Współpraca
| Współpraca |
|---|
| Polecane artykuły |
Współpraca - „praca wykonywana wspólnie z kimś, z innymi, wspólna praca, działalność prowadzona wspólnie” [1].
Pojęcie współpracy dotyczy wszystkich obszarów życia, w tym społeczno-gospodarczego. Wymiar ten obejmuje m.in.: współpracę finansową, polityczną, gospodarczą, prawną czy regionalną. Istota związków zachodzących między jednostkami, definiowanych jako współpraca, polega na dążeniu w jednym czasie, do wspólnego celu lub wzajemną pomoc w realizowaniu celów rozbieżnych.
W nauce o organizacji współpraca jest jedną z form współdziałania i oznacza kooperację pozytywną, której celem jest osiągnięcie efektu synergii. Zgodnie z definicją Jana Lichtarskiego jest to „podejmowanie działań wzajemnie zgodnych i uzupełniających się oraz mających pozytywne znaczenie z punktu widzenia ich wpływu na osiąganie celów przedsiębiorstw [2]. Tak zdefiniowana współpraca może dotyczyć całych organizacji, jej działów, grup czy jednostek, zajmujących się planowaniem, realizacją projektów czy produkcją [3].
TL;DR
Współpraca jest formą współdziałania, polegającą na dążeniu do wspólnego celu lub wzajemnej pomocy w realizacji celów. Współpraca może dotyczyć różnych obszarów życia, takich jak finanse, polityka, gospodarka, prawo czy region. Współpraca zespołowa jest istotna w każdej organizacji i wymaga wyrozumiałości, empatii, gotowości do pomocy, tolerancji i cierpliwości. Współpraca międzyorganizacyjna to dobrowolny związek między co najmniej dwoma organizacjami, mający na celu osiągnięcie korzyści, takich jak poprawa wydajności, obniżenie kosztów czy zdobycie nowych rynków. Skuteczna współpraca międzyorganizacyjna wymaga koordynacji sieci i bliskości między organizacjami. Bliskość może być geograficzna, organizacyjna, poznawcza, instytucjonalna lub społeczna.
Współpraca a współdziałanie
Współpraca i współdziałanie nie posiadają zdefiniowanego rozróżnienia, dlatego przeważnie używa się ich zamiennie (jako synonimy). Pomimo tego, autorzy literatury przedmiotu często definiują współpracę jako jedną z form, element szerszego pojęcia jakim jest współdziałanie, gdzie oprócz niej występować może współzabawa, współnauka. Można stwierdzić, że oba terminy zawierają m.in.[4]:
- współzależność, która wynika z powiązań kapitałowych, personalnych czy zasobowych;
- różnorakie oddziaływanie wzajemnych sił, wynikające z władzy;
- zależności gospodarcze tworzące się w ramach procesu wymiany i transakcji;
- działalność charakteryzującą się formalizacją wzajemnych relacji.
Współpraca zespołowa
Współpraca i zespołowość to osobliwa forma działań. Charakteryzuje się nie tylko współzależnością w osiąganiu celów i poczuciu współodpowiedzialności, ale także zaufaniem i skuteczną komunikacją między członkami zespołu. Współpraca zespołowa to jeden z komponentów każdej organizacji. O chęci do współpracy decydują m.in.: wyrozumiałość, empatia, gotowość do niesienia pomocy, tolerancja czy cierpliwość. O skuteczności współpracy zespołowej decydują determinanty takie jak [5]:
- wykwalifikowana kadra, posiadająca oprócz odpowiednich kwalifikacji zawodowych, wysokie umiejętności interpersonalne
- umiejętne tworzenie zespołów projektowych
- kreatywne podejście do rozwiązywania pojawiających się problemów
- praktyka dialogu podczas pracy zespołowej oraz wzajemny szacunek członków zespołu
- świadomy menadżer, który aktywnie wspomaga zespół, pozostawia mu przestrzeń do działania, a wyznaczane przez niego zadania są mierzalne i skonkretyzowane.
Według T. Myjak współczesne przedsiębiorstwa powinny skupiać się na budowaniu efektywnej współpracy zespołowej, ponieważ [6]:
- trudno wyobrazić sobie odnoszącą sukcesy organizację, która nie opiera się na dobrze zorganizowanej pracy zespołowej
- w dobrze współpracującym zespole występuje zjawisko synergii
- podczas współpracy zespołowej, członkowie dzielą się zgromadzoną wiedzą, doskonaląc tym samym swoje umiejętności
- współpraca zespołowa sprzyja kreatywności.
