Współpraca
| Współpraca |
|---|
| Polecane artykuły |
Współpraca - „praca wykonywana wspólnie z kimś, z innymi, wspólna praca, działalność prowadzona wspólnie” [1].
Pojęcie współpracy dotyczy wszystkich obszarów życia, w tym społeczno-gospodarczego. Wymiar ten obejmuje m.in.: współpracę finansową, polityczną, gospodarczą, prawną czy regionalną. Istota związków zachodzących między jednostkami, definiowanych jako współpraca, polega na dążeniu w jednym czasie, do wspólnego celu lub wzajemną pomoc w realizowaniu celów rozbieżnych.
W nauce o organizacji współpraca jest jedną z form współdziałania i oznacza kooperację pozytywną, której celem jest osiągnięcie efektu synergii. Zgodnie z definicją Jana Lichtarskiego jest to „podejmowanie działań wzajemnie zgodnych i uzupełniających się oraz mających pozytywne znaczenie z punktu widzenia ich wpływu na osiąganie celów przedsiębiorstw [2]. Tak zdefiniowana współpraca może dotyczyć całych organizacji, jej działów, grup czy jednostek, zajmujących się planowaniem, realizacją projektów czy produkcją [3].
Współpraca a współdziałanie
Współpraca i współdziałanie nie posiadają zdefiniowanego rozróżnienia, dlatego przeważnie używa się ich zamiennie (jako synonimy). Pomimo tego, autorzy literatury przedmiotu często definiują współpracę jako jedną z form, element szerszego pojęcia jakim jest współdziałanie, gdzie oprócz niej występować może współzabawa, współnauka. Można stwierdzić, że oba terminy zawierają m.in.[4]:
- współzależność, która wynika z powiązań kapitałowych, personalnych czy zasobowych;
- różnorakie oddziaływanie wzajemnych sił, wynikające z władzy;
- zależności gospodarcze tworzące się w ramach procesu wymiany i transakcji;
- działalność charakteryzującą się formalizacją wzajemnych relacji.
Współpraca zespołowa
Współpraca i zespołowość to osobliwa forma działań. Charakteryzuje się nie tylko współzależnością w osiąganiu celów i poczuciu współodpowiedzialności, ale także zaufaniem i skuteczną komunikacją między członkami zespołu. Współpraca zespołowa to jeden z komponentów każdej organizacji. O chęci do współpracy decydują m.in.: wyrozumiałość, empatia, gotowość do niesienia pomocy, tolerancja czy cierpliwość. O skuteczności współpracy zespołowej decydują determinanty takie jak [5]:
- wykwalifikowana kadra, posiadająca oprócz odpowiednich kwalifikacji zawodowych, wysokie umiejętności interpersonalne
- umiejętne tworzenie zespołów projektowych
- kreatywne podejście do rozwiązywania pojawiających się problemów
- praktyka dialogu podczas pracy zespołowej oraz wzajemny szacunek członków zespołu
- świadomy menadżer, który aktywnie wspomaga zespół, pozostawia mu przestrzeń do działania, a wyznaczane przez niego zadania są mierzalne i skonkretyzowane.
Według T. Myjak współczesne przedsiębiorstwa powinny skupiać się na budowaniu efektywnej współpracy zespołowej, ponieważ [6]:
- trudno wyobrazić sobie odnoszącą sukcesy organizację, która nie opiera się na dobrze zorganizowanej pracy zespołowej
- w dobrze współpracującym zespole występuje zjawisko synergii
- podczas współpracy zespołowej, członkowie dzielą się zgromadzoną wiedzą, doskonaląc tym samym swoje umiejętności
- współpraca zespołowa sprzyja kreatywności.
Współpraca międzyorganizacyjna
Współpraca międzyorganizacyjna jest podstawą rozwoju organizacji. Definiowana jest jako sformalizowany, dobrowolny, korzystny i precyzyjnie zdefiniowany, nastawiony na osiągnięcie celu związek pomiędzy co najmniej dwoma organizacjami. Współprace dotyczą nie tylko przedsiębiorstw zajmujących się działalnością produkcyjną czy usługową, ale też ośrodków naukowo-badawczych, organizacji non-profit itp. Może przyjmować zarówno proste formy jak i złożone sieci współpracy.
