Bezrobocie dobrowolne

Bezrobocie dobrowolne - wiąże się z pojęciem "naturalnej stopy bezrobocia". Jest to stopa odpowiadająca stanowi równowagi na rynku siły roboczej. Przy danym poziomie płacy realnej odpowiadającym punktowi przecięcia się krzywej popytu i podaży siły roboczej, całe istniejące bezrobocie jest traktowane jako dobrowolne, ponieważ robotnicy nie są skłonni do podjęcia pracy (Kotlarz D. 2007, s. 26).

W tym miejscu następuje konflikt interesów pracodawców i potencjalnych pracowników. Pracownicy byliby skłonni do podjęcia pracy za odpowiednio wysokim wynagrodzeniem, lecz pracodawcy woleliby zatrudnić pracowników poniżej płacy realnej. Mimo wolnych miejsc pracy, pracownicy dobrowolnie decydują się na nie podjęcie oferowanych na rynku pracy stanowisk, czekając na korzystniejsze warunki (Nasiłowski M. 2006, s. 327).

TL;DR

Bezrobocie dobrowolne jest sytuacją, w której pracownicy świadomie decydują się nie podjąć pracy, oczekując lepszych warunków. Może dotyczyć również grup społecznych takich jak kobiety czy osoby o niskich kwalifikacjach. Istnieje też grupa osób, która rejestruje się jako bezrobotne, ale nie poszukuje aktywnie pracy. W Polsce zjawisko bezrobocia dobrowolnego ma znaczący rozmiar.

Aspekty bezrobocia dobrowolnego

Społeczeństwa, które nie zaznały w przeszłości, w czasie życia kilku ostatnich pokoleń, bezrobocia, skłonne są posługiwać się pojęciem "dobrowolnego bezrobocia". Sekundują temu liberałowie, przyjmując, że większość ludzkich zachowań w wymiarze społecznym jest zdeterminowanych ludzką wolą i indywidualnymi wyborami drogi życiowej.

• Mawia się, że ci, którzy stracili pracę, byli prawdopodobnie kiepskimi pracownikami, skoro zostali zwolnieni. Gdy zamykany jest zakład pracy i zwalniana cała załoga, niezwykle trudno udowodnić, że odpowiedzialność za bankructwo ponosi właśnie ona. Z pewnością przynajmniej pewna jej część to pracownicy sumienni, wydajni, zdyscyplinowani, lojalni i pomysłowi.
• Bezspornie jednak dobrowolność bezrobocia, pozostawania czasowo bez pracy przez osoby, których kondycja i status do niej obligują, nie jest zjawiskiem nieznanym. Obserwacje i badania wykazują, że również w polskich warunkach zjawisko to obiektywnie występuje. Z całą pewnością istnieje bowiem w każdej społeczności pewna liczba ludzi, którzy unikają pracy, a środki do życia uzyskują z innych źródeł niż zapłata za pracę. Można tu przywołać grupy patologicznego marginesu społecznego.
• Bezrobocie dobrowolne może jednocześnie dotykać także inne kategorie społeczne, np. kobiety. W związku z rolą społeczną odgrywaną przez nie w rodzinach, szczególnie tam gdzie układ ról rodzinnych pozostaje jeszcze tradycyjny, kobiety łatwiej godzą się z faktem pozostawania bez pracy. Kilka miesięcy odpoczynku od wypełniana dwu złożonych, często konfliktowych ról społecznych - roli zawodowej i roli matki, żony, gospodyni - może niektórym kobietom dawać satysfakcję. Nie dotyczy to jednak matek, samotnie wychowujących dzieci, ponieważ te muszą podejmować pracę, by zapewnić rodzinie godziwy dochód. Ani zasiłek dla bezrobotnych, ani zasiłki pomocy społecznej tego nie gwarantują. Połowa kobiet bez wykształcenia lub z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym, zamieszkująca tereny wiejskie, rezygnuje po pewnym okresie pozostawania bez pracy z zamiaru zatrudnienia się, prawdopodobnie z powodu utraty nadziei. Można to interpretować w kategoriach " onieśmielenia rynkiem", czyli oceny, że praca jest w ogóle nieosiągalna dla danej kobiety.
• Jak pokazują badania, dobrowolne bezrobocie bywa również wyborem osób o niskich kwalifikacjach, wykonujących monotonne, nieciekawe zajęcia, osób, dla których przerwa czasowa w pracy może być w pewnym okresie życia ucieczką od nieprzyjemnej sytuacji pracy. Z analizy jednakże wynika, że po okresie swoistego urlopu i ta kategoria bezrobotnych w większości przypadków pragnie znaleźć nowe zatrudnienie.
• Dobrowolnie bezrobotnymi nazywa się też ludzi, którzy rejestrując się jako bezrobotni, nie mają zamiaru oferowanej pracy podjąć, ponieważ albo ze względu na swe położenie rodzinne, albo z uwagi na podejmowanie pracy dorywczej "na czarno", w rzeczywistości pracy nie poszukują. Wyniki badań zdają się sugerować, że taki typ bezrobocia dobrowolnego przybiera w Polsce znaczący rozmiar.
• Wśród "dobrowolnych" bezrobotnych mogą być osoby pracujące w szarej strefie, a także osoby utrzymujące się z pasożytniczego trybu życia, wreszcie grupy przestępcze (Maroda M. 2007, s. 147-148).

Bezrobocie dobrowolne — artykuły polecane

Praca na czarno — Aktywność zawodowa — Prywatny koszt bezrobocia — Współczynnik dzietności — Absencja pracownicza — Siła robocza — Świadczenie przedemerytalne — Absencja — Bezrobotny — Karta urlopowa

Bibliografia

• Drela K. (2015), Socjologia i inne nauki o pracy i bezrobociu - część II, Zeszyty Naukowe Firma i Rynek, nr 1 (48)
• Frąckiewicz L. (1998), Polityka społeczna, Wydawnictwo Śląsk, Katowice
• Kotlarz D. (red.) (2007), Ekonomia rynku pracy, Akademia Ekonomiczna w Katowicach, Katowice
• Maroda M. (red.) (2007), Wymiary życia społecznego, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa
• Nasiłowski M. (2006), System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii, Wydawnictwo Key Text, Warszawa
• Polakowski D. (2018), Determinanty funkcjonowania osoby pozostającej bez pracy oraz uwarunkowania współpracy z pracownikiem socjalnym, WRZOS
• Staręga-Piasek J. (red.) (2012), Bezrobocie - między diagnozą a działaniem, CRZL, IRSS

Autor: Joanna Moszczak, Justyna Suchcicka