Pensja minimalna

Płaca minimalna jest to najniższy możliwy poziom wynagrodzenia za pracę, wynikający z przepisów poszczególnych państw oraz określony dla jednostki czasu (godzina/ dzień/ miesiąc). Minimalny poziom wynagrodzenia, jest na chwile obecną regulowany w większości państw na świecie (P. Stolarczyk 2014, s. 94).

Geneza płacy minimalnej

Początkiem wprowadzenia płacy minimalnej do porządku prawnego jest koniec XIX wieku. Pierwszym krajem, który tego dokonał była Nowa Zelandia. W 1909 roku do krajów wykorzystujących takie rozwiązanie dołączyła Wielka Brytania (A. Krajewska 2015, s. 303-304). Decyzje te wynikały z potrzeby zabezpieczenia robotników przed niegodziwymi warunkami płacowymi, obniżaniu kosztów poprzez redukcje wynagrodzeń oraz umożliwienie ich rodziną, życia na odpowiednim poziomie, przy jednoczesnym zmniejszaniu dysproporcji płac w społeczeństwie (P. Stolarczyk 2014, s. 94-96).

Obecnie 20 spośród 27 państw członkowskich posiada regulacje odgórne bądź w ramach układów zbiorowych. W pozostałych przypadkach jak np. w Niemczech płace są negocjowane w tzw. porozumieniach sektorowych pomiędzy pracodawcami a pracownikami świecie (P. Stolarczyk 2014, s. 94-96).

Początek regulowania poziomu wynagrodzenia w Polsce przypada na rok 1956. Do roku 1977, płaca minimalna gwarantowała poziom sumy wynagrodzenia dla pracowników, którzy pracowali w pełnym wymiarze czasu. Od roku 1977 poziom płacy minimalnej był wykorzystywany do tworzenia widełek płacowych oraz określał minimum płacowe w najniższej kategorii zaszeregowania. W roku 1986 przyjęto zasadę powiązania płacy minimalnej z wynagrodzeniem zasadniczym, co spowodowało wymuszenie wzrostu ogółu płac wraz z podnoszeniem płacy minimalnej. W roku 1990 przyjęto nowy system odgórnego ustalenia płacy minimalnej, który nie brał pod uwagę wykształcenia pracowników oraz składników wynagrodzenia w zakładzie pracy (M. Raczkowska 2007, s. 43.).

Ujęcie Teoretyczne

Płaca minimalna jest narzędziem wykorzystywanym w celu zapobiegnięcia obniżki wynagrodzeń, poniżej określonego poziomu. Jednakże, w przypadku zastosowania płacy minimalnej powyżej poziomu, który jest oczekiwany przez rynek, będzie skutkowało to wzrostem bezrobocia w modelu doskonałej konkurencji. Wynika z tego także, iż zastosowanie płacy minimalnej zmniejsza elastyczność procesów dostosowawczych, z powodu usztywnienia poziomu wynagrodzenia. Powyższe czynniki powodują zmniejszenie popytu na prace, co w główniej mierze dotyka osoby z niskim poziomem wykształcenia (P. Stolarczyk 2014, s. 97).

Jednakże praktyka często pokazuje, że rynek nie zawsze jest w pełni konkurencyjny. Tym samym ustanowienie płacy minimalnej powyżej ceny równowagi nie zawsze będzie powodować wzrost bezrobocia. Przeciwnicy płacy minimalnej wskazują, że jej wzrost powoduje następujące skutki.

• Ograniczanie szkoleń
• Redukcję pakietów socjalnych
• Redukcje urlopów
• Redukcje etatów

Badania przeprowadzone w 1992 przez D.E. Card i A.B. Krueger przeprowadzone w New Jersey wskazały, że wzrost płacy minimalnej skutkował wzrostem zatrudnienia. Badania Przeprowadzone w 2010 roku mające na celu potwierdzenie efektów, ukazały brak związku płacy minimalnej na poziom zatrudnienia oraz to, że rosnąca płaca minimalna oddziaływała na wzrost popytu globalnego, co skutkowało zwiększeniem dochodów pracodawców (M. Rękas. 2015, s. 50-53).

Pomimo braku bezpośredniego powiązania płacy minimalnej z bezrobociem oraz wzrostem dochodów ogółu pracujących, bardzo duże znaczenie ma ona dla zatrudnionych w wieku poniżej 20 lat. W badaniach przeprowadzonych w USA w 2007 roku dowiedziono iż, wzrost płacy minimalnej o 10 % powoduje wzrost bezrobocia pomiędzy 1 a 3 punkty procentowe wśród najmłodszych pracowników (M. Rękas. 2015, s. 54).

Pensja minimalna — artykuły polecane

Przyczyny bezrobocia — Aktywność zawodowa — Elastyczne formy zatrudnienia — Bezrobocie naturalne — Średnie wynagrodzenie — Klin podatkowy — Stopa bezrobocia — Niepełny wymiar czasu pracy — Formy wynagrodzeń

Bibliografia

• Krajewska A. (2015), Refleksje o płacy minimalnej, "Studia Prawno-Ekonomiczne", t. XCIV, s. 303-316)
• Postuła M. (2016), Płaca minimalna narzędziem wspierającym rozwój społeczno-gospodarczy czy jego hamulcem?, "Przedsiębiorczość i Zarządzanie", t. 17, z. 8, cz. 2, s. 13-26
• Raczkowska M.(2007),Minimalne wynagrodzenie za pracę w Polsce i wybranych krajach Świata, "Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej SGGW"
• Rękas M. (2015), Płaca minimalna a rynek pracy w Polsce w latach 2003-2013, "Rynki pracy w krajach Unii Europejskiej wobec wyzwań kryzysowych", s. 49-60
• Stolarczyk P. (2014), Wpływ płacy minimalnej na funkcjonowanie rynku pracy, "Myśl Ekon. Polit. 2", s. 108-109

Autor: Wojciech Szabla