Stres

Stres jest napięciem odczuwanym, gdy trzeba podjąć ważną decyzję, martwieniem się z powodu nie układających się stosunków z ludźmi, niepokojem w pewnej sytuacji czy strachem wobec zagrażającego niebezpieczeństwa.

Krótki, intensywny stres może być czasem motywujący lub ekscytujący. Jeśli odpowiednio się nad nim będzie panowało to nie będzie stanowił zagrożenia dla naszego samopoczucia w długim okresie.

Stres może objawiać się przez zauważalne zmiany w zachowaniu, które obejmują:

• palenie,
• zwiększone spożycie lekarstw,
• tiki nerwowe,
• roztargnienie,
• podatność na wypadki,
• pociąganie za włosy, obgryzanie paznokci, podrygiwanie nogą,
• utrata apetytu lub poczucie ciągłego głodu,
• bezsenność lub ospałość,
• większe spożycie alkoholu lub innych substancji odurzających,
• nieostrożna jazda,
• nieuzasadniona agresywność.

TL;DR

Stres jest napięciem odczuwanym w różnych sytuacjach, ale można go kontrolować. Przyjęcie pozytywnego nastawienia i opanowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem są kluczowe. Istnieją różne strategie, takie jak dbanie o zdrowie, zmiana sytuacji czy sposobu myślenia, które pomagają w opanowaniu stresu. Wsparcie ze strony otoczenia i nauka nowych umiejętności są również ważne. Stres zawodowy i bezrobocie mają negatywny wpływ na zdrowie, ale istnieją sposoby radzenia sobie z nimi, takie jak ćwiczenia fizyczne, relaks, zarządzanie czasem i grupy wsparcia. Stres może zwiększać ryzyko wystąpienia depresji, szczególnie u młodych ludzi. Wsparcie bliskich osób jest ważne w walce z depresją.

Walka ze stresem

Stres można kontrolować. Nadmierny stres mamy możliwość zmniejszyć, zapanować nad swoja reakcją. Wystarczy przyswoić sobie konkretne umiejętności, które pozwolą rozpoznawać czynniki stresotwórcze i zmienić szkodliwe reakcje na stres bez sięgania po proszki, papierosy, alkohol czy narkotyki. Jeśli opanuje się te umiejętności, będzie można zapanować nad stresem, jeśli się pojawi, jak również zapobiec jego wystąpieniu w ostrej formie.

Pokonywanie stresu zaczyna się od pozytywnego nastawienia. Bardzo ważne jest, aby nie oceniać się zbyt nisko. Nie mówić sobie, że nie nadajesz się do niczego, bo wtedy bardziej stajesz się podatny na stres. Należy stworzyć i pielęgnować w sobie pozytywne nastawienie. Przy takim nastawieniu łatwiej będzie zapanować nad stresem.

Podstawowe warunki

Najważniejszymi warunkami opanowania stresu są świadomość, akceptacja, odpowiedzialność i umiejętności stawiania czoła trudnościom. Po pierwsze trzeba być świadomym poziomu stresu, sygnałów jego obecności, cech swego charakteru, które mogą wiązać się ze stresem, przyczyn stresu i sposobów jego opanowywania.

Kolejnym krokiem jest samoakceptacja. To, kim się jest dzisiaj, jest wynikiem doświadczeń całego naszego życia. Zmiany zawsze są możliwe, ale należy pamiętać, że istotna zmiana nie nastąpi w ciągu jednej chwili. Nie należy oceniać się zbyt surowo, bardzo ważne jest akceptować siebie takim jakim się jest.

Należy przyznać wreszcie, że spoczywa na nas odpowiedzialność zapoczątkowania zmian. Niezależnie od tego, jaki czynnik stresotwórczy występuje w naszym życiu, to jedynie my sami możemy zapoczątkować niezbędne zmiany. Kiedy zaczniemy opanowywać nasz stres, są duże szanse na to, że wraz z innymi będziemy mogli wpłynąć na jego przyczyny.