Współpraca międzyorganizacyjna
Współpraca międzyorganizacyjna jest podstawą rozwoju organizacji. Definiowana jest jako sformalizowany, dobrowolny, korzystny i precyzyjnie zdefiniowany, nastawiony na osiągnięcie celu związek pomiędzy co najmniej dwoma organizacjami. Współprace dotyczą nie tylko przedsiębiorstw zajmujących się działalnością produkcyjną czy usługową, ale też ośrodków naukowo-badawczych, organizacji non-profit itp. Może przyjmować zarówno proste formy jak i złożone sieci współpracy.
Najczęstsze motywacje podejmowania współprac to m.in.: poprawienie wydajności, lepsze wykorzystywanie szans otoczenia, obniżenie kosztów, dostęp do zasobów dotychczas nieposiadanych przez organizacje, zwiększenie elastyczności działań, czy szybsze tempo rozwoju organizacji. Kolejnymi korzyściami mogą być: dostęp do informacji, wzajemne uczenie się, rozwój produktów czy możliwość zdobywania nowych rynków zbytu.
Do istotnych barier współpracy przedsiębiorstw należą m.in.: błędne wybory partnera, brak wzajemnego zaufania, odmienna kultura organizacyjna, rozbieżność celów i oportunizm partnera, nierównomierny poziom kompetencji i zaangażowania pracowników. Kolejną ważną przeszkodą efektywnej współpracy jest przedkładanie własnych celów kosztem celów partnera. Przykładem takich działań są nieuzasadnione żądania względem partnera, zatrzymywanie ważnych informacji czy próby wywierania nacisku [7].
Uwarunkowania skutecznej współpracy międzyorganizacyjnej
W obecnych czasach organizacje funkcjonują w warunkach powszechnych i coraz bardziej złożonych sieci organizacyjnych, czyli w warunkach interakcji i współdziałania z innymi podmiotami otoczenia. Bycie częścią sieci oznacza pomnożenie potencjału konkurencyjnego i efektywnościowego, poprzez dostęp do kompetencji i zasobów partnera [8]. Głównym warunkiem efektywnej współpracy międzyorganizacyjnej jest koordynacja sieci (ang.network governance), na którą składają się [9][10]:
- koordynacja rynkowa (oparta na cenie) – obejmuje klarowny podział specjalizacji, kompetencji, zarządzanie konfliktami między kooperantami oraz ich oczekiwania. Strony formalizują ustalenia dotyczące nie tylko ceny przedmiotu umowy, ale także ilość i jakość.
- koordynacja hierarchiczna (oparta na poleceniach) – obejmuje normy, zasady i procedury współpracy, a także systemy kontroli czy budżetowanie.
- koordynacja społeczna (oparta na zaufaniu) – dotyczy relacji i procesów społecznych, więzi, dzielonych wartości, norm i wzajemnego zaufania oraz zwraca uwagę na szybki, niezakłócony przebieg informacji.
Drugą zmienną wpływającą na skuteczność współdziałania jest bliskość, czyli podobieństwo cech, atrybutów i własności organizacji. Im bliższe są sobie organizacje, tym większe prawdopodobieństwo skutecznej współpracy. Hipoteza bliskości zakłada, że przyczynia się ona do m.in.: szybszego tworzenia wiedzy, wyższej skuteczności więzi i minimalizacji zagrożeń współpracy w sieci organizacyjnej.
Wymiary bliskości [11]:
- geograficzny – niewielka odległość przestrzenna;
- organizacyjny – podobieństwo warunków funkcjonowania organizacji;
- poznawczy – zbieżność technologii, baz wiedzy;
- instytucjonalny – zbieżność otoczenia instytucjonalnego (aspekty polityczno-prawne, kulturowe);
- społeczny – podobieństwo relacji interpersonalnych oraz struktury.
Przypisy
Bibliografia
- Kabalska A. (2017), Korzyści i bariery współpracy międzyorganizacyjnej - studium przypadku polskich przedsiębiorstw uzdrowiskowych, "Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach", nr 431, s. 127-143
- Klimas P. (2013), Uwarunkowania skutecznej współpracy międzyorganizacyjnej, " Studia Ekonomiczne/Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach", nr 141, s. 185-198
- Myjak T. (2017), Uwarunkowania skutecznej i efektywnej współpracy zespołowej, "Inżynieria zarządzania. Cyfryzacja produkcji. Aktualności badawcze 2" s. 185-197
- Nowak D. (2012), Wpływ współracy i współdziałania na wybrane obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa - wyniki badań, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia", nr 55, s. 683-681
- Polak J. (2016), Współpraca i współdziałanie miedzyorganizacyjne w telekomunikacji mobilnej, "Studia Ekonomiczne", nr 299, s. 284-287
- Skowron S. (2013), Klient w sieci organizacyjnej, Difin, Warszawa, s. 7
Autor: Zuzanna Czudaj
.
