Testowanie produktów: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
(LinkTitles.)
mNie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{infobox4
'''Testowanie produktów''' - " poddawanie różnych produktów odpowiednio skonstruowanej i celowo dobranej próbie w ściśle określonym celu" (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.110).
|list1=
<ul>
<li>[[Metody pozyskiwania informacji z rynku]]</li>
<li>[[Metody badań marketingowych]]</li>
<li>[[Credit scoring]]</li>
<li>[[Akceptacja konsumencka]]</li>
<li>[[Strategia rynku ogólnego i docelowego]]</li>
<li>[[Obserwacja]]</li>
<li>[[Kryteria segmentacji rynku]]</li>
<li>[[Informacja rynkowa]]</li>
<li>[[Focus group]]</li>
</ul>
}}


Testowanie produktów stanowi źródło wiedzy dla producentów, konkurentów i producentów wyrobów substytucyjnych, pośredników czy nawet znaczących sieci detalicznych. Najczęściej produkty są poddawane testom na zlecenie producenta, konkurencji, organizacji konsumenckich, instytucji rządowych i ich oddziałów terenowych i innych organizacji. Produkty mogą być testowane w całości lub też możliwe jest testowanie poszczególnych elementów czy części produktu (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.111).


Testowanie produktów odbywa się przed wprowadzeniem ich na [[rynek]]. Testy odbywają się w warunkach laboratoryjnych jak również w warunkach naturalnych - czyli ocenę produktów przez potencjalnych konsumentów (J.Frąś 2015, s.307).


==TL;DR==
Testowanie produktów polega na ocenie i badaniu cech i właściwości produktów przed ich wprowadzeniem na rynek. Może odbywać się w warunkach laboratoryjnych, za pomocą testów techniczno-laboratoryjnych, eksperckich lub marketingowych. Reakcje konsumentów na produkt są ważnym źródłem informacji dla producentów. Testowanie produktów pozwala na uzyskanie wiedzy o jakości i akceptacji produktów na rynku.


'''Testowanie produktów''' - " poddawanie różnych produktów odpowiednio skonstruowanej i celowo dobranej próbie w ściśle określonym celu" (S.Sudoł,J.Szymczak,M.Haffer 2000, s.110).
==Formy testowania produktów==
Istnieje wiele metod testowania nowych produktów. Ich analiza powinna dostarczać informacji, potrzebnych do ulepszenia lub odrzucenia produktu (J.Frąś 2015, s.307).


Testowanie produktów stanowi źródło wiedzy dla producentów, konkurentów i producentów wyrobów substytucyjnych, pośredników czy nawet znaczących sieci detalicznych. Najczęściej produkty są poddawane testom na zlecenie producenta, konkurencji, organizacji konsumenckich, instytucji rządowych i ich oddziałów terenowych i innych organizacji. Produkty mogą być testowane w całości lub też możliwe jest testowanie poszczególnych elementów czy części produktu (S.Sudoł,J.Szymczak,M.Haffer 2000, s.111).
S.Sudoł podaje następujące '''formy testowania produktów: '''
* testowanie techniczno-laboratoryjne produktu
* testowanie eksperckie produktu
* marketingowe testowanie produktu


Testowanie produktów odbywa się przed wprowadzeniem ich na [[rynek]]. Testy odbywają się w warunkach laboratoryjnych jak również w warunkach naturalnych- czyli ocenę produktów przez potencjalnych konsumentów (J.Frąś 2015,s.307).
<google>n</google>
==Formy testowania produktów==
Istnieje wiele metod testowania nowych produktów. Ich analiza powinna dostarczać informacji, potrzebnych do ulepszenia lub odrzucenia produktu (J.Frąś 2015,s.307).
<google>t</google>


