Cena ewidencyjna

Cena ewidencyjna
Polecane artykuły
Metoda LIFO Metoda FIFO Wycena rzeczowych składników majątku obrotowego Tabela amortyzacji Aktualizacja wyceny środków trwałych Model wyceny bilansowej oparty na wartości przeszacowanej Metoda ceny przeciętnej Amortyzacja jednorazowa Wycena zagranicznych środków pieniężnych

Cena ewidencyjna jest to cena, na podstawie której dokonujemy ewidencji materiałów. Rozróżniamy jej dwa rodzaje:

• zmienna cena ewidencyjna, zwaną rzeczywistą (zakupu bądź nabycia)
• stała cena ewidencyjna (przewidywana).

Stała cena ewidencyjna jest to cena, która nie zmienia się w ciągu założonego okresu (np.roku), która została przyjęta w celu przeprowadzenia wyceny przychodów i rozchodów określonego asortymentu materiałów, jest to cena planowana. Jako stałą cenę ewidencyjną można przyjąć :

• cenę przewidywaną,
• cenę, która występowała do tej pory najczęściej,
• cenę będącą średnią cen z poprzedniego okresu,
• cenę ostatniego zamówienia poprzedniego okresu.

Odchylenia od cen ewidencyjnych

Wykorzystanie stałej dla danego okresu ceny ewidencyjnej ułatwia prowadzenie wyceny asortymentu. Metoda ta prowadzi do pojawienia się odchyleń od cen ewidencyjnych. Jest to skutek tego, że ceny rzeczywiste, które zmieniają się na przestrzeni okresu, różnią się od przyjętych cen ewidencyjnych.

Wyróżniamy dwa typy odchyleń od cen ewidencyjnych:

• odchylenia debetowe, czyli dodatnie. Występują w sytuacji gdy rzeczywista cena zakupu okazuje się być wyższa od przyjętej przez przedsiębiorstwo ceny ewidencyjnej. Odchylenia te powodują zwiększenie wartości materiałów.
• odchylenia kredytowe, czyli ujemne. Występują w sytuacji gdy rzeczywista cena zakupu okazuje się być niższa od przyjętej przez przedsiębiorstwo ceny ewidencyjnej. Odchylenia te zmniejszają wartość materiałów.

Należy zaznaczyć, że odchylenia debetowe i kredytowe wzajemnie się znoszą. W przypadku gdy występują jedynie odchylenia debetowe lub tylko odchylenia kredytowe, co wskazuje na ustalenie cen ewidencyjnych na poziomie znacząco różniącym się od cen rzeczywistych, należy zmienić cenę ewidencyjną, odpowiednio podnosząc lub zmniejszając jej wartość. Zmiana ta może być jednak przeprowadzona tylko i wyłącznie pod datą pierwszego dnia miesiąca. Weryfikacja cen ewidencyjnych obowiązuje na dzień bilansowy. Nowo ustalone ceny służą jako nowe ceny ewidencyjne od początku następnego roku obrotowego .

Przykład zastosowania ceny ewidencyjnej

Przedsiębiorstwo XYZ ustaliło na dany okres stałą cenę ewidencyjną pewnego materiały na poziomie 10 zł/kg. Dokonano następujących zamówień:

Zamówienie 1. 200 kg materiału, cena zakupu 11 zł/kg.	Zamówienie 2. 100 kg materiału, cena zakupu 9 zł/kg.	Zamówienie 3. 50 kg materiału, cena zakupu 8 zł/kg.
Ad.1. Wycena zamówienia według ceny zakupu: 11 zł/kg x 200 kg = 2 200 zł Wycena zamówienia według ceny ewidencyjnej: 10 zł/kg x 200 kg = 2000 zł Odchylenie od ceny ewidencyjnej: 2 200 zł - 2 000 zł = 200 zł (odchylenie debetowe)	Ad.2. Wycena zamówienia według ceny zakupu: 9 zł/kg x 100 kg = 900 zł Wycena zamówienia według ceny ewidencyjnej: 10 zł/kg x 100 kg = 1000 zł Odchylenie od ceny ewidencyjnej: 900 zł - 1 000 zł = -100 zł (odchylenie kredytowe)	Ad.3. Wycena zamówienia według ceny zakupu: 8 zł/kg x 50 kg = 400 zł Wycena zamówienia według ceny ewidencyjnej: 10 zł/kg x 50 kg = 500 zł Odchylenie od ceny ewidencyjnej: 400 zł - 500 zł = -100 zł (odchylenie kredytowe)
Księgowanie na kontach: Materiały (wn): 1) 2 000, 2) 1 000, 3) 500 Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów (wn): 1) 200 Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów (ma): 2) 100, 3) 100 Rachunek bieżący / kasa (ma): 1) 2 200, 2) 900, 3) 500

Po zaksięgowaniu wszystkich zamówień można zauważyć, że odchylenia debetowe są równe odchyleniom debetowym, co oznacza, że w ogólnym rozrachunku odchylenia zniosły się wzajemnie, wskutek czego wycena według stałych cen ewidencyjnych materiałów przedstawia ich rzeczywistą wartość (zakupu).

Bibliografia

• Gierusz B. (2018). Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, ODDK, Gdańsk
• Maćkowiak E. (2011). Rzeczowe aktywa obrotowe w ujęciu krajowych i międzynarodowych regulacji rachunkowości, "Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, rynki finansowe, ubezpieczenia", nr 41, s. 189
• Małkowska D. (2018). Rachunkowość od podstaw, zbiór zadań z komentarzem z rozwiązaniami, ODDK, Gdańsk
• Matuszewicz J., Matuszewicz P. (2011). Rachunkowość od podstaw, FINANS-SERVIS Zespół Doradców Finansowo-Księgowych, Warszawa
• Poniatowska L. (2013).Wpływ wyceny bilansowej na definiowanie i pomiar wyniku finansowego, "SGH. Studia i prace. Kolegium zarządzania i finansów", nr 130, s. 113-130
• Szczypa P. (2005). Sporządzanie kalkulacji 341[02].Z5.02. Poradnik dla ucznia, "Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy", Radom
• Turowska W., Węgrzyn A. (2014). Rachunkowość, MARINA, Wrocław

Przypisy

Autor: Paulina Waksmundzka