Krzywa Engla
Krzywa Engla jest to graficzny sposób przedstawienia ekonomicznej prawidłowości zwanej Prawem Engla. Krzywa Engla ukazuje zależności zachodzące pomiędzy poziomem dochodów konsumentów a wydatkami na poszczególne dobra. Nazwa krzywej Engla pochodzi od niemieckiego statystyka Ernesta Engla, który w XIX wieku przeprowadził badania dotyczące powiązania poziomu dochodów i wydatków konsumentów oraz sformułował prawo odnośnie elastyczności dochodowej popytu danych dóbr i popytu ogółem. Wykazały one, że w miarę wzrostu przeciętnego dochodu na jednego członka rodziny nie tylko rośnie ogólny popyt, lecz także zmienia się jego struktura. Zmniejsza się procentowy udział wydatków na żywność oraz inne dobra niższego rzędu (jedzenie, ubrania), a zwiększa się udział wydatków na dobra wyższego rzędu (kulturę, naukę) (E. Adamowicz i in. 2012, s. 43).
Elastyczność dochodowa popytu służy do mierzenia relatywnej zmiany nabywanej ilości danego dobra względem relatywnej zmiany dochodów nabywców ceteris paribus (B. Klimczak 2015). Niewątpliwe jest iż wzrost lub spadek dochodów będą miały wpływ na zmianę popytu, lecz dla różnego rodzaju dóbr zmiana ta będzie inna.
Elastyczność dochodowa popytu - sposób obliczania:
Edi= procentowa zmiana popytu / procentowa zmiana dochodu
Zwiększenie poziomu dochodów spowoduje zwiększenie popytu na większość dóbr co oznacza, że ich elastyczność dochodowa popytu będzie dodatnia. Nie na wszystkie jednak dobra konsumenci będą reagować w ten sposób. W dużej mierze zależy to od indywidualnego zapotrzebowania konsumenta oraz gustów. Zależność między zmianami dochodu w relacji do zmiany popytu na różne grupy dóbr i usług przedstawia w sposób syntetyczna następująca krzywa Engla:
Dla:
- Edi = 0 (popyt sztywny)
- Edi > 1 (popyt elastyczny)
- Edi < 1 (popyt mało elastyczny)
- Edi = 0 (popyt sztywny)
- Edi < 0
Analiza krzywej pozwala stwierdzić, że popyt jest bardzo elastyczny dla małych dochodów. Wraz ze wzrostem dochodu następuje stopniowe nasycenie zapotrzebowania na poszczególne dobra i spadek ich spożycia.
Krzywą Engla wykorzystuje się rozróżniając trzy rodzaje dóbr tj. podrzędne, podstawowe i luksusowe.
TL;DR
Krzywa Engla to graficzne przedstawienie zależności między poziomem dochodów a wydatkami na dobra. Wraz ze wzrostem dochodów zmienia się struktura wydatków. Elastyczność dochodowa popytu zależy od rodzaju dobra. Dobra podrzędne są najbardziej wrażliwe na zmianę dochodów, dobra podstawowe osiągają stan nasycenia, a dobra luksusowe rosną szybciej niż dochód. Krzywa Engla ma zastosowanie głównie dla rodzin średniozamożnych.
Dobra podrzędne
Dla dóbr podrzędnych krzywa Engla będzie składała się z trzech części. Pierwsza z nich ukazywać będzie sytuację dla konsumentów o bardzo niskich dochodach. W tym fragmencie krzywej Engla popyt bardzo silnie reaguje na stosunkowo nieznaczny wzrost dochodów. W drugiej części krzywej Engla zmniejszeniu ulega wrażliwość wydatków na zmianę w wysokości dochodów. Część trzecia przedstawia sytuację kiedy dochody są na względnie wysokim poziomie. W takiej sytuacji obserwować można zastąpienie dobra podrzędnego na dobro wyższego rzędu, odbywa się to niezależnie od późniejszego wzrostu poziomu dochodów. Przykładami dóbr podstawowych mogą być: ryż, najtańszy chleb, makaron, smalec, ziemniaki, margaryna itp. Współczynnik dochodowej elastyczności popytu przyjmuje wartość: Edi < 0. W tym wypadku współczynnik będzie ujemy dlatego, iż zaspokojenie zostało uzyskane najmniejszym kosztem. Jest to bardzo charakterystyczną cechą dla tego rodzaju dóbr. Im wyższe będą dochody tym ludzie chętniej będą zastępować dobra najtańsze na te lepszej jakości lub częściowo innymi dobrami (np. makaron na mięso).