S.Sudoł podaje następujące '''formy  testowania produktów: '''
==Testowanie techniczno-laboratoryjne==
*testowanie techniczno-laboratoryjne produktu
[[Proces]] testowania odbywa się w warunkach laboratoryjnych gdzie produkty zostają poddane ocenie. Produkty są tam oceniane pod względem zakresu i poziomu występowania określonych cech oraz stopnia spełnienia określonych funkcji. Testowanie to ma na celu dostarczenie niezbędnych informacji o określonych parametrach technicznych produktu takich jak m.in. masa, wymiary, pobór mocy, napięcie zasilania, reakcje z różnymi substancjami chemicznymi, wytrzymałość, stopień czystości. Po otrzymaniu wyników porównuje się je z przyjętym wzorcem. Celem tych badań jest obiektywna [[ocena]] rzeczywistych cech jakościowych określonych produktów. Dzięki nim możliwa jest [[ochrona konsumenta]] przed szkodliwymi następstwami jakie mogą wynikać z użytkowania danego produktu (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.112).
*testowanie eksperckie produktu  
*marketingowe testowanie produktu


==Testowanie techniczno-laboratoryjne==
[[Proces]] testowania odbywa się w warunkach laboratoryjnych gdzie produkty zostają poddane ocenie. Produkty są tam oceniane pod względem zakresu i poziomu występowania określonych cech oraz stopnia spełnienia określonych funkcji. Testowanie to ma na celu dostarczenie niezbędnych informacji o określonych parametrach technicznych produktu takich jak m.in. masa, wymiary, pobór mocy, napięcie zasilania, reakcje z różnymi substancjami chemicznymi, wytrzymałość, stopień czystości. Po otrzymaniu wyników porównuje się je z przyjętym wzorcem. Celem tych badań jest obiektywna [[ocena]] rzeczywistych cech jakościowych określonych produktów. Dzięki nim możliwa jest [[ochrona konsumenta]] przed szkodliwymi następstwami jakie mogą wynikać z użytkowania danego produktu (S.Sudoł,J.Szymczak,M.Haffer 2000, s.112).
==Eksperckie testowanie==
==Eksperckie testowanie==
Testowanie eksperckie polega na starannym dobraniu grupy ekspertów z danej dziedziny, którzy zajmą się oceną cech i właściwości produktu. Eksperci wybierani do testów to zazwyczaj osoby posiadające szeroką wiedzę z zakresu danej grupy produktów lub osoby specjalizujące się w ocenie tylko określonych cech czy elementów produktów. Osoby te mają odpowiednie [[uprawnienia]] przyznawane przez powołane do tego organizacje lub instytucje rządowe. Eksperci powinni jednoznacznie ocenić [[produkt]], różnice w ocenie nie powinny być duże. [[Dane]] zebrane po ocenie ekspertów są niezbędnym źródłem wiedzy do opracowania statystycznych wyników i wyciągnięcia odpowiednich wniosków (S.Sudoł,J.Szymczak,M.Haffer 2000, s.115).
Testowanie eksperckie polega na starannym dobraniu grupy ekspertów z danej dziedziny, którzy zajmą się oceną cech i właściwości produktu. Eksperci wybierani do testów to zazwyczaj osoby posiadające szeroką wiedzę z zakresu danej grupy produktów lub osoby specjalizujące się w ocenie tylko określonych cech czy elementów produktów. Osoby te mają odpowiednie [[uprawnienia]] przyznawane przez powołane do tego organizacje lub instytucje rządowe. Eksperci powinni jednoznacznie ocenić [[produkt]], różnice w ocenie nie powinny być duże. [[Dane]] zebrane po ocenie ekspertów są niezbędnym źródłem wiedzy do opracowania statystycznych wyników i wyciągnięcia odpowiednich wniosków (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.115).
 
