności społecznych. Zazwyczaj dotyczy takich aspektów życia jak rodzina, szkoła, miejsce pracy oraz państwo.

Kultura, dla której charakterystyczny jest mały dystans władzy będzie traktować rodziców i ich dzieci jak równych sobie. Dziecko dostaje przyzwolenie na samodzielne podejmowanie decyzji, prób oraz uczenia się na własnych błędach. Relacje w takiej rodzinie są czysto partnerskie i zmierzają do autonomii każdego z członków rodziny. Duży dystans władzy w rodzinie przejawia się oczekiwaniami rodziców co do posłuszeństwa ich dziecka wobec nich samych, a nawet starszego rodzeństwa. Dzieci nie mogą podejmować niezależnych decyzji, a autorytet i pozycja starszych członków rodziny nie ulega zmianie nawet gdy dzieci stają się już dorosłe. W przypadku organizacji z dużym dystansem władzy widoczna jest hierarchiczność przejawiająca się brakiem równości między ludźmi, akceptacją na duże różnice w wielkości wynagrodzeń między wyższymi i niższymi stanowiskami, a także zaobserwować można, że pracownicy nie kwestionują decyzji pojętych przez kierownictwo. Podwładni wręcz oczekują od przełożonych, że ci wskażą im zadania do wykonania. Kierowników cechuje duży dystans wobec pracowników, którzy podlegają regularnej kontroli i oceni, a na przywileje i oznaki statusu wyrażana jest powszechna akceptacja.

W organizacjach i kulturach o małym dystansie władzy pracownicy są wobec siebie równi, traktowani na jednakowym poziomie, mają miejsce niewielkie różnice w poziomie wynagrodzeń oraz relacje podwładnego z pracodawcą odbywają się na zasadzie współpracy (podwładni oczekują od swoich kierowników, że ci będą z nimi konsultować swoje decyzje). Przywileje i oznaki statusu nie są uznawane.

Nie można jednoznacznie stwierdzić, który wymiar dystansu władzy pozwala osiągnąć większą efektywność. Organizacje o małym dystansie władzy osiągają lepsze wyniki przy realizacji zadań wymagających inicjatywy ze strony podwładnych. Natomiast w przedsięwzięciach, które wymagają dużej dyscypliny sprawdzają się bardziej kultury cechujące się dużym dystansem władzy.

Różnice w poziomie dystansu władzy w szkolnictwie przejawiają się w polityce edukacyjnej. W małym dystansie władzy dużą wagę przywiązuje się do szkolnictwa średniego, jakość nauczania zależy od komunikacji obu stron i poziomu uczniów oraz nauczyciele zachęcają uczniów do podejmowania własnej inicjatywy. Natomiast w dużym dystansie władzy większą wagę przywiązuje się do szkolnictwa wyższego, jakość nauczania zależy wyłącznie od poziomu nauczyciela, i to właśnie do niego należy inicjatywa w klasie.

Dystans władzy — artykuły polecane

Praca zespołowa — Job sharing — Centralizacja — Styl autokratyczny — Awans zawodowy — Styl kierowania — Autokracja — Formy wynagrodzeń — Hierarchia — Dziennik praktyk

Bibliografia

• Hofstede G., Hofstede G. (2007), Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Żarczyńska-Dobiesz A. (2007), Adaptacja nowego pracownika do pracy w przedsiębiorstwie, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Karina Wojewódka