Zespołowe podejmowanie decyzji
Podejmowanie decyzji - proces polegający na zbieraniu i przetwarzaniu informacji o przyszłym działaniu. Wyróżniamy indywidualne oraz zespołowe podejmowanie decyzji. W coraz większej liczbie współczesnych organizacji ważne decyzje są podejmowane nie przez jednostki, lecz przez zespoły (grupy). Ten typ podejmowania decyzji powinien odbywać się w formie dyskusji grupowej, czyli wymianie informacji podczas bezpośredniego kontaktu pomiędzy członkami zespołu. Dyskusja grupowa może być kierowana przez przywódcę, np. osobę o największym autorytecie w grupie czy przełożonego pracowników, lub niekierowana - wówczas rozwiązanie kwestii kierowania dyskusją nie jest narzucone.
Zespołowe podejmowanie decyzji jest często stosowane, gdy:
- występuje zapotrzebowanie na różnorodne informacje lub dużą liczbę informacji,
- pojawia się potrzeba skorzystania z pomocy specjalistów z różnych dziedzin,
- istnieje znaczne ryzyko zarówno rynkowe lub finansowe.
TL;DR
Artykuł omawia proces podejmowania decyzji, szczególnie zespołowego, w organizacjach. Wyróżnia się trzy typy zespołowego podejmowania decyzji: rutynowe, twórcze i negocjacyjne. Istnieją różne metody takiego podejmowania decyzji, takie jak grupa interaktywna, nominalna i delficka. Zalety zespołowego podejmowania decyzji to większy zasób wiedzy, większa liczba wariantów rozwiązań i większy stopień akceptacji. Wady to dłuższy czas trwania procesu, decyzje kompromisowe i możliwość dominacji jednej osoby. Mogą również wystąpić zniekształcenia, takie jak syndrom grupowego myślenia i obniżenie kreatywności uczestników.
Typy zespołowego podejmowania decyzji
Dość często wyróżnia się trzy typy (strategie) zespołowego podejmowania decyzji:
- Rutynowe podejmowanie decyzji
- Twórcze podejmowanie decyzji
- Negocjacyjne podejmowanie decyzji
To, która strategia zostanie wybrana i zastosowana przez grupę, zależy od rodzaju podejmowania decyzji.
Metody zespołowego podejmowania decyzji
Dyskusja nad zespołowym podejmowaniem decyzji dotyczy na ogół grup interaktywnych. Można jednakże wskazać jeszcze co najmniej dwie formy, które wprawdzie trudno uznać za grupy w pełnym tego słowa znaczeniu, jednak należy je traktować jako część zespołowego podejmowania decyzji. Stąd wyróżniamy następujące typy grup decyzyjnych: grupę interaktywną, delficką oraz nominalną.
- Grupa interaktywna - dyskusja toczona jest w sposób otwarty, na ogół lider przedstawia problem, następnie członkowie grupy przedstawiają swoje punkty widzenia, uzasadniając je swoimi tezami. Podjęcie decyzji odbywa się przez głosowanie lub aklamację.
- Grupa nominalna - członkowie grypy samodzielnie rozpatrują i opracowują problem, następnie każdy z uczestników przedstawia swój pomysł rozwiązania problemu na forum grupy, po zaprezentowaniu następuje dyskusja nad zaprezentowanymi rozwiązaniami, mająca na celu wyjaśnienie proponowanych rozwiązań, spotkanie kończy tajne głosowanie, oceniające proponowane rozwiązania. Decyzja "grupowa" wynika z podsumowania oddanych głosów.
- Grupa delficka - forma podejmowania decyzji, polegająca na zwróceniu się do grupy niezależnych od siebie ekspertów o opinię, wyrażoną w ich własnym imieniu. Opinia ta poddawana jest ocenie, gdy jest skrajna wymagane jest uzasadnienie swojego stanowiska. Po ustabilizowaniu się poglądów, prognozę średnią uznaje się za reprezentującą decyzję “grupy" ekspertów.
Wady i zalety zespołowego podejmowania decyzji
W zespołowym podejmowaniu decyzji można wyróżnić zarówno zalety, jak i wady.
Do zalet można zaliczyć:
- Większy zasób wiedzy i informacji
Zespół dysponuje większą ilością informacji niż którykolwiek z jej członków. Stąd też w sytuacjach wymagających wiedzy decyzje grupowe powinny być lepsze od decyzji indywidualnych.
- Większa liczba wariantów rozwiązań problemu
Jednostki, zbyt często myślą szablonowo, natomiast polemika na forum grupy o innych punktach widzenia pozwala "wyjść poza schemat" i poszerzyć swój pogląd.
- Dobre rozpoznanie problemu decyzyjnego i jego wariantów
- Wybór dobrego rozwiązania
- Duży stopień akceptacji wybranego wariantu
Udział w podejmowaniu decyzji ułatwia komunikację w trakcie jej realizacji.
Wady to:
- Czas trwania procesu jest dłuższy, stąd bardziej kosztowny
- Pojawienie się decyzji kompromisowych wynikających z niezdecydowania
- Możliwość zdominowania grupy przez jedną osobę
Dodatkowo podejmowaniu decyzji przez zespół mogą towarzyszyć zniekształcenia, czyli:
- Syndrom grupowego myślenia - występuje, gdy dążenie grupy do spójności przeważa nad dążeniem do podjęcia możliwie najlepszej decyzji
- Przesunięcie ryzyka - oznacza podejmowanie decyzji o wyższym od średniego poziomie ryzyka
- Obniżenie kreatywności i zdolności uczestników
- Iluzja jednomyślności - to wypowiadanie jedynie pozytywnych opinii co do opracowanej wstępnie koncepcji, to zaś prowadzi do szantażu nielojalności
- Autocenzura - to wygłaszani wszelkich uwag i komentarzy niezgodnych z przyjętą koncepcją
- Ograniczenie zdolności pobierania informacji - odrzucenie ewentualnych sygnałów o niebezpieczeństwie i błędach wynikających z przyjętego obrazu sytuacji
- Ograniczenie liczby rozpatrywanych wariantów - to zgłaszanie najmniejszej ilości pomysłów rozwiązań
- Utrata krytycyzmu co do waloru moralnego projektowanych działań
| Zespołowe podejmowanie decyzji — artykuły polecane |
| Syndrom grupowego myślenia — Metody komunikacji wewnętrznej w organizacji — Dyskusja — Decydent — Wymuszenie — Kanał komunikacyjny — Rodzaje struktur w projekcie — Metody integracji pracowników — Styl negocjacji |
Bibliografia
- Griffin R. (2017), Podstawy zarządzania organizacją, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Koźmiński A., Piotrowski W. (red.) (2010), Zarządzanie teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Rowe A. (2011), Podejmowanie decyzji. 5 kroków do najlepszych wyników, MT Biznes, Warszawa
- Supernat J. (2005), Zarządzanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Szczepańska-Woszczyna K. (2009), Metody i techniki TQM, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa
- Walczak W. (2012), Czynniki i uwarunkowania wpływające na decyzje w zarządzaniu organizacją, e-mentor, Vol. 45 Nr 3
Autor: Maciej Skop