Strategie

Istnieją cztery podstawowe strategie, po które możemy sięgnąć, by opanować stres:

• poprawianie ogólnego stanu zdrowia organizmu poprzez odpowiednie odżywianie, odpoczynek, sport i inne zdrowe przyzwyczajenia,
• zmiana sytuacji - źródła stresu,
• zmiana sposobu myślenia - sposobu postrzegania i oceny czynników stresotwórczych,
• zmiana swojego ciała - nauka zastępowania reakcji na stres relaksacją.

Nabywanie nowych umiejętności

Należy skutecznie przyswajać sobie nowe umiejętności, co wymaga od nas trzech rzeczy: świadomości, praktyki i oddźwięku ze strony otoczenia.

Nową umiejętność należy utrwalać w praktyce, wypróbowując ją wciąż i wciąż na nowo. Praktyka może wymagać szczegółowego planowania. Ćwiczyć trzeba regularnie, szczególnie na początku, bo początki każdej nauki mogą być trudne. Tylko praktyka sprawi, że nowo nabyte umiejętności wydadzą się łatwiejsze i staną się częścią naszego życia. Musimy wiedzieć nad czym pracujemy i jakie robimy postępy.

Chochliki

Wszyscy znamy chochliki, które nie dają nam zrobić tego, co - jak mówimy - chcielibyśmy zrobić. Zapewne zdajemy sobie sprawę z ich natury. Musimy wymienić sobie wszystkie chochliki, żeby przygotować się do walki z nimi, gdy się pojawią.

Właściwe otoczenie

Trudno jest nauczyć się czegokolwiek w nieodpowiednich warunkach. Potrzebujemy miejsca i czasu odpowiedniego do rodzaju zajęcia. Jeśli tego nie zrobimy, nie będziemy w stanie opanować umiejętności kontrolowania stresu.

Wsparcie ze strony innych

Bardzo nam pomoże, jeśli członkowie rodziny lub inni bliscy ludzie będą dodawać nam otuchy w naszych wysiłkach nabywania nowych umiejętności. Nawet jeśli na początku nie będą popierać tych planów, przynajmniej możemy ich skłonić do przyrzeczenia, że nie będą nam przeszkadzać. Że nie będą przerywać podczas ćwiczeń.

Stres zawodowy

Wraz z nieustającym rozwojem cywilizacyjnym i społecznym zmieniają się również miejsca pracy i ich warunki. Stres, który wiąże się z wykonywaniem pracy zawodowej jest obecnie jednym z głównych problemów i wyzwań jeżeli chodzi o bezpieczeństwo i zdrowie. Jest on obecny w życiu większości ludzi i niestety prawie zawsze nieunikniony. Mimo strachu przed jego skutkami, często nie możemy mu zapobiec. Patrząc z innej strony można powiedzieć, że jest on pewnym czynnikiem, który motywuje nas do działania w różnych dziedzinach. Takiego rodzaju stresu doświadcza prawie co 4 osoba pracująca i nie ma tu znaczenia na jakim stanowisku pracuje. Stres zawodowy może wpływać także na wyniki działalności konkretnej firmy. Człowiek przeżywając różnorakie napięcia emocjonalne w środowisku pracy jest narażony na stres. Może to powodować zwiększenie chęci wykonywania pracy, ale przede wszystkim obniżenie zainteresowania nią i jej wynikami (J. Łodzińśka 2010, s. 125-126)

Stres bezrobocia

Według badań bezrobocie wpływa niekorzystnie na wiele aspektów życia, a przede wszystkim na zdrowie. Bezrobocie wywołuje tzw. stres psychospołeczny, który nie tylko związany jest z problemami finansowymi ale głównie z brakiem pozycji w społeczeństwie, nieposiadaniem możliwości rozwoju czy brakiem kontaktów interpersonalnych. Takie wartości osiąga się właśnie m.in. przez prace. Życie w środowisku bez takich cech jest dla bezrobotnego niejakim zagrożeniem zdrowia psychicznego, a także somatycznego (H. Worach-Kardas, S. Kostrzewski 2011, s. 404)