==Marketingowe testowanie produktu==
==Marketingowe testowanie produktu==
Testowanie techniczno- laboratoryjne oraz eksperckie nie dostarczają wszystkich możliwych informacji o produkcie. Dlatego aby uzyskać pełną wiedzę o określonym produkcie niezbędne jest zebranie opinii od konsumentów i użytkowników (S.Sudoł,J.Szymczak,M.Haffer 2000, s.116).
Testowanie techniczno - laboratoryjne oraz eksperckie nie dostarczają wszystkich możliwych informacji o produkcie. Dlatego aby uzyskać pełną wiedzę o określonym produkcie niezbędne jest zebranie opinii od konsumentów i użytkowników (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.116).
To [[konsument]] odgrywa najważniejszą role w tej formie testowania. Decyduje on o tym czy dany produkt znajdzie akceptacje na rynku (K. Czajkowska 2013, s.24).
To [[konsument]] odgrywa najważniejszą role w tej formie testowania. Decyduje on o tym czy dany produkt znajdzie akceptacje na rynku (K. Czajkowska 2013, s.24).


Testowanie produktów według L. Rudnickiego obywa się poprzez wprowadzenie nowego produktu na rynek oraz obserwacji reakcji konsumentów na produkt. Przez reakcje emocjonalne konsumentów producenci zbierają nowe [[informacje]] lub potwierdzają te na podstawie, których produkt był tworzony.  
Testowanie produktów według L. Rudnickiego obywa się poprzez wprowadzenie nowego produktu na rynek oraz obserwacji reakcji konsumentów na produkt. Przez reakcje emocjonalne konsumentów producenci zbierają nowe [[informacje]] lub potwierdzają te na podstawie, których produkt był tworzony.
 
==Reakcje konsumentów na produkt==
==Reakcje konsumentów na produkt==
L. Rudnicki w swojej publikacji wspomina,że możliwe jest określenie kierunków działań przedsiębiorstwa na podstawie analizy stopnia zakupów próbnych i zakupów powtórnych. Jeżeli, bowiem stopień tych zakupów jest wysoki oznacza to, że produkt może zostać wprowadzony na rynek. W sytuacji, gdy stopień zakupów próbnych jest wysoki, ale stopień zakupów powtórnych niskich [[przedsiębiorstwo]] otrzymuje informacje o konieczności zmiany struktury cech czy funkcji produktu.  
L. Rudnicki w swojej publikacji wspomina,że możliwe jest określenie kierunków działań przedsiębiorstwa na podstawie analizy stopnia zakupów próbnych i zakupów powtórnych. Jeżeli, bowiem stopień tych zakupów jest wysoki oznacza to, że produkt może zostać wprowadzony na rynek. W sytuacji, gdy stopień zakupów próbnych jest wysoki, ale stopień zakupów powtórnych niskich [[przedsiębiorstwo]] otrzymuje informacje o konieczności zmiany struktury cech czy funkcji produktu.
Poznanie oczekiwań konsumentów jest bardzo ważne dla przedsiębiorstwa, gdyż ukierunkowuje ono strategie rozwoju nowych produktów. [[Zachowania konsumentów]] w fazie testowania produktu na rynku przejawiają się w reakcjach konsumentów na dany produkt.  
Poznanie oczekiwań konsumentów jest bardzo ważne dla przedsiębiorstwa, gdyż ukierunkowuje ono strategie rozwoju nowych produktów. [[Zachowania konsumentów]] w fazie testowania produktu na rynku przejawiają się w reakcjach konsumentów na dany produkt.


'''Na podstawie reakcji przedsiębiorstwo zbiera informacje takie jak (L.Rudnicki 2012, s.139): '''
'''Na podstawie reakcji przedsiębiorstwo zbiera informacje takie jak (L.Rudnicki 2012, s.139): '''
*Czy postawy wobec produktu są zgodne z przewidywanymi?
* Czy postawy wobec produktu są zgodne z przewidywanymi?
*Czy produkt wywołuje pożądane efekty komunikacyjne (przyciąganie uwagi, zainteresowanie, zamiar i [[decyzja]] o zakupie)?  
* Czy produkt wywołuje pożądane efekty komunikacyjne (przyciąganie uwagi, zainteresowanie, zamiar i [[decyzja]] o zakupie)?
*Jaka jest intensywność zakupu produktu?  
* Jaka jest intensywność zakupu produktu?
*Czy obserwowany [[zakres]] zastosowań produktu jest zgodny z oczekiwaniami producenta?  
* Czy obserwowany [[zakres]] zastosowań produktu jest zgodny z oczekiwaniami producenta?
*Czy wykształca się [[lojalność]] wobec marki?  
* Czy wykształca się [[lojalność]] wobec marki?


