Mediacja

Mediacja jest procesem prowadzącym do rozwiązania konfliktu w obecności bezstronnej, neutralnej osoby trzeciej zwanej mediatorem. Celem mediacji jest zachęcenie obu stron sporu do aktywnego poszukiwania rozwiązania i ustalenie satysfakcjonującego dla stron rozstrzygnięcia konfliktu, które jest legalne, skuteczne i będzie dobrowolnie wykonane przez strony sporu.

Mediacja jest formą komunikacji pomiędzy stronami sporu, która ma doprowadzić do wypracowania zadowalającego rozwiązania dla obu stron konfliktu. Prowadzona jest w obecności mediatora czyli osoby, która jest akceptowalna przez obie strony konfliktu (może to być osoba obca dla stron konfliktu lub im bliska) i nie jest bezpośrednio zaangażowana w konflikt.

W zarządzaniu projektami mediacja może być wykorzystana do rozstrzygania konfliktów zarówno wewnątrz zespołu projektowego, jak i konfliktów powstających na linii wykonawca-inwestor. Zastosowanie mediacji pozwala na wypracowanie ugody i utrzymanie dobrych relacji biznesowych oraz zachowanie renomy przedsiębiorstwa. Mediacja może być zastosowana w przypadku wszystkich sporów, w których dopuszczalne jest zawarcie ugody dotyczy to np. sporów budowlanych, dotyczących braku płatności czy sporów związanych z zawarciem, wykonywaniem bądź też rozwiązaniem umów handlowych.

TL;DR

Mediacja to proces rozwiązywania konfliktu za pomocą neutralnej osoby trzeciej. Celem mediacji jest znalezienie satysfakcjonującego rozwiązania, które jest legalne i dobrowolnie wykonane przez strony. Mediację można stosować w różnych dziedzinach prawa. Proces mediacji składa się z dwóch części: przed rozpoczęciem sesji i po jej rozpoczęciu. Mediatorem jest neutralna osoba, która dąży do rozwiązania konfliktu i stworzenia ugody zgodnej z prawem.

Zasady mediacji

Mediacja nie jest procesem ściśle usystematyzowanym, jednak istnieje szereg przyjętych zasad, którymi powinna charakteryzować się mediacja.

Głównymi zasadami mediacji są:

1. zasada autonomii sporu - strony sporu decydują o podjęciu działania w celu rozwiązania konfliktu, przy udziale mediatora i na warunkach wyznaczonych przez strony
2. zasada dobrowolności - uczestnicy konfliktu uzgadniają jak i kiedy rozpocząć oraz zakończyć mediację, nie mają narzuconych zasad i wytycznych dotyczących przebiegu mediacji, a ich udział w mediacji nie jest narzucony
3. zasada poufności - mediator jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy informacji, które zostały przedstawione w toku mediacji
4. zasada profesjonalizmu - mediator powinien wyróżniać się atrybutami psychicznymi oraz mieć odpowiednie przeszkolenie i wiedzę
5. zasada szybkości - rozwiązanie konfliktu powinno nastąpić w ciągu kilku dni lub tygodni

Funkcje mediacji

Mediacja w społeczeństwie pełni szereg funkcji, takich jak:.

1. funkcja regulacyjna - mediacja prowadzi do rozwiązania konfliktu w sposób, który nie jest narzucony i rozstrzygany z góry, uwzględnia poglądy i oczekiwania stron konfliktu
2. funkcja innowacyjna - przeprowadzenie mediacji pozwala na znalezienie nietypowego rozwiązania sporu
3. funkcja organizacyjna - uzgodnienie zasad rozwiązywania konfliktu poprzez dialog i dojście do kompromisu
4. funkcja uzupełniające - mediacja jest narzędziem wykorzystywanym w sądownictwie
5. funkcja adaptacyjna - jest powodem do zmian wymiaru sprawiedliwości i dostosowania się do przemian zachodzących w społeczeństwie
6. funkcja motywacyjna - zachęca do korzystania z mediacji, która jest szybszą i tańszą formą rozwiązywania konfliktu
7. funkcja ochronna - mediacja chroni prawa obu stron sporu
8. funkcja wychowawcza - ukazuje społeczeństwu w jaki sposób rozwiązywać konflikty i jak wykorzystuje się mediację w prawie
9. funkcja integracyjna - mediacja działa nie tylko w obrębie jednego systemu prawnego, ale pozwala na skuteczną komunikację z innymi państwami

