Zarząd

Zarząd, to organ wykonawczy spółki akcyjnej, spółki z o.o., spółdzielni, fundacji i innych osób prawnych, reprezentujący te instytucje na zewnątrz i odpowiadający za realizację uchwały, zawartych umów czy też zaciągniętych zobowiązań.

Najczęściej jest to kilkuosobowy zespół osób powołanych przez radę nadzorczą lub ogólne zebranie wspólników. Niezależnie od obowiązków członków zarządu osoby do niego powołane mogą pełnić różne funkcje w przedsiębiorstwie na różnych stanowiskach. Działalność zarządu podlega kontroli ze strony rady nadzorczej.

Niektórzy dyrektorzy, nazywani dyrektorami zewnętrznymi, są również pełnoetatowymi pracownikami firmy zajmującymi stanowiska na najwyższym szczeblu zarządzania. Natomiast dyrektorzy zewnętrzni są wybierani do zarządu w związku z określonym celem - wspomagania zarządzania finansami, rozwiązywania problemów prawnych itd. Nie są oni jednak pełnoetatowymi pracownikami organizacji. Zarząd odgrywa ważną rolę w układaniu strategii firmy i nadzorowaniu jej właściwego wykonania. Zarząd ma również wgląd we wszystkie ważne decyzje podejmowane przez kierownictwo najwyższego szczebla i określa wysokość wynagrodzeń menadżerów tego szczebla.

TL;DR

Zarząd jest organem wykonawczym różnych instytucji, odpowiedzialnym za realizację decyzji i umów. Składa się z kilku osób, powołanych przez radę nadzorczą lub wspólników. Zarząd ma ważną rolę w strategii firmy i nadzorowaniu działań. Wysokość wynagrodzenia zarządu jest często dyskutowana. Friedman uważa, że głównym celem zarządu jest zwiększanie wartości akcji, a nie społeczna odpowiedzialność. Zarządy mają wpływ na wiarygodność i wizerunek przedsiębiorstwa poprzez budowanie relacji i zwiększanie zaufania.

Rola zarządu w interesie spółki

Nadrzędnym celem zarządu jest nieprzerwane dążenie do urzeczywistnienia jak największego zysku netto spółki w perspektywie długoterminowej. Decyzje zarządu spółki wpływają na ogólny wizerunek przedsiębiorstwa, zatem podejmowanie ich jest uwarunkowane dążeniem do pozytywnego odbioru społecznego. Wyróżnia się dwa obrazy tendencyjne spółek, negatywne i pozytywne. Do negatywnych możemy zaliczyć żądania wyższych wynagrodzeń czy wypłaty dywidendy. Pozytywne to zwiększenie wyników finansowych mające wpływ na odbiór potencjalnych inwestorów i pozyskiwanie kapitału inwestorskiego (J. Jeżak, L. Bohdanowicz, B. Kaźmierska-Jóźwiak, Z. Matyjas 2016, s. 48)

Wysokość i zasady wynagrodzenia zarządu w ujęciu własności menadżerskiej

Wyróżnia się specyficzny rodzaj własności, własność menadżerską. "Światowe badania o tematyce ładu korporacyjnego a w szczególności o temacie własnościowych struktur spółek pozwalają na stwierdzenie iż, własność zarządu jest szczególnym rodzajem posiadania. Zachowanie zarządu jest dużo bardziej zróżnicowanie w przypadku własności menadżerskiej niż innych właścicieli udziałów spółek". Problematyka wynagrodzeń zarządu jest jedną z najczęściej poruszanych w sferze zagadnień związanych z ładem korporacyjnym. Intensywność dyskusji na ten temat wzmogła się w czasach kryzysów korporacyjnych związanych z rozpowszechnieniem informacji o ponadprzeciętnych zarobkach zarządzających spółkami wcale niekorelujących z wynikami spółek (spółki posiadały stosunkowo niskie przychody). Został ujawniony proceder polegający na świadomym zapewnianiu korzyści materialnych zarządu bankrutujących spółek pomimo wiedzy o stanie faktycznym zarządzanego podmiotu (L. Bohdanowicz 2016, s. 139)

