Przestój
| Przestój |
|---|
| Polecane artykuły |
Przestój jest to przerwa w funkcjonowaniu systemu produkcyjnego wynikająca najczęściej z nieodpowiedniej organizacji przez kierownictwo procesu produkcji. Zaliczane są do tego czasu przestoje produkcyjne wynikające z braku zleceń dla pracowników, materiałów potrzebnych do kontynuowania produkcji, narzędzi niezbędnych do wykonywania zlecenia, energii elektrycznej lub inne.
Przepisy prawa nie określają pojęcia przestoju. Można rzec, że przestój, to niezaplanowana przerwa w procesie pracy wywołana zakłóceniami (atmosferycznymi, technicznymi i innymi) w funkcjonowaniu zakładu pracy. Przyczynami przestoju są między innymi wydarzenia takie jak pożar, błąd pracownika, wyłączenie prądu, niewłaściwa decyzja osoby zarządzającej procesem pracy, a także strajk. Jednak okresowe przerwy w pracy wynikające z przyczyn ekonomicznych jak np. zmniejszenie produkcji wywołane ograniczonym popytem na wyroby nie są uważne za przestój.
Przyczyny przestoju
Przestój w pracy niezawiniony przez pracownika może wynikać z:
- przyczyn leżących po stronie pracodawcy (spowodowanych z zaniechania pracodawcy lub zawinionym działaniem jak i niezależnych od pracodawcy np. nie przygotowanie odpowiedniej ilości surowców do pracy)
- przyczyn leżących po stronie pracownika, ale niezawinionych przez niego (np. błąd w obsłudze komputera, niezawiniony przez pracownika, który wywołuje zepsucie systemu uniemożliwiające dalsze wykonywanie pracy)
- niekorzystnych warunków atmosferycznych
- niezależne przyczyny np. wyłączenie prądu lub blokada przejść granicznych)
Przestój w pracy zawiniony przez pracownika:
- umyślny - bezpośredni zamiar spowodowania szkody, bądź przewidywanie możliwości jej wyrządzenia i godzenie się na to
- nieumyślny - niedbałe, lekkomyślne niedołożenie sumienności i staranności przy wykonywaniu zadań pracowniczych. (Stojek-Siwińska M., 2014, s. 512-513)
Przestój a wynagrodzenie
- Wynagrodzenie należy się za czas niezawinionego przez pracownika przestoju
- Wynagrodzenie nie przysługuje, jeżeli przestój spowodowany był z winy pracownika
- "Wynagrodzenie za czas przestoju spowodowanego warunkami atmosferycznymi przysługuje pracownikowi zatrudnionemu przy pracach uzależnionych od tych warunków, jeżeli przepisy prawa tak stanowią." (Momot A. 2012, s. 54)
Pracodawca w okresie przestoju może przydzielić pracownikowi inne obowiązki, za które wykonanie należy się wynagrodzenie przewidziane za tą pracę. Pracodawca ma obowiązek wypłacić wynagrodzenie pracownikowi jeśli: wina przestoju nie wynika z błędu pracownika, pracownik jest do dyspozycji pracodawcy - jest gotowy do wykonania zadania. Pod pojęciem gotowości do pracy kryją się dwa elementy, które muszą wystąpić łącznie: Są to: fizyczna i psychiczna zdolność oraz wola pracownika. Inna praca może być przydzielona pracownikowi na dowolnie długi okres, nawet dłuższy niż 3 miesiące (lecz oczywiście nie dłużej niż występuje przestój).
Również w trakcie świadczenia usług transportowych występują przestoje. Przeważnie firmy transportowe obciążają zleceniodawców dodatkowymi kosztami takich przestojów.
Przestój ekonomiczny
W momencie, gdy firma wprowadza przestój ekonomiczny, pracodawca nie musi używać procedury wypowiedzeń, które zmieniały by umowy o pracę pracowników. Pracownicy pozostają bez zmian na tych samych umowach, lecz ich warunki pracy w trakcie trwania przestoju ekonomicznego wynikają z porozumienia lub układu zbiorowego. Pracownikowi należy wtedy wypłacać co najmniej minimalne wynagrodzenie. (Kuźniar A. 2014, s. 55)
Bibliografia:
- Kamińska A.(2013), Prawo pracy, Wolters Kluwer, Warszawa
- Krywan T. (2017), VAT 2017. Komentarz, Infor
- Krzyżanowski R. (2011), Analiza pracy oraz przestojów urządzeń produkcyjnych "Technika oprogramowanie"
- Kuźniar A. (2014), Kodeks pracy 2014 z komentarzem "Monitor"
- Momot A. (2012), Wynagrodzenie za pracę, "Państwowa inspekcja pracy"
- Stojek-Siwińska M. (2014), Prawo pracy, Wolters Kluwer, Warszawa
Autor: Kinga Weiss
