Krzywa możliwości produkcyjnych
| Krzywa możliwości produkcyjnych |
|---|
| Polecane artykuły |
Krzywa możliwości produkcyjnych (inaczej krzywa transformacji) przedstawia w sposób graficzny maksymalną, możliwą produkcję jednego dobra, przy danej wielkości produkcji drugiego dobra. Krzywa pokazuje różne kombinacje ilości dóbr czy usług, które są możliwe do wytworzenia, gdy wszystkie dostępne zasoby są w pełni efektywnie wykorzystane.
Za pomocą krzywej możliwości produkcyjnych opisywane jest zjawisko rzadkości i jej skutki. [1]
Ilość zasobów, jakimi gospodarka dysponuje jest ograniczona, dlatego możliwości produkcyjne gospodarki również są ograniczone. Ludzie zwykle mają większe potrzeby niż są w stanie zaspokoić. Dodatkowo owe potrzeby ciągle rosną. To skłania do wyboru najważniejszych potrzeb (tych, które musimy zaspokoić w pierwszej kolejności), a zatem w jakiej ilości i co trzeba produkować. Może to być wybór między dobrami konsumpcyjnymi a dobrami inwestycyjnymi. [2] "Rzadkość i alternatywne sposoby użytkowania różnych dóbr stanowią więc centralny punkt badań w ekonomii. Bez rzadkości nie byłoby ekonomii.” [3]
Za pomocą krzywej możliwości produkcyjnych opisywane jest zjawisko rzadkości i jej skutki. [4]
Wykres krzywej możliwości produkcyjnych
Graficzne przedstawienie krzywej możliwości produkcyjnych może przybierać formę linii prostej lub wypukłej.
Liniowa krzywa możliwości produkcyjnych
Pokazuje, że ilość dobra, z której trzeba zrezygnować w zamian za konkretną ilość drugiego dobra pozostaje stała w miarę wzrostu produkcji.
Wypukła krzywa możliwości produkcyjnych
Wskazuje na to, że gdy wzrasta produkcja jednego dobra, trzeba zrezygnować z coraz większej ilości dobra drugiego (lub przy zmniejszaniu produkcji określonego dobra uzyskujemy w zamian coraz to większe ilości innego dobra). Wklęsłość krzywej względem początku układu współrzędnych to następstwo prawa malejących przychodów. Przemieszczając się po krzywej z punktu A do B, z B do C, z C do D uzyskujemy malejące przyrosty produkcji dobra X, poświęcając w zamian rosnące ilości dobra Y.
Położenie krzywej możliwości produkcyjnych może być różne. Zależy to od tego, ile mamy zasobów oraz jak duża jest efektywność ich wykorzystania, co z kolei zależy od między innymi: umiejętności i wiedzy ludzi, poziomu techniki i produkcji, dyscypliny pracy. Im te czynniki są wyższe, tym krzywa możliwości produkcyjnych oddala się bardziej od początku układu współrzędnych. Tak więc gospodarki dwóch różnych krajów o zbliżonych zasobach mogą się znajdować na dwóch zupełnie różnych krzywych możliwości produkcyjnych. Dla jednej z gospodarek coś może być łatwego do osiągnięcia, natomiast dla drugiej w tym samym czasie – nie. [5]
Analiza wykresów
Krzywa możliwości produkcyjnych oddziela od siebie dwa zbiory - kombinacji nieefektywnych, ale osiągalnych (pod krzywą) i kombinacji nieosiągalnych (nad krzywą). Położenie w punkcie G, to sytuacja, w której nie wykorzystujemy wszystkich zasobów, którymi dysponujemy w danym momencie. Kombinacja w punkcie H jest nieosiągalna przy danych zasobach oraz danym poziomie wiedzy i techniki. Punkt H może zostać osiągnięty w dłuższym okresie czasu, np. w wyniku postępu technicznego. Punkty zawierające się na krzywej możliwości produkcyjnych (np. B, C) pokazują sytuację, w której dostępne zasoby są wykorzystywane w pełni efektywnie. Przejście z punktu A do B, z B co C itd. oznacza przemieszczanie zasobów produkcyjnych (np. maszyn, siły roboczej) z produkcji dobra Y do produkcji dobra X. Krzywa możliwości produkcyjnych nazywana jest też krzywą transformacji, ze względu na fakt iż przemieszczając zasoby produkcji z jednego dobra do produkcji drugiego dokonujemy swoistej transformacji jednego dobra na drugie. [6]
Krzywa możliwości produkcyjnych a koszt alternatywny
Pojęcie kosztu alternatywnego jest mocno związane z pojęciem krzywej możliwości produkcyjnych. Wybierając coś, zwykle równocześnie rezygnujemy z czegoś. Z każdym takim wyborem wiąże się jakiś koszt. "Ten koszt można wyrazić w wartości najbardziej cennego alternatywnego wariantu wykorzystania zasobów. Tak pojmowany koszt nazywamy kosztem alternatywnym”- inaczej koszt utraconych możliwości. [7]
Bibliografia
- Begg D. (1997). Ekonomia: Mikroekonomia, Polskie Wyd. Ekonomiczne, Warszawa
- Czarny B. (2011). Podstawy ekonomii, PWE, Warszawa
- Dach Z. (2005). Mikroekonomia dla studiów licencjackich, Wyd. Naukowe SYNABA, Kraków
- Milewski R. (2016). Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Nowak M. (2015). Prakseologiczna ocena użyteczności metody DEA w diagnozie efektywności organizacji Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 66
- Olender-Skorek M. (2017). Czwarta rewolucja przemysłowa a wybrane aspekty teorii ekonomii Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 51
- Żylicz T. (2017). Wartość ekonomiczna przyrody Zarządzanie Publiczne, nr 39
Przypisy
Autor: Jakub Przybek, Karolina Piechówka