Opinię konsumentów poznaję się zazwyczaj za pomocą wywiadu lub ankietowania wybranych grup odbiorców. Dla otrzymania prawidłowych wyników bardzo ważne jest, aby tylko odpowiednie grupy odbiorców uczestniczyły w tym procesie. Ważne są tutaj m. in kryteria demograficzne, społeczne a także ekonomiczne (K.Czajkowska 2013, s.29).
Opinię konsumentów poznaję się zazwyczaj za pomocą wywiadu lub ankietowania wybranych grup odbiorców. Dla otrzymania prawidłowych wyników bardzo ważne jest, aby tylko odpowiednie grupy odbiorców uczestniczyły w tym procesie. Ważne są tutaj m. in kryteria demograficzne, społeczne a także ekonomiczne (K.Czajkowska 2013, s.29).


'''Jak podaje L. Rudnicki informacje na temat testowanego produktu, mogą być gromadzone (L.Rudnicki 2012, s.144): '''
'''Jak podaje L. Rudnicki informacje na temat testowanego produktu, mogą być gromadzone (L.Rudnicki 2012, s.144): '''
*Za pośrednictwem sieci handlowej  
* Za pośrednictwem sieci handlowej
W przypadku gdy produkt jest testowany w naturalnych warunkach sprzedaży możliwa jest obserwacja reakcji i wrażeń konsumentów związanych z nowym produktem.  
W przypadku gdy produkt jest testowany w naturalnych warunkach sprzedaży możliwa jest obserwacja reakcji i wrażeń konsumentów związanych z nowym produktem.
*Za pośrednictwem specjalnie organizowanych pokazów  
* Za pośrednictwem specjalnie organizowanych pokazów
W tym przypadku przedsiębiorstwo poznaje nie tylko reakcje, ale także konsumenci mogą wyrazić swoją opinie i uwagi na temat danego produktu.  
W tym przypadku przedsiębiorstwo poznaje nie tylko reakcje, ale także konsumenci mogą wyrazić swoją opinie i uwagi na temat danego produktu.


{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Metody pozyskiwania informacji z rynku]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Metody badań marketingowych]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Credit scoring]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Akceptacja konsumencka]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Strategia rynku ogólnego i docelowego]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Obserwacja]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Kryteria segmentacji rynku]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Informacja rynkowa]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Focus group]]}} }}


==Bibliografia==
==Bibliografia==
<noautolinks>
* Frąś J. (2015), ''[https://wnus.edu.pl/epu/file/article/view/1468.pdf Zarządzanie innowacjami w przedsiębiorstwie]'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 848 Ekonomiczne problemy usług nr 116
* Rudnicki L. (2012), ''[https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-23b62109-ce39-4883-a94b-af603bd5b6a4 Konsument w polityce rozwoju nowego produktu]'', Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, t. 20, nr 1
* Sudoł S., Szymczak J., Haffer M. (2000), ''Marketingowe testowanie produktów'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
* Czajkowska K. (2013), ''Rola konsumenta w procesie projektowania nowych produktów spożywczych'', Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych nr 575, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
</noautolinks>
[[Kategoria:Wadliwość]]


*Czajkowska K. (2013) [http://www.zppnr.sggw.pl/575-03.pdf''Rola konsumenta w procesie projektowania nowych produktów spożywczych''], Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych nr 575, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, s. 24-29
{{#metamaster:description|Testowanie produktów - proces sprawdzania wyrobów przed wprowadzeniem na rynek. Przeprowadza się je zarówno w laboratoriach, jak i w warunkach oceny przez konsumentów.}}
*Frąś J. (2015) [https://wnus.edu.pl/epu/file/article/view/1468.pdf''Zarządzanie innowacjami w przedsiębiorstwie''], Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 848 Ekonomiczne problemy usług nr 116,s. 307
*Rudnicki L. (2012) [http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-23b62109-ce39-4883-a94b-af603bd5b6a4''Konsument w polityce rozwoju nowego produktu''] , Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie,t. 20, nr 1, s.139-144
*Sudoł S, Szymczak J, Haffer M. (2000), ''Marketingowe testowanie produktów'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 110-116
[[Kategoria:Metody i techniki]]