Dobra podstawowe
Dla dóbr podstawowych wzrost wydatków wynikający ze zwiększenia poziomu dochodów jest coraz mniejszy. Na pewnym poziomie popyt osiąga stan nasycenia i nie ulega już zmianom pod wpływem dalszego wzrostu dochodów. Współczynnik dochodowej elastyczności popytu przyjmuje wartość: 0 < Edi < 1. Elastyczność dochodowa dla dóbr normalnych przyjmuje wartości dodatnie co oznacza, że wraz ze wzrostem dochodów rośnie na nie popyt. W miarę wzrostu dochodów dobra podstawowe nabywane są w coraz to większych ilościach, lecz w całkowitych wydatkach ich udział spada.
Dobra luksusowe
Krzywa Engla dla dóbr luksusowych ukazuje, że popyt na dobra luksusowe pojawia się w momencie osiągnięcia przez konsumenta określonego poziomu dochodów i rośnie szybciej niż dochód. Cechą charakterystyczną dla dóbr luksusowych jest niewątpliwie wysoka cena co wynika ze specyfiki tych dóbr i ich unikalności. Ludzie o najwyższych dochodach przeznaczają na dobra z tej kategorii największą część swoich dochodów. Przykładami dóbr luksusowych mogą być jachty i samoloty, ale też najwyższej klasy samochody czy zegarki i biżuteria. Współczynnik dochodowej elastyczności popytu ma wartość: Edi > 1.
Podsumowanie
Warto zaznaczyć iż krzywe Engla mają zastosowanie w przypadku rodzin średniozamożnych. W odniesieniu do rodzin bardzo biednych nawet bardzo mały wzrost dochodów na członka rodziny będzie objawiał się wzrostem wydatków na żywność. Dzieje się tak ponieważ potrzeby podstawowe nie są wyjściowo w pełni zaspokojone. Natomiast w przypadku rodzin bardzo bogatych zwiększenie poziomu dochodów nie będzie skutkowało wzrostem popytu na dobra podstawowe, ponieważ zostały one już zaspokojone nawet przy dochodach o niższej wartości.
| Krzywa Engla — artykuły polecane |
| Elastyczność dochodowa popytu — Prawo Engla — Popyt konsumpcyjny — Elastyczność popytu — Prawo malejącego popytu — Mieszana elastyczność cenowa popytu — Linia ograniczenia budżetowego — Elastyczność cenowa popytu — Krańcowa skłonność do konsumpcji |
Bibliografia
- Adamowicz E., Gregorczyk S., Romanowska M., Sopińska A., Wachowiak P. (2003), Ekonomia bez tajemnic, WSiP, Warszawa
- Borkowska B. (2016), Mikroekonomia. Studia przypadków, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
- Brzęczek T. (2013), 2007-2013.gov.pl/analizyraportypodsumowania/baza_projektow_badawczych_efs/documents/naukowcy_wsb_ca%C5%82osc_publikacja11072014.pdf#page=37 Identyfikacja efektów substytucji i komplementarności popytu w portfelu towarowym przedsiębiorstwa handlowego Grene Dystrybucja, "Naukowcy w wielkopolskich firmach", Wydanie I
- Gostkowski M., Gajowniczek K., Jałowiecki P. (1999-2008), Elastyczność dochodowa popytu na poszczególne grupy dóbr konsumpcyjnych w Polsce w latach 1999-2008, "Stowarzyszenie Ekonomistów rolnictwa i agrobiznesu", nr 3
- Klimczak B. (2015), Mikroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
- Rambisz W., Sielska A. (2015), Mikroekonomia współczesna, Vizja Press, Warszawa
- Szymańska A. (2012), Preferencje konsumenckie i ich determinanty, Zeszyty Naukowe WSEI Kraków, nr 8
Autor: Katarzyna Szymańska, Natalia Szymańska
