Ekoturystyka

Ekoturystyka (ang. ecotourism) - nazywana także "turystyka zieloną", "turystyką przyrodniczą", "ekoetnoturystyką" jest odmianą turystyki, której istota polega na świadomym wyborze destynacji podróży, środka transportu i pozostałych elementów towarzyszących podczas podróży, uwzględniając przede wszystkim walory przyrodnicze i mając na celu przyczynienie się do ochrony środowiska naturalnego. Stanowi ona istotę turystyki zrównoważonej.

Ekoturystyka jest to świadome i odpowiedzialne podróżowanie do miejsc, które nie zostały zbytnio przekształcone przez działalność człowieka w celu spędzania czasu i korzystania z naturalnej fauny i flory. Często podróżni uprawiający ten rodzaj turystyki poszerzają swoją świadomość ekologiczną oraz dobrowolnie wspierają finansowo działalności, które dążą do ochrony ekosystemu, a nawet polepszenia stanu życia rodzimych mieszkańców danego regionu w różnych aspektach.

TL;DR

Ekoturystyka, znana również jako "turystyka zielona", to forma podróżowania, która ma na celu ochronę środowiska naturalnego i korzystanie z przyrody w sposób odpowiedzialny. Ekoturyści wspierają finansowo działania na rzecz ochrony środowiska i poprawy warunków życia lokalnej społeczności. Udział ludności miejscowej jest niezbędny w rozwoju ekoturystyki. Najczęściej cel podróży ekoturystów to obszary objęte ochroną. Infrastruktura ekoturystyki obejmuje m.in. noclegi, gastronomię, szlaki turystyczne i usługi przewodników. Istnieje jednak ryzyko pseudoekoturystyki, która nie spełnia zasad turystyki zielonej.

Ekoturystyka w stosunku do innych form podróżowania

Rys. 1. Ekoturystyka na tle innych form podróżowania

Charakterystyczne trzy cechy ekoturystyki wyróżniające ją spośród innych form podróżowania:

• forma aktywnego i dogłębnego zwiedzania obszarów o znacznych wartościach przyrodniczych i kulturowych,
• dostarcza środków finansowych skutecznej ochronie waloru dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego oraz przynosi realne zyski ekonomiczno - społeczne ludności miejscowej,
• pełni nadzór nad harmonią ekosystemów przyrodniczych i swoistości kulturowej lokalnych społeczności.

Ekoturystyka, a ludność rdzenna

"Udział ludności miejscowej w rozwijaniu ekoturystyki jest niezbędny do:

• zbierania informacji o zasobach obszaru, głównych problemach ekologicznych, społecznych, ekonomicznych, szansach i zagrożeniach,
• planowania (konsultacje odnośnie do celów rozwoju, strategii i taktyki działania),
• zarządzania i kierowania rozwojem, kontroli, oceny, modyfikowania projektów,
• podziału korzyści ekonomicznych, społecznych, kulturowych,
• pracy stałej i sezonowej w usługach noclegowych, gastronomicznych, transportowych przewodnickich, edukacyjnych, rzemieślniczych i artystycznych"

Ekoturystyka może mieć bardzo korzystny wpływ na życie rodzimej ludności, zwłaszcza mieszkańców terenów biednych, słabo rozwiniętych. Jest to szansa poprawy bytu rodowitej ludności, okazja do stworzenia nowych możliwości na rynku pracy (usługi noclegowe, gastronomiczne, obsługa przewodnicka itp.). Jeżeli ludność rdzenna nie wyraża zgody uprawianie turystyki zielonej na ich terenie nie jest możliwe.

Cel podróży

Najczęściej turyści uprawiający ekoturystykę wybierają jako cel podróży obszary przyrodnicze, które są prawnie objęte ochroną. Są to na przykład:

• Parki Narodowe,
• rezerwaty przyrody,
• parki krajobrazowe,
• obszary chronionego krajobrazu,
• formy ochrony indywidualnej itd.

Obecność podróżnych mających na celu ochronę środowiska i dóbr kultury oraz wspieranie takiej działalności jest pożądana i przyczynia się do popularyzacji i polepszenia stanu przyrody na terenie regionu w którym przebywają. Całość działalności musi być skorelowana z egzystencją rdzennej ludności i innymi mieszkańcami regionu.

Elementy infrastruktury ekoturystyki

Do infrastruktury ekoturystyki i usług jej towarzyszących zaliczamy:

• baza noclegowa - w kwaterach u miejscowej ludności, w małych pensjonatach, schroniskach,
• baza gastronomiczna - regionalne potrawy charakterystyczne dla danego regionu w karczmach, zajazdach itp.,
• baza towarzysząca (szlaki turystyczne) - dobrze zorganizowana i różnorodna sieć szlaków turystycznych (rowerowych, pieszych, konnych, dla narciarstwa biegowego itp.),
• usługi pilotów i przewodników - wyszkolona i doświadczona kadra pracowników biura organizującego daną wyprawę,
• sieć sprzedaży detalicznej - wspieranie lokalnej przedsiębiorczości. Turyści powinni być odpowiednio stymulowani do dokonywania zakupów,
• usługi dodatkowe - różnego rodzaju atrakcje,
• informacja turystyczna - niezbędne są ośrodki edukacyjno - informacyjne przy każdym większym obiekcie. Uczestnicy wycieczek powinni być poinformowani o danym regionie, jego bogactwach naturalnych i kulturowych, a także problemach ekonomiczno - społecznych itp.

Zagrożenia

Duża popularność ekoturystyki przyczynia się do powstawania ofert tworzonych przez touroperatorów i biura podróży. Jednak nie wszystkie z tych ofert podtrzymują istotę turystyki zielonej. Niektóre wycieczki oferowane przez przedsiębiorstwa turystyczne są zaliczane do pseudoekoturystyki, która ma niewiele wspólnych cech z prawdziwą ekoturystyką. Takie firmy też często korzystają z własnych pracowników i nie zatrudnianą rdzennych mieszkańców. Korzystając z wycieczek organizowanych przez touroperatorów należy potwierdzić, czy dana oferta jest zgodna z zasadami turystyki zielonej.

Ekoturystyka — artykuły polecane

Turystyka morska — Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze — Turystyka rowerowa — Impreza sportowa — Turystyka medyczna — Turystyka zrównoważona — Funkcje turystyki — Turystyka — Sport zimowy

Bibliografia

• Adamski P., Ciapała S. (2016), Turystyka przyrodnicza, ekoturystyka i turystyka zrównoważona - problemy klasyfikacyjne, nr 40
• Chudy W., Hermaciński R. (2016), Dysfunkcje Ekoturystyki, Materiały czwartej korespondencji konferencja naukowo-praktyczna z udziałem międzynarodowym, nr 76
• Mulawa M. (2010), Ekoturystyka szansą rozwoju Roztocza, Ekoturystyka szansą rozwoju Roztocza, nr 45
• Pisarska B. (2010), Ekoturystyka - realizacją ekorozwoju, Wyższa Szkoła Ekonomiczna-Informatyczna w Warszawie, Warszawa
• Szwichtenberg A. (2001), Ekoturystyka i agroturystyka, Vademecum, Koszalin
• Zaręba D. (2010), Ekoturystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Artur Ognik, Manuela Kułak