Aktualna wersja na dzień 12:12, 19 sty 2024

Testowanie produktów - " poddawanie różnych produktów odpowiednio skonstruowanej i celowo dobranej próbie w ściśle określonym celu" (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.110).

Testowanie produktów stanowi źródło wiedzy dla producentów, konkurentów i producentów wyrobów substytucyjnych, pośredników czy nawet znaczących sieci detalicznych. Najczęściej produkty są poddawane testom na zlecenie producenta, konkurencji, organizacji konsumenckich, instytucji rządowych i ich oddziałów terenowych i innych organizacji. Produkty mogą być testowane w całości lub też możliwe jest testowanie poszczególnych elementów czy części produktu (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.111).

Testowanie produktów odbywa się przed wprowadzeniem ich na rynek. Testy odbywają się w warunkach laboratoryjnych jak również w warunkach naturalnych - czyli ocenę produktów przez potencjalnych konsumentów (J.Frąś 2015, s.307).

TL;DR

Testowanie produktów polega na ocenie i badaniu cech i właściwości produktów przed ich wprowadzeniem na rynek. Może odbywać się w warunkach laboratoryjnych, za pomocą testów techniczno-laboratoryjnych, eksperckich lub marketingowych. Reakcje konsumentów na produkt są ważnym źródłem informacji dla producentów. Testowanie produktów pozwala na uzyskanie wiedzy o jakości i akceptacji produktów na rynku.

Formy testowania produktów

Istnieje wiele metod testowania nowych produktów. Ich analiza powinna dostarczać informacji, potrzebnych do ulepszenia lub odrzucenia produktu (J.Frąś 2015, s.307).

S.Sudoł podaje następujące formy testowania produktów:

  • testowanie techniczno-laboratoryjne produktu
  • testowanie eksperckie produktu
  • marketingowe testowanie produktu

Testowanie techniczno-laboratoryjne

Proces testowania odbywa się w warunkach laboratoryjnych gdzie produkty zostają poddane ocenie. Produkty są tam oceniane pod względem zakresu i poziomu występowania określonych cech oraz stopnia spełnienia określonych funkcji. Testowanie to ma na celu dostarczenie niezbędnych informacji o określonych parametrach technicznych produktu takich jak m.in. masa, wymiary, pobór mocy, napięcie zasilania, reakcje z różnymi substancjami chemicznymi, wytrzymałość, stopień czystości. Po otrzymaniu wyników porównuje się je z przyjętym wzorcem. Celem tych badań jest obiektywna ocena rzeczywistych cech jakościowych określonych produktów. Dzięki nim możliwa jest ochrona konsumenta przed szkodliwymi następstwami jakie mogą wynikać z użytkowania danego produktu (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.112).

Eksperckie testowanie

Testowanie eksperckie polega na starannym dobraniu grupy ekspertów z danej dziedziny, którzy zajmą się oceną cech i właściwości produktu. Eksperci wybierani do testów to zazwyczaj osoby posiadające szeroką wiedzę z zakresu danej grupy produktów lub osoby specjalizujące się w ocenie tylko określonych cech czy elementów produktów. Osoby te mają odpowiednie uprawnienia przyznawane przez powołane do tego organizacje lub instytucje rządowe. Eksperci powinni jednoznacznie ocenić produkt, różnice w ocenie nie powinny być duże. Dane zebrane po ocenie ekspertów są niezbędnym źródłem wiedzy do opracowania statystycznych wyników i wyciągnięcia odpowiednich wniosków (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.115).

