Pożyczka gotówkowa
Pożyczka gotówkowa jest to umowa konsensualna (skuteczna, przez samo porozumienie) pomiędzy pożyczkodawcą, a pożyczkobiorcą, zawierana na określony czas, polegająca na oświadczeniu woli obu stron. Do zawarcia umowy nie wymagane są dodatkowe czynności, jak wydanie przedmiotu umowy. Przedmiotem umowy jest z góry określona suma pieniędzy, którą pożyczkodawca udostępnia, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić w umówionym wcześniej terminie wraz z odsetkami (wynagrodzeniem) dla pożyczkodawcy, jeżeli taki zapis jest zawarty w umowie. Umowa pożyczki w Polsce jest uregulowana przez artykuł 720. 1. Kodeksu cywilnego, który mówi: "Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości". Pożyczka gotówkowa może być zawarta w dowolnej formie, np. ustnie, lecz pożyczka opiewająca na więcej niż 500 zł według art. 720. 2. Kodeksu cywilnego powinna być zawarta na piśmie: "W przypadku pożyczki o wartości powyżej 500 złotych, umowa powinna być zawarta w formie pisemnej (dla celów dowodowych)".
TL;DR
Umowa pożyczki gotówkowej jest umową między pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą, w której pożyczkodawca udostępnia określoną sumę pieniędzy, a pożyczkobiorca zobowiązuje się ją zwrócić wraz z odsetkami. Umowa może być zawarta ustnie lub na piśmie, a pożyczkobiorcą mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Umowa pożyczki nie wymaga sprawdzania zdolności kredytowej, ale może być zabezpieczona różnymi formami zabezpieczenia. Pożyczki udzielane przez instytucje finansowe są regulowane przez Ustawę o kredycie konsumenckim, która narzuca szereg obostrzeń i wymagań. Umowa powinna określać kwotę, termin wydania i zwrotu pieniędzy oraz stopę oprocentowania. Roszczenia dotyczące pożyczki ulegają przedawnieniu po 3 latach.
Prawa i obowiązki stron umowy
Pożyczkę gotówkową mogą udzielić i otrzymać wszystkie osoby posiadające zdolność do czynności prawnych. Są to zarówno banki jak i osoby fizyczne, prawne, czy firmy. Umowa nie wymaga sprawdzania historii, czy zdolności kredytowej, ani przedstawiania przeznaczenia pożyczonych pieniędzy, co ułatwia cały proces zaciągania pożyczki. Większe ryzyko pożyczkodawcy często wiąże się również z swobodą narzucania kosztów i wymogów względem pożyczkobiorców. Brak regulacji pożyczki prawem bankowym powoduje również samodzielne dochodzenie swoich racji przed sądem w razie konfliktu stron lub zerwania umowy. Poza bankowe instytucje pożyczkowe wymagają zabezpieczenia pożyczki. Zabezpieczenie powinno zostać ujęte w podpisywanej umowie i może przybrać formy:
Pożyczki udzielane przez instytucje finansowe, czy inne podmioty świadczące takie usługi jako działalność gospodarczą (Bank, SKOK) regulowane są już przez Ustawę o kredycie konsumenckim, co narzuca szereg obostrzeń i utrudnień w otrzymaniu gotówki. Zgodnie z art. 11-28 ustawy o kredycie konsumenckim pożyczkodawca zobowiązany jest udzielić pożyczkobiorcy wszystkich informacji na temat pożyczki w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Pożyczkobiorca zgodnie z ustawą chcąc otrzymać pożyczkę musi udostępnić informacje i dokumenty przedstawiające swoją sytuację finansową, aby pożyczkodawca mógł określić ryzyko kredytowe. Pożyczkodawca ma także możliwość sprawdzenia historii kredytowej pożyczkobiorcy w bankowych bazach danych (Krajowy Rejestr Dłużników, Biuro Informacji Kredytowej).
Treść umowy
Treść umowy, aby zapewnić ochronę prawną konsumentowi została określona w Ustawie o kredycie konsumenckim. Umowa pożyczki z reguły określa kwotę, oraz termin wydania i zwrotu pieniędzy. W odróżnieniu od kredytu nie musi być podany cel, na jaki przeznaczone zostaną pieniądze, co często jest wykorzystywane jako chwyt marketingowy mający zwrócić uwagę klienta. Jeżeli w umowie nie jest zawarta informacja o wynagrodzeniu pożyczkodawcy, uważa się pożyczkę za nieodpłatną, lecz umowy zawierane z instytucjami finansowymi są odpłatne zgodnie z artykułem 30 ustawy o kredycie konsumenckim, który nakazuje w umowie zamieścić "stopę oprocentowania kredytu oraz warunki jej zmiany z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy". Powinna być również zawarta informacja o rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania (RRSO), co bardzo zbliża pożyczkę gotówkową do kredytu konsumpcyjnego. Dodatkowym zabezpieczeniem praw konsumenta jest często zawierana w umowie klauzula z artykułu 47 ustawy o kredycie konsumenckim:: "postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać uprawnień konsumenta przewidzianych w ustawie. W takich przypadkach stosuje się przepisy ustawy". Ustawa ta reguluje również spłatę pożyczki przed umówionym terminem oraz odstąpienie od umowy.
Przedawnienie roszczeń
Roszczenie zarówno pożyczkodawcy jak i pożyczkobiorcy dotyczące zwrotu pożyczki ulegają przedawnieniu po okresie 3 lat, ze względu na charakter roszczeń majątkowych. Roszczenia dotyczące wydania przedmiotu umowy przedawnia się po okresie sześciu miesięcy od umówionego momentu wydania przedmiotu pożyczki. Jeżeli w umowie brak takiego zapisu, za termin wydania uznaje się dzień zawarcia umowy.
| Pożyczka gotówkowa — artykuły polecane |
| Umowa kredytu — Zabezpieczenie — Konto bankowe — Wierzyciel — Gwarant — Gwarancja — Umowa zastawu — Limit kredytowy — Awal |
Bibliografia
- Dela M. (2016), Społeczno-ekonomiczne aspekty niewypłacalności i upadłości, Kwartalnik Prawo-Społeczeństwo-Ekonomia, nr 1
- Doliwa A. (2006), Zobowiązania, C.H. Beck, Warszawa
- Kaszubski R., Tupaj-Cholewa A. (2010), Prawo bankowe: Podręcznik, Wolters Kluwer, Warszawa
- Reczuch A. (2015), Upadłość konsumencka a niewypłacalność gospodarstw domowych spowodowana ich nadmierną konsumpcją w Polsce, Rynek-Społeczeństwo-Kultura, Vol. 15, Nr 3
- Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim Dz.U. 2011 Nr 126 poz. 715
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Dz.U. nr 140 poz. 939
- Zaleska M. (2008), Współczesna bankowość, Difin, Warszawa
Autor: Tomasz Kubicz
