Dyscyplina
| Dyscyplina |
|---|
| Polecane artykuły |
Dyscyplina - zasady determinujące sposób zachowania, postępowanie w określonym środowisku, posłuszeństwo, posłuch, subordynacja lub stan uporządkowania czyjegoś systemu wartości, sposobu postępowania.
Rodzaje dyscypliny
Główne rodzaje dyscypliny:
- Dyscyplina w wychowaniu
- Dyscyplina wojskowa
- Dyscyplina rynkowa
- Dyscyplina kościelna - zespół środków instytucjonalnych, które wpływają na kształtowanie moralności i zachowanie podstaw chrześcijańskich (Drabina J. 2010, s.90)
- Dyscyplina finansowa - karność, porządek lub obowiązek podporządkowania się określonym regułom (Lipiec-Warzecha L. 2012, s. 25).
- Samodyscyplina – umiejętność panowania nad sobą.
Pozostałe:
- Dyscyplina lotów
- Dyscyplina łączności
- Dyscyplina naukowa
- Dyscyplina ognia
- Dyscyplina ruchu
Dyscyplina w wychowaniu
Leksykon Pedagogika pod redakcją B. Milerskiego i B. Śliwerskiego określaja dyscyplinę jako jeden ze sposobów czy środków wychowania, którego celem jest podporządkowanie wychowanka obowiązującym normom i władzy. Dyscyplina możebyć też rozumiana jako jeden z celów wychowania, sprowadzający się do tego, by dzieci ceniły porządek, ład, ćwiczenie umysłu i charakteru, współdziałanie i zachowanie zgodne z normami obowiązującymi w społeczeństwie (Pedagogika, 2000, s. 50).
Dyscyplina odgrywa kluczową rolę w wychowaniu i nauczaniu. Można to zobaczyć już w czasach starożytnego Rzymu, kiedy to Kwintylian (1951) pisze, by „surową karnością utrzymywać w ryzach obyczaje". Następnie argumentuje to podejście uzasadniając, że swawola i bezkarność młodzieży „uniemożliwia naukę i wytworzenie pożytecznych przyzwyczajeń". Istnieją dwie strony dyscypliny: złą i dobrą. Ta pierwsza charakteryzuje się autokratycznym podejściem pedagogizcnym. Osoba dbająca o wychowanie stosuje w tym przypadku różnego rodzaju środki behawioralne, głównie kary. Stara się traktować i formować wychowanka przedmiotowo. Tego rodzaju autokrata opiera się na władzy pedagoga, który może jej nadużywać poprzez poniżenie lub zastraszenie podopiecznego. Oczywiście tego typu dychotomiczne widzenie sprawy jest uproszczeniem, gdyż nie uwzględnia problemu internalizacji norm (Pyżalski J. 2007, s. 10).
Biorąc pod uwagę ten opis, dyscyplina "dobra" to taka, która jest elementem prawidłowego procesu wychowawczego. Osoby stosujące tą praktykę będą uczyć przyjmowania norm społecznych jako własnych, do autonomii i samodyscypliny. Z kolei ta bardziej surowa będzie wyłącznie zestawem zewnętrznych oddziaływań, które wychowanek będzie odbierać jako obce i narzucone mu z zewnątrz (M.L. Hoffman, 2006).
Dyscyplina wojskowa
Dyscyplina odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu wojska. Dyscyplinę wojskowa wojskowa skłąda się z wielu różnych czynników. Najistotniejsze z nich dotyczą zachowania, wyglądu oraz porządku. Jest to miejsce, w którym żołnierze nie oceniają otrzymanych rozkazów. W wojsku nie można się wahać ani mieć wątpliwości co do swojego postępowania. Mundur zapięty pod szyją, pas mocno dopięty, wyczyszczone buty, ład w namiocie, prawidłowo ułożone prześnieradła i koce. To wszystko składa się na dobrą szkołę porządku i dyscypliny (Bulik J. 2013, s. 247)
Dyscyplina rynkowa
Główne aspekty dyscypliny rynkowej to analiza i ocena działalności banków, podejmowane przez nie ryzyko i generowane efekty finansowe. Taki nadzór banków dotyczy udostępnianiu prywatnych funduszy oraz opłaty za ich pożyczenie (Marcinkowska M. 2009, s. 396).
Rodzaje dyscypliny rynkowej (Jackowicz K. 2004, s. 20-24):
- sprawowana "ex ante" (prewencyjna) i "ex post" (represyjna)
- antycypacyjna i retrospektywna
- sprawowana przez kapitałodawców i kapitałobiorców
Bibliografia
- Bulik J. (2013), Wkraczanie w życie: Wspomnienia i refleksje. Część II: 1945 - 1957, Wydawnictwo J & G INC., Waterloo (Ontario), Kanada
- Drabina J. (2010), Rytuały w wybranych religiach i wyznaniach od starożytności do współczesności, Wydawnictwo UJ, Kraków
- Gribble D. (2005), Edukacja w wolności. Wposzukiwaniu idealnego systemu kształcenia, przeł. Z. Grudzińska, Kraków, Impuls
- Hoffman M.L. (2006), Empatia i rozwój moralny, przeł. O. Waśkiewicz, Gdańsk, GWP
- Jackowicz K. (2004), Dyscyplina rynkowa bankowości. Rodzaje i możliwości zastosowania, Wydawnictwo WSPiZ im. Koźmińskiego, Warszawa
- Lipiec-Warzecha L. (2012), Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz, Warszawa, Wolters Kluwer
- Marcinkowska M. (2009), Standardy kapitałowe banków. Bazylejska Nowa Umowa Kapitałowa w polskich regulacjach nadzorczych, Regan Press, Gdańsk
- Pedagogika. Leksykon PWN (2000) B. Milerski, B. Śliwerski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN
- Pyżalski J. (2007), Nauczyciele - Uczniowie. Dwa sopjrzenia na dyscyplinę w klasie, Kraków, Impuls
Autor: Dominik Zieliński