Marketingowe testowanie produktu

Testowanie techniczno - laboratoryjne oraz eksperckie nie dostarczają wszystkich możliwych informacji o produkcie. Dlatego aby uzyskać pełną wiedzę o określonym produkcie niezbędne jest zebranie opinii od konsumentów i użytkowników (S.Sudoł, J.Szymczak, M.Haffer 2000, s.116). To konsument odgrywa najważniejszą role w tej formie testowania. Decyduje on o tym czy dany produkt znajdzie akceptacje na rynku (K. Czajkowska 2013, s.24).

Testowanie produktów według L. Rudnickiego obywa się poprzez wprowadzenie nowego produktu na rynek oraz obserwacji reakcji konsumentów na produkt. Przez reakcje emocjonalne konsumentów producenci zbierają nowe informacje lub potwierdzają te na podstawie, których produkt był tworzony.

Reakcje konsumentów na produkt

L. Rudnicki w swojej publikacji wspomina,że możliwe jest określenie kierunków działań przedsiębiorstwa na podstawie analizy stopnia zakupów próbnych i zakupów powtórnych. Jeżeli, bowiem stopień tych zakupów jest wysoki oznacza to, że produkt może zostać wprowadzony na rynek. W sytuacji, gdy stopień zakupów próbnych jest wysoki, ale stopień zakupów powtórnych niskich przedsiębiorstwo otrzymuje informacje o konieczności zmiany struktury cech czy funkcji produktu. Poznanie oczekiwań konsumentów jest bardzo ważne dla przedsiębiorstwa, gdyż ukierunkowuje ono strategie rozwoju nowych produktów. Zachowania konsumentów w fazie testowania produktu na rynku przejawiają się w reakcjach konsumentów na dany produkt.

Na podstawie reakcji przedsiębiorstwo zbiera informacje takie jak (L.Rudnicki 2012, s.139):

  • Czy postawy wobec produktu są zgodne z przewidywanymi?
  • Czy produkt wywołuje pożądane efekty komunikacyjne (przyciąganie uwagi, zainteresowanie, zamiar i decyzja o zakupie)?
  • Jaka jest intensywność zakupu produktu?
  • Czy obserwowany zakres zastosowań produktu jest zgodny z oczekiwaniami producenta?
  • Czy wykształca się lojalność wobec marki?

Opinię konsumentów poznaję się zazwyczaj za pomocą wywiadu lub ankietowania wybranych grup odbiorców. Dla otrzymania prawidłowych wyników bardzo ważne jest, aby tylko odpowiednie grupy odbiorców uczestniczyły w tym procesie. Ważne są tutaj m. in kryteria demograficzne, społeczne a także ekonomiczne (K.Czajkowska 2013, s.29).

Jak podaje L. Rudnicki informacje na temat testowanego produktu, mogą być gromadzone (L.Rudnicki 2012, s.144):

  • Za pośrednictwem sieci handlowej

W przypadku gdy produkt jest testowany w naturalnych warunkach sprzedaży możliwa jest obserwacja reakcji i wrażeń konsumentów związanych z nowym produktem.

  • Za pośrednictwem specjalnie organizowanych pokazów

W tym przypadku przedsiębiorstwo poznaje nie tylko reakcje, ale także konsumenci mogą wyrazić swoją opinie i uwagi na temat danego produktu.


Testowanie produktówartykuły polecane
Metody pozyskiwania informacji z rynkuMetody badań marketingowychCredit scoringAkceptacja konsumenckaStrategia rynku ogólnego i docelowegoObserwacjaKryteria segmentacji rynkuInformacja rynkowaFocus group

Bibliografia

  • Frąś J. (2015), Zarządzanie innowacjami w przedsiębiorstwie, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 848 Ekonomiczne problemy usług nr 116
  • Rudnicki L. (2012), Konsument w polityce rozwoju nowego produktu, Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, t. 20, nr 1
  • Sudoł S., Szymczak J., Haffer M. (2000), Marketingowe testowanie produktów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
  • Czajkowska K. (2013), Rola konsumenta w procesie projektowania nowych produktów spożywczych, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych nr 575, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie