Zobowiązanie podatkowe

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 19:38, 22 maj 2020 autorstwa 127.0.0.1 (dyskusja) (LinkTitles.)
Zobowiązanie podatkowe
Polecane artykuły


Zobowiązanie podatkowe- wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.(W. Nykiel i in. 2011, s. 32). Zobowiązanie podatkowe powstaje pod warunkiem, że najpierw lub w tym samym czasie powstanie obowiązek podatkowy. Istnieje możliwość, że obowiązek powstanie, a zobowiązanie podatkowe nie.(W. Nykiel i in. 2011, s. 32). Przykładem jest przedawnienie terminu, w jakim organ podatkowy miał dostarczyć decyzję z ustaloną wysokością zobowiązania podatkowego. (Z. Ofiarski 2010, s. 107-108). Podatnik ma prawo nie zapłacić podatku, jeśli zobowiązanie podatkowe jest niedopracowane. Dzieje się w przypadku braku, np. skonkretyzowanego miejsca zapłaty.(A. Gomułowicz 2013, s. 349).

Obowiązek podatkowy a zobowiązanie podatkowe

Obowiązek podatkowy można określić jako wynikającą z ustaw podatkowych nieskonkretyzowaną powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. (A. Gomułowicz 2013, s. 347-348). Zobowiązanie podatkowe powstaje w wyniku przeobrażenia obowiązku podatkowego jako nieskonkretyzowanego i abstrakcyjnego wymogu dokonania świadczenia pieniężnego, w skonkretyzowany. Konkretyzacja odnosi się do miejsca, terminu zapłaty oraz jej wysokości. (R. Oktaba 2016, s. 47).

Cechy zobowiązania podatkowego:

  • Występuje po obowiązku podatkowym
  • Stanowi ukonkretnienie obowiązku podatkowego
  • Nie istnieje, jeśli nie powstał obowiązek podatkowy

(D. Żurawska 2011, s. 62).

Powstawanie zobowiązania podatkowego

Zobowiązanie podatkowe może powstać na dwa sposoby:

  1. Powstaje zdarzenie, które zgodnie z ustawą podatkową powoduje zaistnienie zobowiązania podatkowego, czyli zobowiązanie powstałe z mocy prawa
  2. W wyniku otrzymania decyzji od organu podatkowego określającej wysokość zobowiązania

Ustawa dotycząca danego podatku określa sposób zaistnienia zobowiązania podatkowego. W przypadku powstania zobowiązania z mocy prawa, ustawa określa jego wysokość lub zostaje ona obliczona przez podatnika/płatnika. W sytuacji, gdy zobowiązanie zostało utworzone z mocy prawa, podatnik nie dokonał zapłaty w całości/części, nie dokonał złożenia deklaracji lub rozmiar zobowiązania nie zgadza się z deklaracją, organ podatkowy orzeka wysokość zobowiązania w formie decyzji. Ma ona charakter deklaratoryjny. Nie tworzy zobowiązania, wyłącznie je potwierdza. (W. Nykiel 2011, s. 33). Wydanie decyzji jest niezbędne, aby w związku z niezapłaconą kwotą dokonać postępowania egzekucyjnego. (A. Majchrzycka-Guzowska 2011, s. 255). Natomiast, gdy zobowiązanie tworzy się poprzez sporządzenie i dostarczenie decyzji ma ona charakter konstytutywny. (W. Nykiel 2011, s. 33).

Odpowiedzialność za zobowiązanie podatkowe

  1. Odpowiedzialność podatnika – odpowiada całością posiadanego majątku lub w sytuacji, gdy podatnik jest w związku małżeńskim i istnieje wspólność majątkowa odpowiedzialność dotyczy własnego majątku i majątku wspólnego z małżonkiem.
  2. Odpowiedzialność płatnika i inkasenta – odpowiedzialność całym majątkiem, zwana osobistą

(W. Nykiel i in. 2011, s. 68-70)

Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych

Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych polega na ochronie przyszłych interesów wierzyciela podatkowego.(R. Oktaba 2016, s. 52). Zabezpieczenie ma na celu zagwarantowanie wywiązania się dłużnika podatkowego z zobowiązania podatkowego. (R. Oktaba 2016, s. 52). Zabezpieczenie na majątku podatnika wykonuje się, gdy powstaje zagrożenie niewykonania zobowiązania. Obawa taka powstaje jeśli:

  • podatnik stale nie reguluje zobowiązań
  • zbywa majątek zakłócając egzekucję

Zabezpieczenie opiera się na decyzji. (D. Żurawska 2011, s. 136).

Wyróżnia się cztery rodzaje zabezpieczeń zobowiązań podatkowych:

  • Zabezpieczenie przedegzekucyjne – możliwe jest zabezpieczenie, spełnienie zobowiązania zanim upłynie termin lub zanim zostanie wydana decyzja podatkowa.
  • Zabezpieczenie dobrowolne– na wniosek strony istnieje szansa na dokonanie zabezpieczenia zobowiązania. Strona może zdecydować jedynie o formie zabezpieczenia. Zabiezpieczenie to występuje m.in. w formie:
  1. Zagwarantowania z banku
  2. Poręki bankowej
  3. Weksla z poręczeniem wekslowym banku
  4. Czeku uwierzytelnionego przez bank krajowy wystawcy

(R. Oktaba 2016, s. 52)

  • Hipoteka przymusowa- powstaje za pomocą wpisu dokonanego przez sąd rejonowy do ksiąg wieczystych lub w sytuacji, gdy przedmiot hipoteki przymusowej nie posiada księgi wieczystej, zobowiązania podatkowe można zabezpieczyć postulując o wpis do dokumentów. (A. Gomułowicz 2013, s. 394). Czynnikiem powodującym wpis hipoteki przymusowej są głównie decyzje podatkowe. (Z. Ofiarski 2010, s. 125-126). Przedmiotem omawianej hipoteki są m.in. użytkowanie wieczyste i wierzytelność zabezpieczona hipoteką.(Z. Ofiarski 2010, s. 125)
  • Zastaw skarbowy- powstaje w wyniku zanotowania w rejestrze zastawów skarbowych. Wpisem i usunięciem z rejestru zajmuje się naczelnik urzędu skarbowego. (R. Oktaba 2016, s. 64-65). Jego przedmiotem są prawa majątkowe, które można zbyć, a nie należą do przedmiotów hipoteki oraz własność w postaci rzeczy ruchomych. (Z. Ofiarski 2010, s. 127).

Wygasanie zobowiązania podatkowego

Zobowiązania podatkowe mogą wygasać za pomocą metod: efektywnej i nieefektywnej. Metoda efektywna polega na wygaśnięciu zobowiązania i jednoczesnym zaspokojeniu wierzyciela. Do tych metod należą m.in. uiszczenie podatku i pobranie należności podatkowej. Metoda nieefektywna polega na wygaśnięciu podatku przy niezaspokojeniu wierzyciela. Przykładem metody jest odstąpienie od poboru. (D. Żurawska 2011, s. 88)

Bibliografia:

Autor: Magdalena Nowak

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.