Krzywa popytu

Krzywa popytu to pojęcie używane w mikroekonomii. Pokazuje zależność między ceną a ilością danego dobra. Aby w pełni zrozumieć tę definicję, warto szerzej zapoznać się z terminem popytu.

TL;DR

Krzywa popytu to zależność między ceną a ilością danego dobra. Im wyższa cena, tym mniejsza ilość ludzie chcą kupić, i vice versa. Krzywa popytu ma nachylenie ujemne. Na popyt wpływają również inne czynniki niż cena, takie jak reklama, substytuty, dochód, podział dochodu i przewidywania. Istnieją również trzy paradoksy, które odwołują się do nietypowych zależności popytu od ceny.

Podstawowe definicje

Popyt to zależność pomiędzy ceną dobra bądź usługi a jego ilością, którą kupujący są gotowi oraz są w stanie nabyć przy założeniu ceteris paribus (wszystkie inne czynniki pozostają bez zmian).

Ilość jakiegoś dobra nabywana przez ludzi w każdym określonym czasie zależy zazwyczaj od jego ceny. Im wyższa cena jakiegoś artykułu, tym mniejszą jego ilość ludzie będą skłonni nabyć, bądź im niższa cena rynkowa jakiegoś dobra, tym większą jego ilość będzie się kupować. Tę prawidłowość nazywamy prawem popytu.

A zatem, w każdym danym momencie istnieje pewna określona zależność pomiędzy ceną rynkową danego dobra a wielkością popytu na to dobro. Zależność tę między ceną a nabywaną ilością nazywamy krzywą popytu lub funkcją popytu.

Interpretacja krzywej

Rys. 1 Krzywa popytu

Krzywą tą można przedstawić graficznie. Na osi poziomej wykresu umieszczana jest ilość produktu, z kolei na osi pionowej jego cena. Funkcja popytu ma nachylenie ujemne. Gdy ilość nabywanego dobra rośnie, cena jego spada.

Rys. 2 Przesuwanie się krzywej popytu pod wpływem czynników pozacenowych

Gdy cena produktu lub usługi spada, przesuwamy się wzdłuż krzywej popytu w dół, a gdy cena rośnie - w górę. Jeżeli na popyt wpływają czynniki niecenowe krzywa popytu przemieszcza się w prawo - gdy popyt rośnie, bądź w lewo - kiedy popyt maleje.

Prawo malejącego popytu

Rys. 3 Stosunek ceny czekolady do jej zapotrzebowania na podstawie danych z tabeli

Prawo malejącego popytu mówi, iż kiedy cena jakiegoś dobra rośnie (przy czym wszystkie inne czynniki pozostają bez zmian), wielkość popytu na to dobro spada. Aby lepiej zrozumieć istotę zagadnienia, przeanalizujemy je na konkretnym przykładzie.

Cena czekolady Zapotrzebowanie na czekoladę 0,00 12 1,00 10 2,00 8 3,00 6 4,00 4 5,00 2 6,00 0 Analizując powyższy przykład dochodzimy do wniosku, iż wraz ze wzrostem ceny czekolady, spada wielkość zapotrzebowania. Na popyt wpływają również inne czynniki niż tylko cena. Oprócz ceny danego dobra, istnieje sześć innych równie ważnych czynników wyznaczających krzywą popytu. Są to: Gusty: jeżeli dane dobro jest intensywnie reklamowane, popyt prawdopodobnie wzrośnie. Z drugiej strony np. agresywna reklama tego dobra, może ograniczyć popyt. Substytuty: wzrost ceny dobra o podobnych parametrach do naszego dobra reklamowanego, spowoduje wzrost popytu na dobro reklamowane, gdyż ludzie przeniosą swój popyt z jednego dobra na drugie. Dobra komplementarne: jeżeli rośnie cena dobra, które uzupełnia poniekąd nasze dobro reklamowane, popyt na dobro reklamowane zmniejsza się. Dochód: wzrost dochodu może spowodować wzrost popytu na dobro reklamowane, ponieważ ludzie będą mogli pozwolić sobie na zwiększenie kupna dobra reklamowanego. Podział dochodu: jeżeli redystrybucja dochodzi zachodzi na niekorzyść ubogich, raczej zrezygnują oni z zakupu dobra reklamowanego. Przewidywania: jeżeli media ogłoszą oczekiwany w niedalekiej przyszłości wzrost ceny dobra reklamowanego, ludzie prawdopodobnie zwiększą zakupy po obecnych cenach i zgromadzone zapasy np. zamrożą. Zazwyczaj wielkość popytu kształtuje się w kierunku odwrotnym niż cena danego dobra. Występują jednak trzy wyjątki, które nazwane zostały paradoksami, z uwagi na ich nietypowość. Są to: paradoks Giffena - odnosi się do dóbr podstawowych. "Im chleb jest droższy, tym więcej się go spożywa" - gdy ceny wszystkich artykułów żywnościowych rosną, chleb staje się ich substytutem. Wraz ze wzrostem ceny dobra, wzrasta jego popyt. paradoks Veblena - dotyczy dóbr luksusowych. Zamożne grupy społeczeństwa chcąc pokazać swój status materialny, nabywają te dobra, których ceny wzrastają (np. samochód). paradoks spekulacyjny - jest związany z prognozowaniem kształtowania się cen w przyszłości. Jeśli cena danego dobra w przyszłości będzie rosła, wielkość popytu również będzie rosnąca. Patrz także: Krzywa popytu inwestycyjnego Krzywa popytu — artykuły polecane Popyt — Prawo malejącego popytu — Użyteczność krańcowa — Teoria wyboru konsumenta — Popyt konsumpcyjny — Popyt sztywny — Krańcowa stopa substytucji — Linia ograniczenia budżetowego — Dobra komplementarne Bibliografia Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Dach Z. (2012), Mikroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków Dryl W. (2012), Wpływ kryzysu na zachowania zakupowe polskich konsumentów dóbr luksusowych, Problemy zarządzania, Vol. 11, Nr 1 Sadowski J., Zawisza M., Kamiński B., (2012) Główne przyczyny występowania ekstremów cenowych na rynku bilansującym, Rynek energii, nr 2 Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Szymańska A. (2012), Preferencje konsumenckie i ich determinanty, Zeszyty Naukowe WSEI Kraków, nr 8 Autor: Agata Rybicka, Katarzyna Waliczek