Gospodarka otwarta

Gospodarka otwarta to taka gospodarka danego państwa która prowadzi wymianę handlową dóbr i usług z innymi krajami, czyli posiada powiązania handlowe z innymi krajami. Gospodarka otwarta to nie tylko import towarów z kraju za granicę, ale także otwarcie rynku krajowego na towary z zagranicy. Ponadto w gospodarce otwartej następuje włączenie się w międzynarodowy podział pracy, czyli pełnienie przez handel zagraniczny funkcji aktywnej i realizowanie funkcji efektywnej.

Przeciwieństwem gospodarki otwartej jest gospodarka zamknięta, w której dane państwo nie podejmuje wymiany towarów i usług z innymi krajami.

Zjawisko otwierania się gospodarek jest zjawiskiem stosunkowo dawnym, jednak nasila się w ostatnich czasach. Obecnie każdy kraj prowadzi wymianę międzynarodową nie tylko towarów, ale także usług i kapitału. Wymiana międzynarodowa ma ogromne znaczenie dla większości gospodarek.

Oprócz wywierania wpływu na produkcjię i konsumpcję, przedsiębiorczość i konkurencję, równowagę i wzrost gospodarczy, otwarcie się gospodarki wpływa także na pozostałe warunki i przejawy życia społeczeństw.

TL;DR

Gospodarka otwarta to taka, która prowadzi wymianę handlową z innymi krajami. Otwarcie się gospodarki ma korzyści, takie jak efektywność gospodarowania i rozwój, ale także niekorzyści, takie jak konkurencja i upadek niektórych firm. Otwarcie się gospodarki wpływa również na eliminację negatywnych postaw, ale może także prowadzić do naśladowania obcych wzorców kulturowych. Bilans płatniczy odnosi się do rejestracji płatności, które kraj otrzymuje od podmiotów zagranicznych i przekazuje podmiotom zagranicznym. Bilans płatniczy uwzględnia międzynarodowe transakcje, takie jak sprzedaż i zakup dóbr i usług, dochody czynników produkcji i transfery.

Korzyści i niekorzyści otwarcia się gospodarki

• Specjalizowanie się uczestników życia gospodarczego (a także całych krajów) w wytwarzaniu niektórych tylko dóbr i wymienianie ich na inne dobra zwiększa efektywność gospodarowania. Jest to zjawisko korzystne dla gospodarki jako całości, czyli na przykład gospodarki światowej. Uzasadnieniem jest tu teoria korzyści komparatywnych. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że nie jest pewne czy wszyscy uczestnicy życia gospodarczego uzyskują korzyści, i czy są one jednakowe.
• Otwarcie się gospodarki oznacza dopuszczenie na krajowy rynek firm zagranicznych, czyli poszerzenie i zintensyfikowanie konkurencji. Konkurencja z jednej strony pobudza wprowadzenie innowacji technicznych, organizacyjnych, ponadto wymusza podnoszenie jakości wyrobów i świadczonych usług, co w dłuższej perspektywie przekłada się na zapewnienie trwałego rozwoju gospodarczego kraju. Jednak w początkowej fazie takiej zmiany następują zjawiska niekorzystne, gdyż konkurencja często jest powodem upadku przedsiębiorstw, które znajdują się w trudnej sytuacji lub które miały za mało czasu, aby dostosować się do nowej sytuacji. Występowanie takich skutków skłania, aby poszukiwać środki, które mogłyby złagodzić i rozciągnąć w czasie jej oddziaływanie na mało odporną gospodarkę.
• Oprócz dopuszczenia na rynek krajowy nowej konkurencji otwarcie się gospodarki oznacza dopuszczenie także kapitału zagranicznego do działalności gospodarczej. Podobnie jak w poprzednich przypadkach ma to dwojakie skutki dla gospodarki. W przypadków krajów, które borykają się z trudnościami epoki socjalistycznej np. Polska, dopuszczenie obcego kapitału jest niezbędne do zmodernizowania przestarzałych urządzeń, wypełnienia luk, jakie się ujawniają po skonfrontowaniu ze swobodnie ukształtowanym popytem gospodarstw domowych i niezależnych od państwa przedsiębiorstw. Niekorzystne jest natomiast traktowanie importu kapitału jako źródła zwiększenia płynności, ponieważ dla rozwoju ważna jest postać realna kapitału (zastosowanie kapitału w działalności produkcyjnej) nie zaś samo dofinansowanie oragnizacji gospodarczych. Główne korzyści importu kapitału polegają zatem na powiększeniu realnych zasobów wytwórczych:
  • kapitał jest nośnikiem nowych metod wytwarzania i rodzajów produktu
  • kapitał niesie wyższą kulturę pracy i zarządzania
  • kapitał daje kontakty ze światem biznesu, finansów, polityki oraz kultury
• Otwarciu gospodarki towarzyszy także eliminacja negatywnych postaw społeczeństwa jakimi są ksenofobia oraz zaściankowość. jednak i temu towarzysza pewne niebezpieczeństwa przejawiające się w naśladowaniu i wcielaniu do społeczeństwa obcych wzorców kulturowych [J. Beksiak, 2000, s. 223-225]