Odpowiedzialność społeczna zarządu wg Miltona Friedmana

Wybitny ekonomista Milton Friedman nie zgadza się z uznawaniem socjalnej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Twierdzi, że głównym celem zarządu przedsiębiorstw jest zwiększanie wartości ceny akcji. Zarząd powinien działać w interesie akcjonariuszy, ponieważ to oni są właścicielami przedsiębiorstwa. Ten pogląd wyraził w artykule "The Social Responsibility of Business is to increase its profits". Zawarte jest stwierdzenie; "kierownictwo przedsiębiorstwa jest odpowiedzialne za prowadzenie jej zgodnie z rozporządzeniem właścicieli celem uzyskania jak największych zysków przedsiębiorstwa". Milton Friedman twierdzi, że tylko działanie maksymalizacji zysku wdrażane przez zarząd jest najbardziej optymalnym, odpowiedzialnym społecznie sposobem funkcjonowania korporacji. Dodatkowo argumentuje, że przedsiębiorca (zarządzający firmą) nie musi brać odpowiedzialności za całe społeczeństwo, przekazując środki materialne na cele wspólne, ponieważ zajmuje się zadaniami swojego przedsiębiorstwa, zadaniami społeczeństwa zajmują się natomiast politycy (M. Rybak 2004, s. 19)

Metodyczne działanie zarządów w kształtowaniu wiarygodności i wizerunku przedsiębiorstw

Immanentną cechą każdego przedsiębiorstwa jest gromadzenie kapitału relacyjnego, szczególną rolę w jego budowaniu odgrywa zarząd, organ podejmujący decyzje i zatwierdzający projekty zmian. W zależności jak bardzo metodyczne i świadome jest działanie kadry nadzorczej (zarządu) w temacie kreowania relacji, zwiększania wiarygodności przedsiębiorstwa; wpływa to na polepszenie wizerunku na rynku, doprowadzając do zwielokrotnienia zysków ze sprzedaży produktów. "Założenia teorii stakeholders (interesariuszy kibiców strategicznych spółek) są niezbędne dla uporządkowania kroków podejmowanych do ulepszenia relacji między otoczeniem organizacji, a samą organizacją (sensu stricto) przyjmuje się, że interesariuszami są organizacje, grupy, instytucje, które spełniają następujące wymagania: mogą wywrzeć realną presję na organizację oraz są w posiadaniu własnej "stawki" w działaniu organizacji, jej efektach i decyzjach (A Sitko-Lutek 2007 s. 115)

Zarząd — artykuły polecane

Interesariusze — Public relations — Nadzór właścicielski — Role menedżerów personalnego i liniowego — Zarządzanie przez partycypację — Nadzór korporacyjny — Rada dyrektorów — Dyrektor — Spółka dominująca

Bibliografia

• Bartkowiak B. (2013), Tendencja zmian osobowych w organach spółek z udziałem jednostek samorządu terytorialnego, Zeszyt naukowy Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 786
• Bohdanowicz L. (2016), Własność menedżerska w polskich spółkach publicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Griffin R.W. (2017), Podstawy zarządzania organizacją, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Jeżak J. (2016), Rola rad nadzorczych w procesach formułowania i realizowania strategii spółek, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Kawerska K. (2010), Rola zarządu w warunkach kryzysu przedsiębiorstwa, "Zeszyt naukowy Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie" nr 101
• Kuciński A. (2013), Rada nadzorcza w systemie nadzoru korporacyjnego, "Zeszyt naukowy Uniwersytetu przyrodniczo-humanistycznego w Siedlcach" nr 98
• Rybak M. (2004), Etykieta menadżera - społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa, Wydawnictwo PWN, Warszawa
• Sitko-Lutek A. (2007), Polskie firmy wobec globalizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Smid W. (2000), Leksykon menedżera, WPSB, Kraków
• Sudoł S. (2006), Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Zarządzanie przedsiębiorstwem, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Aneta Bocheńska, Michał Holdenmeier, Krystian Guzowski, Yurii Kryvoruchko