Walka ze stresem w miejscu pracy

Jednym ze sposobów na rozładowanie stresu są ćwiczenia fizyczne. Ludzie, którzy regularnie uprawiają ćwiczenia odczuwają mniej napięcia i stresu, maja więcej pewności siebie i optymizmu. Lepszy stan fizyczny zwiększa także odporność na wiele występujących chorób. Osoby, które nie ćwiczą regularnie, odczuwają większy stres i łatwiej wpadają w depresję. Częściej również dostają zawału serca. Łatwiej zapadają na różne choroby.

Inna metodą jest relaks. Pomaga on przygotować się do stresu, a tym bardziej sobie z nim radzić. Relaks ma różne formy, np. regularne urlopy. Relaksu można również nauczyć się w miejscu pracy. Zaleca się robienie regularnych przerw wypoczynkowych w ciągu dnia pracy.

Trzeba także umiejętnie gospodarować czasem, wtedy możemy kontrolować stres. W ten sposób wiele codziennych napięć można złagodzić lub wręcz wyeliminować. Jedna z metod polega na sporządzaniu co rano listy spraw, które mamy załatwić w danym dniu. następnie załatwia się sprawy z listy według ich znaczenia.

Można także radzić sobie ze stresem dzięki grupom wsparcia. Taką grupą może być po prostu rodzina lub przyjaciele, z którymi chętnie spędzamy wolny czas. Np. wyjście po pracy z kolegami na mecz koszykówki czy do kina pomaga rozładować stres nagromadzony w ciągu dnia. Rodzina i przyjaciele pomagają nam walczyć z bieżącym stresem oraz stresem związanym z momentami kryzysu. Można również sięgać do innych grup wsparcia, takich jak: ośrodki lokalne i instytucje religijne.

Stres a ryzyko wystąpienia depresji

Najbardziej ryzykowną grupą są ludzie młodzi w przedziale wiekowym 20-35 lat. To właśnie u nich stres może przyczyniać się do pojawienia się depresji. U młodych ludzi główną przyczyną stresu jest zazwyczaj środowisko szkolne oraz związane z nim egzaminy, ale także nieporozumienie z bliskimi osobami czy problemy w rodzinie. Częstą próbą łagodzenia takiego stresu u młodych ludzi jest objadanie się, dopiero potem rozmowy z przyjaciółmi, słuchanie muzyki czy szukanie pomocy u specjalistów. Taki stres często prowadzi do depresji. Do jej objawów częściej przyznają się kobiety niż mężczyźni, co nie znaczy, że u mężczyzn rzadziej ona występuje. Czynnikiem odpowiedzialnym za występowanie depresji jest najczęściej brak lub za małe wsparcie bliskich osób (B. Jurkiewicz, M. Kołpa 2015, s. 18)

Stres — artykuły polecane

Wypalenie zawodowe — Pracoholizm — Burn-out — Uzależnienia behawioralne — Śmierć z przepracowania — Syndrom wypalenia zawodowego — Niska samoocena — Rehabilitacja — Kariera

Bibliografia

• Griffin R.W. (2017), Podstawy zarządzania organizacją, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Jurkiewicz B., Kołpa M. (2015), Stres a ryzyko wystąpienia depresji u ludzi młodych w przedziale wiekowym 20-35 lat, Problemy pielęgniarstwa, nr 1
• Łodzińska J. (2010), Stres zawodowy narastającym zjawiskiem społecznym, Seminare. Poszukiwania naukowe t. 28
• Neidhardt E. J., Weinstein M. S., Contry R. F. Poradnik bez trików. Jak opanować stres. Skuteczne metody dla każdego s. 20-26
• Worach-Kardas H., Kostrzewski S. (2011), Stres bezrobocia i jakość życia długotrwale bezrobotnych w starszych grupach wieku, Probl Hig Epidemiol, nr 3

Autor: Swietłana Kamińska, Justyna Grysztar