Umowa spedycji

Umowa spedycji jest regulowana przez art. 794-804 kodeksu cywilnego.

Umowa spedycji jest umową nazwaną, uregulowaną w art. 794-804 k. c., przy czym przepisy Kodeksu cywilnego mają charakter posiłkowy. (zobacz: art. 795 k. c.) - stosuje się je tylko wtedy, kiedy ta umowa nie jest uregulowana odrębnymi przepisami. (obecnie takich nie ma) Jeżeli przepisy Kodeksy cywilnego dotyczące spedycji bądź też inne przepisy szczególne nie stanowią inaczej, wówczas do umowy stosuje się przepisy, które dotyczą umowy zlecenia.

Umowa ta związana jest z rozwojem handlu, a zwłaszcza z transportem towarów. Generalnie usługi spedycyjne związane są z transportem przesyłek, pełniąc wobec niego rolę pomocniczą, mając na celu przyspieszenie a także ułatwienie całego procesu transportowego.

Strona zainteresowana przewozem może korzystać z innych usług z uwzględnieniem najlepszego sposobu przeniesienia ładunku, zawarcia umowa z przewoźnikiem, zapewnienie odpowiedniego opakowania, przewozu do punktu docelowego zgodnie z katalogiem usług przewozowych. Usługi spedycji nie traktuje się jako działalność współzależną z działalnością samego transportu..

TL;DR

Umowa spedycji regulowana jest przez przepisy Kodeksu Cywilnego. Spedytor to zawodowy organizator usług związanych z przewozem i dostarczaniem towarów. Umowa ta zobowiązuje spedytora do wysyłania lub odbioru przesyłki za wynagrodzeniem. Spedytor ma prawo do wynagrodzenia i innych uprawnień, a także obowiązki związane z wykonaniem zlecenia. Odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Umowa spedycji ma charakter umowy nazwanej i jest uregulowana w Kodeksie Cywilnym.

Strony umowy spedycji

Spedytor działa odpłatnie i korzysta również z prawa zastawu na towarze. Spedytor jest zawodowym organizatorem usług związanych z przewozem jak i dostarczaniem towarów. Jest przedsiębiorcą posiadającym kompetencje do świadczenia usług o różnym charakterze, trudnych nawet do przykłądowego skatalogowania. Zakres czynności spedytora może być bardzo zróżnicowany. Do czynności spedytora zalicza się między innymi:

• doradztwo fachowe w zakresie organizowania i wykonywania przewozu"
• zawieranie umów przewozu,
• sporządzanie dokumentów przewozowych,
• oznakowanie przesyłek,
• odbiór przesyłek od nadawców,
• nadawanie przesyłek na środek transportowy z równoczesnym ich sortowaniem,
• odbiór przesyłek od przewoźników,
• przekazanie przesyłek odbiorcom,
• przedstawienie przesyłek do odprawy celnej,
• czuwanie nad przebiegiem i warunkami przewozu,
• wybór odpowiedniego sposobu wykonania przewozu rzeczy zgodnie z warunkami określonymi przez zleceniodawcę,
• inne czynności organizacyjno - prawne.

Zleceniodawca: czyli osoba, która daje zlecenie spedytorowi może być każdy podmiot prawa cywilnego.

Prawa i obowiązki stron umowy

Uprawnieniom jednej strony odpowiadają obowiązki drugiej i odwrotnie.

Spedytor ma prawo do wynagrodzenia (prowizji), prawo do formowania przesyłek zbiorowych, prawo do zwrotu niektórych poniesionych wydatków, ustawowe prawo do zastawu na przesyłce, prawo do wykonania przewozu przez samego spedytora. "Wszystkie swoje obowiązki spedytor powinien wykonać z należytą starannością, przy określeniu której należy uwzględnić zawodowy charakter jego działalności". (art. 355 k.c.)

Do głównych obowiązków spedytora zaliczamy: wykonanie zleconej usługi spedycyjnej, podejmowanie czynności związanych z uzyskaniem zwrotu nienależnie pobranych kwot z tytułu przewoźnego, cła i innych należności związanych z przewozem przesyłki, zabezpieczenie praw zleceniodawcy bądź osoby przez niego wskazanej względem przewoźnika lub innego spedytora, stosowanie się do wszelkich instrukcji zleceniodawcy, udzielanie informacji o przebiegu procesu zlecenia.

Do obowiązków dającego zlecenie należy wypłata należytego wynagrodzenia spedytorowi, powinien on także zwrócić spedytorowi wydatki, które uiścił w celu wykonania zlecenia, (np. przewoźne, cło, składowe itp.) jak i zwolnić spedytora od zobowiązań, które na siebie zaciągnął.

Odpowiedzialność spedytora

"Za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania spedytor odpowiada na zasadach ogólnych". (art. 471 i n. k.c.) "Okolicznością wyłączającą odpowiedzialność jest dowód braku winy w wyborze". (art. 799 k.c.) Roszczenia z umowy spedycji zostają przedawnione po upływie roku, natomiast roszczenia spedytora przeciwko przewoźnikom i dalszym spedytorom przedawniają się po upływie sześciu miesięcy, licząc od dnia, kiedy spedytor naprawił szkodę, bądź też od dnia kiedy wytoczono wobec niego powództwo. (art. 804 k.c.).

Charakter umowy spedycji

Na podstawie tej umowy przedsiębiorstwo spedycyjne zobowiązuje się do wysyłania lub odbioru przesyłki, albo innych usług związanych z jej przewozem za wynagrodzeniem. Spedytor może występować w imieniu własnym albo imieniu osoby zlecającej. Jest odpowiedzialny za przewoźników i spedytorów, z których usług korzysta przy wykonywaniu zlecenia, chyba, że nie ponosi winy za dokonany ich wybór. Jeżeli spedytor sam wykonuje przewóz przesyłki to ma jednocześnie prawa i obowiązki przewoźnika.

Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności przedsiębiorstwa do wysyłania lub do odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem. (patrz wyżej) (art. 794 KC)

Uregulowania prawne

Przepisy KC odnoszą się do spedytorów nie będących jednocześnie przewoźnikami, natomiast zarządzenie Ministra Komunikacji z 31 grudnia 1985r. w sprawie świadczenia usług spedycyjnych i ładunkowych (Dz. T. i Z.K. nr 16, poz. 122) obecnie nie obowiązujące, określało zasady świadczenia usług spedycyjnych (i ładunkowych) wykonywanych przez przewoźnika odpłatnie na podstawie umowy.

Umowa spedycji — artykuły polecane

Umowa przewozu — Prawo przewozowe — Umowa — Umowa zlecenie — Poręczyciel — Gwarancja ubezpieczeniowa — List intencyjny — Umowa powiernicza — Gwarancja

Bibliografia

• Gnela B. (red.) (2016), Prawo handlowe dla ekonomistów, Wolters Kluwer, Warszawa
• Jacyszyn J. i in. (2013), Umowy handlowe w pytaniach i odpowiedziach, LexisNexis, Warszawa
• Jaślan W. (2000), Umowy w działalności gospodarczej, Grupa Wydawnicza Infor, Warszawa
• Katner W. (red.) (2017), Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kidyba A. (2016), Prawo handlowe, C.H. Beck, Warszawa
• Salomon A. (2013), Spedycja a komodalność transportu, Zeszyty Naukowe Politechniki Sląskiej, nr 1895
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Autor: Krzysztof Dylewski, Aleksandra Podkańska

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.