Najczęstsze motywacje podejmowania współprac to m.in.: poprawienie wydajności, lepsze wykorzystywanie szans otoczenia, obniżenie kosztów, dostęp do zasobów dotychczas nieposiadanych przez organizacje, zwiększenie elastyczności działań, czy szybsze tempo rozwoju organizacji. Kolejnymi korzyściami mogą być: dostęp do informacji, wzajemne uczenie się, rozwój produktów czy możliwość zdobywania nowych rynków zbytu.
Do istotnych barier współpracy przedsiębiorstw należą m.in.: błędne wybory partnera, brak wzajemnego zaufania, odmienna kultura organizacyjna, rozbieżność celów i oportunizm partnera, nierównomierny poziom kompetencji i zaangażowania pracowników. Kolejną ważną przeszkodą efektywnej współpracy jest przedkładanie własnych celów kosztem celów partnera. Przykładem takich działań są nieuzasadnione żądania względem partnera, zatrzymywanie ważnych informacji czy próby wywierania nacisku [7].
Uwarunkowania skutecznej współpracy międzyorganizacyjnej
W obecnych czasach organizacje funkcjonują w warunkach powszechnych i coraz bardziej złożonych sieci organizacyjnych, czyli w warunkach interakcji i współdziałania z innymi podmiotami otoczenia. Bycie częścią sieci oznacza pomnożenie potencjału konkurencyjnego i efektywnościowego, poprzez dostęp do kompetencji i zasobów partnera [8]. Głównym warunkiem efektywnej współpracy międzyorganizacyjnej jest koordynacja sieci (ang.network governance), na którą składają się [9][10]:
- koordynacja rynkowa (oparta na cenie) – obejmuje klarowny podział specjalizacji, kompetencji, zarządzanie konfliktami między kooperantami oraz ich oczekiwania. Strony formalizują ustalenia dotyczące nie tylko ceny przedmiotu umowy, ale także ilość i jakość.
- koordynacja hierarchiczna (oparta na poleceniach) – obejmuje normy, zasady i procedury współpracy, a także systemy kontroli czy budżetowanie.
- koordynacja społeczna (oparta na zaufaniu) – dotyczy relacji i procesów społecznych, więzi, dzielonych wartości, norm i wzajemnego zaufania oraz zwraca uwagę na szybki, niezakłócony przebieg informacji.
Drugą zmienną wpływającą na skuteczność współdziałania jest bliskość, czyli podobieństwo cech, atrybutów i własności organizacji. Im bliższe są sobie organizacje, tym większe prawdopodobieństwo skutecznej współpracy. Hipoteza bliskości zakłada, że przyczynia się ona do m.in.: szybszego tworzenia wiedzy, wyższej skuteczności więzi i minimalizacji zagrożeń współpracy w sieci organizacyjnej.
Wymiary bliskości [11]:
- geograficzny – niewielka odległość przestrzenna;
- organizacyjny – podobieństwo warunków funkcjonowania organizacji;
- poznawczy – zbieżność technologii, baz wiedzy;
- instytucjonalny – zbieżność otoczenia instytucjonalnego (aspekty polityczno-prawne, kulturowe);
- społeczny – podobieństwo relacji interpersonalnych oraz struktury.
Przypisy
Bibliografia
- Kabalska A. (2017), Korzyści i bariery współpracy międzyorganizacyjnej - studium przypadku polskich przedsiębiorstw uzdrowiskowych, "Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach", nr 431, s. 127-143
- Klimas P. (2013), Uwarunkowania skutecznej współpracy międzyorganizacyjnej, " Studia Ekonomiczne/Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach", nr 141, s. 185-198
- Myjak T. (2017), Uwarunkowania skutecznej i efektywnej współpracy zespołowej, "Inżynieria zarządzania. Cyfryzacja produkcji. Aktualności badawcze 2" s. 185-197
- Nowak D. (2012), Wpływ współracy i współdziałania na wybrane obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa - wyniki badań, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia", nr 55, s. 683-681
- Polak J. (2016), Współpraca i współdziałanie miedzyorganizacyjne w telekomunikacji mobilnej, "Studia Ekonomiczne", nr 299, s. 284-287
- Skowron S. (2013), Klient w sieci organizacyjnej, Difin, Warszawa, s. 7
Autor: Zuzanna Czudaj
.