Zastosowanie mediacji

Mediację można wykorzystać w prawie każdej sytuacji w której zaistniał konflikt, a jego strony chcą w sposób polubowny i satysfakcjonujący rozwiązać problem. W polskim prawie mediację można zastosować w sprawach:

1. karnych
2. sądowo-administracyjnych
3. cywilnych
4. rodzinnych i opiekuńczych
5. gospodarczych

Etapy mediacji

Proces mediacji składa się z dwóch zasadniczych części, czyli działań mediatora przed rozpoczęciem sesji mediacyjnych i po formalnym jej rozpoczęciu. W pierwszym etapie mediator nawiązuje kontakt ze stronami, zapoznaje się z informacjami dotyczącymi konfliktu, tworzy plan mediacji i informuje strony na czym polega mediacja. W początkowej fazie procesu mediator musi zbudować swoją wiarygodność i wzbudzić zaufanie u stron konfliktu. Drugi etap ma początek podczas rozpoczęcia sesji mediacyjnej i trwa aż do wypracowania ugody. W tym czasie mediator koordynuje przebieg mediacji, wskazuje obszary tematyczne ważne dla stron, ustala kolejność omawianych kwestii i dąży do zbieżności stanowisk obu stron, aby osiągnąć porozumienie. Ostatnim krokiem jest sformalizowanie ugody i proces jej wdrażania przez strony.

Mediator

Mediator jest osobą bezstronną, neutralną, nie biorącą czynnego udziału w sporze i został zaakceptowany przez strony sporu. Jego głównym zadaniem jest dbanie o sprawne przeprowadzenie mediacji, dążenie do szybkiego i satysfakcjonującego rozwiązania konfliktu oraz stworzenie ugody zgodnej z prawem. Mediator pilnuje porządku spotkań, może też proponować rozwiązania, jednak nie podejmuje ostatecznej decyzji. Do jego zadań należy również stworzenie atmosfery sprzyjającej mediacji, nawiązanie kontaktu ze stronami oraz wyjaśnienie procesu mediacji, jej funkcji i roli mediatora w procesie. Mediatorzy w swojej pracy powinni kierować się przede wszystkim dobrem stron i wykazywać się odpowiednimi umiejętnościami i kompetencjami w zakresie prowadzenia mediacji.

Przypisy

Mediacja — artykuły polecane

Rozwiązywanie sporów zbiorowych — Metody rozwiązywania konfliktów — Spotkanie konfrontacyjne — Osiąganie porozumienia — Pertraktacje — Ringi-seido — Postępowanie administracyjne — Etapy tworzenia zespołu — Fazy negocjacji

Bibliografia

• Bargiel-Matusiewicz K., "Negocjacje i mediacje", wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2014
• Bieńkowska E. (2012), O unormowaniu mediacji w sprawach karnych, Prokuratura i prawo, nr 1
• Drelichowska A. (2012).Model mediacji w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Kwartalnik ADR, nr 2(18)
• Kalisz A., "Mediacja jako forma dialogu w stosowaniu prawa", wyd. Difin, Warszawa 2016
• Moore Ch.W., "Mediacje praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów", wyd. Oficyna, Warszawa 2012
• Pieckowski S., "Mediacja gospodarcza", wyd. Difin, Warszawa 2015
• Urbaniak A. (2013), Mediacja jako wyraz humanizacji procesu rozwiązywania konfliktów w środowisku pracy, Humanizacja pracy. Kondycja współczesnej humanizacji pracy. Ciągłość czy zmiana?, nr 3 (273)

Autor: Karolina Nosek