Doradca zawodowy

Doradca zawodowy (ang. Career counselor) - to osoba, która "udziela pomocy w formie porad młodzieży i osobom dorosłym przy wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia. Uwzględnia przy tym możliwości psychofizyczne, sytuację życiową, potrzeby rynku pracy, możliwości systemu edukacyjnego. Współpracuje z rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów. Wykorzystuje swoją wiedzę o zawodach, rynku pracy oraz technicznych środkach przekazywania informacji zawodowej" (Departament Rynku Pracy MGPiPS 2003, s.527).

Jest to specjalizacja, która pojawiła się w Polsce stosunkowo niedawno, bo dopiero w 1995 roku. Doradcę można spotkać zarówno w placówkach psychologiczno - pedagogicznych, centrach planowania kariery, jak i urzędach pracy. Spotkania są zazwyczaj prowadzone indywidualnie i opierają się na zapoznaniu z możliwościami klienta i przedstawieniu sytuacji, która obecnie znajduje się na rynku (J. Nowak 2016, s.337).

TL;DR

Artykuł opisuje rolę doradcy zawodowego, który pomaga młodym ludziom i dorosłym w wyborze zawodu i kształcenia. Współczesny doradca musi być elastyczny i przygotowany na zmiany na rynku pracy. Powinien posiadać umiejętności społeczne, wiedzę merytoryczną i psychologiczną. Podstawowe zadania doradcy to przeprowadzanie warsztatów i indywidualnych rozmów oraz udzielanie porad. Doradztwo zawodowe powinno być wprowadzane już na etapie edukacji, a doradca powinien stale się rozwijać.

Przyczyny pojawienia się zawodu doradcy

Dzisiejszy rynek otwiera przed młodymi bardzo duże możliwości i rozmaite kierunki kształcenia. Jeszcze kilka lat temu nikt nie myślał o takich zawodach, jak Influencer, czy Personal Shopper. Sprawia to, że osoby mają problem z wyborem odpowiedniej specjalności i coraz częściej zwracają się z prośbą o pomoc do wykwalifikowanej w tej dziedzinie osoby. Drugą przyczyną jest to, że świadomość ludzi odnośnie różnorakich usług specjalistycznych i psychologicznych ciągle wzrasta (J. Szłapińska 2013, s.294). Codziennie możemy o nich usłyszeć w telewizji, czy na szkoleniach odnośnie rozwoju pracowników. Powoduje to, że większość decyduje się z nich skorzystać.

Jaki powinien być współczesny doradca?

Postęp technologiczny doprowadził do tego, że rzadko możemy już spotkać osobę, która wykonuje tę samą profesję przez całe życie. Współcześni pracownicy są niezwykle mobilni i zmieniają pracę średnio po 3 latach w danej firmie. Doradca musi zatem być przygotowany nie tylko na włączenie młodych ludzi na rynek pracy, ale także na możliwość przekwalifikowania już tych doświadczonych (A. Bańka 2016, s.17). Powinien znać teorię i sprawdzone dane, ale także odpowiadające im metody i techniki związane z obszarami rozwoju osobistego i zarządzania karierą. Ważna jest także umiejętność trafnego rozwiązywania problemów, które mogą wynikać nie tylko z wymagań rynku pracy, ale i osobistych ograniczeń związanych ze zdrowiem czy brakiem podstawowych umiejętności (M. Rosalska 2012, s. 32). Współczesny doradca powinien być więc przewodnikiem po stale zmieniających się trendach świata (A. Hildebrandt-Mrozek 2017, s.33).

Cechy charakteryzujące dobrego doradcę

Nie ulega wątpliwości, że doradca zawodowy to osoba, która musi zmagać się z trudnymi sytuacjami i często brać odpowiedzialność za drugiego człowieka (J. Nowak 2016, s.337). Z tego względu powinna charakteryzować się wszelakimi umiejętnościami społecznymi i cechami, takimi jak:

• profesjonalizm w reagowaniu na potrzeby klienta
• empatia i wyrozumiałość
• łatwość kontaktu z innymi
• cierpliwość
• tolerancja i poczucie odpowiedzialności
• szacunek

Musi posiadać wiedzę merytoryczną, związaną ze znajomością mechanizmów rynku pracy, staży, programów i psychologiczną odnoszącą się do zachowań i wpływu na nie (J. Nowak 2016, s.338).

Podstawowe zadania i narzędzia pracy doradcy

Do zadań doradcy należy, m.in.:

• przeprowadzanie zajęć warsztatowych i indywidualnych konwersacji
• udzielanie porad uczniom i nauczycielom
• prowadzenie i aktualizowanie dokumentacji
• badanie skuteczności usług (Departament Rynku Pracy MRPiPS 2014, s.268).

Mogą być one zrealizowane przy wykorzystaniu odpowiednio dobranych narzędzi: komunikacji niewerbalnej, uważnego słuchania, czy aktywnego zadawania pytań.

Jak skutecznie prowadzić doradztwo zawodowe?

Doradztwo zawodowe składa się z dwóch stron: samego doradcy i osoby, która chce zasięgnąć porady (J. Nowak 2016, s.335). Powinno być wprowadzane już na początkowych etapach szkolnictwa. Coraz częściej w Polsce możemy spotkać się ze specjalnymi warsztatami prowadzonymi w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Pozwalają one stopniowo ukierunkowywać osobę na konkretny zawód. Ważne jest to, aby doradca rozwijał się przez całe życie. Może być to realizowane formalnie poprzez nabywanie wiedzy na specjalistycznych szkoleniach i stażach lub nieformalnie skupiając się w większej mierze na zdobywaniu coraz nowszych umiejętności praktycznych (J. Szłapińska 2013, s.302).

Doradca zawodowy — artykuły polecane

Kompetencje miękkie — Metody szkoleń — Mentoring — Headhunter — Rezydent turystyczny — Szkolenia wewnętrzne — Samokształcenie — Aktywizacja zawodowa — Doradztwo zawodowe

Bibliografia

• Bańka A. (2016), Zawodoznawstwo Doradztwo zawodowe Pośrednictwo pracy. Psychologiczne metody i strategie pomocy bezrobotnym, Wydawnictwo SPiA, Poznań
• Departament Rynku Pracy MGPiPS (2003), Przewodnik po zawodach wydanie II, Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa
• Departament Rynku Pracy MRPiPS (2014), Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa
• Duda W. (red.) (2010), Tendencje i wyzwania poradnictwa zawodowego, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa
• Hildebrandt-Mrozek A. (red.) (2017), Nowe metody i techniki w poradnictwie zawodowym, Zeszyt Informacyjno-Metodyczny Doradcy Zawodowego, nr 59
• Kalbarczyk A. (2011), Metody efektywnej pomocy psychologicznej w pracy doradcy zawodowego z osobą bezrobotną, Zeszyt informacyjno-metodyczny doradcy zawodowego, nr 51
• Nowak J. (2016), Rola i zadania szkolenia doradcy zawodowego w planowaniu ścieżki kształcenia ucznia, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, nr 95
• Pisula D. (2010), ABC dobrego doradcy. Rozmowa doradcza, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa
• Rosalska M. (2012), Warsztat diagnostyczny doradcy zawodowego. Przewodnik dla nauczyciela i doradcy, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa
• Szłapińska J. (2013), Determinanty jakości w indywidualnym poradnictwie zawodowym, Studia edukacyjne, nr 27

Autor: Paulina Drabik, Magdalena Chlebda