Bilans płatniczy

Termin bilans płatniczy odnosi się do systemu rachunków prowadzonego przez każdy kraj w celu rejestrowania płatności otrzymywanych przez rezydentów danego kraju od podmiotów zagranicznych oraz przekazywanych przez podmioty krajowe podmiotom zagranicznym.

Bilans płatności na rachunku obrotów finansowych (rachunek obrotów finansowych) - międzynarodowe transakcje, które obejmują zakup lub sprzedaż aktywów i tym samym powodują powstawanie przyszłych zobowiązań.

Bilans płatności na rachunku obrotów bieżących (rachunek obrotów bieżących) - transakcje, które nie powodują powstawania zobowiązań; saldo rachunku obrotów towarami i usługami powiększone o transfery międzynarodowe w ujęciu netto oraz dochody czynników produkcji.

Rachunek bilansu płatniczego danego kraju jest podsumowaniem transakcji danego kraju z innymi krajami. W skład bilansu płatniczego wchodzą między innymi: sprzedaż i zakup dóbr i usług, dochody czynników produkcji, transfery międzynarodowe (środki przesyłane przez rezydentów jednego kraju rezydentom innego kraju), sprzedaż i zakup oficjalnych aktywów, prywatne zakupy i sprzedaż aktywów.

Takie transakcje (transfery), w wyniku których nie powstają żadne zobowiązania, zapisywane są na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego, często zwanym w skrócie rachunkiem bieżącym. Tworzy go bilans płatności z tytułu przepływu dóbr i usług powiększony o transfery międzynarodowe i dochody z tytułu własności czynników produkcji w ujęciu netto.

Przypływy między danym krajem na resztą świata prezentują się następująco:

Przepływ od danego kraju do reszty świata:

• • Płatności za aktywa na rzecz danego kraju
  • Płatności na rzecz danego kraju za dobra i usługi, dochody czynników produkcji oraz transfery

Przepływ od reszty świata do danego kraju:

• • Płatności za aktywa na rzecz reszty świata
  • Płatności na rzecz reszty świata za dobra i usługi, dochody czynników produkcji oraz transfery

Gospodarka otwarta — artykuły polecane

Inflacja kredytowa — Czynniki wpływające na rozwój wymiany międzynarodowej — Inflacja pełzająca — Gospodarka zamknięta — Innowacyjna teoria przedsiębiorstwa — Międzynarodowy podział pracy — Handel zagraniczny — Polityka proeksportowa — Liberalizacja handlu

Bibliografia

• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Beksiak J. (red.) (2001), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Krugman P., Wells R. (2016), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Marciniak S. (red.) (2005), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Montiel P. J., (2012), Makroekonomia międzynarodowa, Oficyna, Warszawa

Autor: Iza Wieczorek