Autonomia

Autonomia
Polecane artykuły
Heterarchia Czynniki wpływające na zarządzanie kadrami Peter Drucker System zarządzania Adhokracja Struktura sieciowa Role menedżerów personalnego i liniowego Kategoryzacja czynników ryzyka Cechy stanowiska pracy

Autonomia jest słowem pochodzącym z języka greckiego (autos oznacza samodzielność, a nomos coś co obowiązuje każdego). Autonomie definiuje się jako samodzielność, niezależność, umiejeność podejmowania decyzji samemu. ponadto autonomia oznacza zdolność do odpowiedzialnego kierowania swoimi poczynaniami oraz braniem za nie pełnej odpowiedzialności.

Możemy wyróżnić sześć typów autonomii:

• behawioralna (umiejętność dokonania samodzielnego wyboru i sposobu postępowania nie zważając na oczekiwania i opinie innych np. własny styl ubierania)
• emocjonalna (niezależność emocjonalna bez względu na kogoś akceptacje)
• poznawczo-ewaluatywna (posiadanie własnego zdania, wartości, umiejętność oceny oraz odpowiedzialność za swoje zachowanie)
• tożsamościowa (umiejętność postrzegania siebie przez pryzmat niepowtarzalności, dostrzeżenie różnic między "ja", a "inni")
• instrumentalna (umiejętność wypełniania ról społecznych, wykonywania zadań i czynności)
• ekonomiczna (umiejętność zapewnienia sobie bytu materialnego)

Autonomia w ekonomii

W tematyce ekonomicznej pojęcie autonomii odnosi się do "niezależnych działań podejmowanych przez jednostkę lub zespól zmierzających do tworzenia pomysłów, wizji i ich realizacji. Oznacza ona możliwość i chęć samokierowania w podążaniu za szansami. W kontekście organizacyjnym autonomia odnosi się do działań podejmowanych niezależnie od ograniczeń organizacyjnych. Jeżeli nawet czynniki takie jak dostępność zasobów, działania konkurentów, wewnętrzne względy organizacyjne mogą zmienić kurs inicjatywy nowego przedsięwzięcia, nie są wystarczające, by stłumić autonomiczne procesy prowadzące do nowego wejścia".

"Autonomia istnieje wówczas, gdy relacje i interakcje, które określają dany system jako jednostkę, są ustanowione przez ten system i tylko ten system. W ujęciu współczesnym przyjmuje się, ze żaden system będący "częścią systemu bardziej globalnego ("ekologicznego") nie może być całkowicie autonomiczny (niezależny)" Konieczna zależność w tym ujęciu dotyczy np. zasobów, rynków, technologii, natomiast autonomia odnosi się do struktury, zasad i metod zarządzania oraz kierunków rozwoju, które nie mogą być narzucane przez instancję zewnętrzną".

"Autonomia nie oznacza niezależności w stosunku do otoczenia, oznacza natomiast, że sposób, w jaki system się zachowuje, decyzje, które podejmuje, zależą od niego samego, od konfiguracji jego interakcji, od jego historii".

Autonomia w procesie pracy

"Autonomia w procesie pracy definiowana jest m.in. jako:

• stopień, w jakim pracownik ma swobodę i wybór w zakresie organizowania sobie rytmu pracy, jej stylu, a także procedur i sposobów służących do realizowania swoich zadań,
• stopień, w jakim praca zapewnia pracownikowi znaczną swobodę, niezależność w jej planowaniu i określaniu procedur, które należy stosować w jej realizacji,
• pragnienie niektórych pracowników, by nie być związanym przez przepisy/zasady stworzone przez innych, konwencjonalne procedury, godziny pracy i oficjalny ubiór służbowy (dress code)".

Coraz częściej osoby zarządzające zasobami ludzkimi wykorzystują pozapłacowe sposoby motywowania personelu. Do najbardziej cenionych przez pracowników motywatorów należy swoboda przy wykonywaniu powierzonych im zadań. W przypadku większej swobody oraz możliwości decyzyjnych wzmacnia się motywacja wewnętrzna personelu, która powoduje uczucie zaangażowania i mocno stymuluje do pracy.

Autonomia w działalności przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwa muszą kierować się określonymi zasadami w swojej działalności gospodarczej. Do najważniejszych zaliczamy zasadę przedsiębiorczości, rentowności oraz przedsiębiorczości. Często wymienia się także maksymalizacji zysku, dochodowości oraz autonomii. W przedsiębiorstwie prowadzącym działalność tynkową możemy wyróżnić dwa rodzaje autonomii:

• autonomia wewnętrzna (daje ona wyłączne prawo właścicielowi lub osobom przez niego upoważnionym do podejmowania kluczowych decyzji dotyczących działalności gospodarczej przedsiębiorstwa)
• autonomia zewnętrzna (oznacza ona pozostawienie przedsiębiorstwu wolnej ręki, pełnej swobody w wykorzystaniu szans jakie pojawiają się na rynku bez ingerencji z zewnątrz. Mowa tutaj głównie o organach państwowych)

Bibliografia

• Buczkowska A. (2012). Cele przedsiębiorstwa, a pomiar jego dokonań, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 684
• Grobelna A. (2014), Autonomia w procesie pracy i jej znaczenie dla doskonalenia relacji usługowych w hotelarstwie, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 807, s. 183
• Martyniak Z., Nowe metody i koncepcje zarządzania., Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2002
• Romanowska M., Wachowiak P. (red.), Koncepcje i narzędzia zarządzania strategicznego, Szkoła Głowna Handlowa, Warszawa 2006
• Skiska J. (2012). Kształtowanie autonomii - osiąganie niezależności, Oficyna Wydawnicza Impuls

Przypisy

Autor: Bartosz Gawor