Zwolnienia podatkowe

Zwolnienia podatkowe
Polecane artykuły
Podatek System podatkowy Przedmiot, podstawa i podmiot opodatkowania Podatki bezpośrednie Cechy podatku VAT Podatek akcyzowy Ustawa o podatku dochodowym Podatek pośredni Podatek rolny

Zwolnienia podatkowe inaczej są zwane wakacjami podatkowymi. Polegają na wskazaniu poprzez pracodawcę, że ustalone przez niego stany faktyczne lub prawne, będące obiektem opodatkowania są wykluczone z opodatkowania (J. Głuchowski 2001, s. 367).

Zwolnienia podatkowe mogą mieć charakter:

1. Podmiotowy - ze względu na właściwości podatnika. Zwolnienia podmiotowe można podzielić na ex lege (z mocy prawa) i fakultatywne (z wyboru, tzn. poprzez złożenie oświadczenia woli przed podatkowym organem.
2. Przedmiotowy - ze względu na pewne właściwości przedmiotu podatku. Zwolnienia przedmiotowe można podzielić na warunkowe i bezwarunkowe.
3. Podmiotowo-przedmiotowy (J. Głuchowski i in. 2002 s. 13-14, 48, 73).

Istnieją jeszcze inne podziały zwolnień podatkowych, ze względu na kryterium:

1. czasu, którym zostały objęte:

• bezterminowe
• terminowe

2. mocy obowiązywania:

• obligatoryjne (obowiązujące, czyli muszą być udzielone)
• fakultatywne (J. Kulicki 1998, s. 400-401).

Jako główne powody wprowadzania zwolnień wymieniane są najczęściej:

1. Wysokie stawki w podatkach dochodowych (także w podatkach od spadków i darowizn),
2. Polityka,
3. Tradycja,
4. Podział organów w państwie na ustawodawcze i wykonawcze (J. Głuchowski i in. 2002, s. 20).

Podatki pośrednie

Czynnościami, które nie podlegają opodatkowaniu są czynności podane w ustawie z 8.01.1993 roku o podatku VAT oraz o akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) - niezależnie jaki jest przedmiot tych operacji oraz jakie nie są wyszczególnione w art. 2 ustawy, jak również te, które nie zostały podane, ale ich przedmiotem jest inne dobro niż usługa czy towar. Wspólną cechą wszystkich działań, które nie podlegają opodatkowaniu jest, że w kontekście prawnym nie wykorzystuje się do nich prawnych regulacji. Nie oznacza to również, że takie operacje nie są opodatkowane w charakterze pośrednim, jak i bezpośrednim (np. opłata skarbowa, podatek od gier).

Uzyskane przez podmioty świadczenia z tytułu sprzedaży, wydania wyrobów gotowych, produktów czy innych operacji, również usług nie są obrotem w pojmowaniu VAT, nie są poddane pod rygory obowiązkowego zapisania w rejestrze sprzedaży oraz nie istnieje dla nich obowiązek odprowadzania i deklarowania VAT (J. Głuchowski i in. 2002, s. 40).

Podatki bezpośrednie

Powszechność podatków bezpośrednich nie wyznacza, że obciążenia te odnoszą się do wszystkich uzyskiwanych dochodów, jak i przychodów. Zarazem ustawy o podatku dochodowym PIT oraz o podatku dochodowym CIT precyzują rodzaje przychodów, które nie są poddane opodatkowaniu, więc regulacja taka ogranicza zakres innych ustaw podatkowych co do zdolności opodatkowania osiąganych dochodów, czy przychodów.

Nie podlegają opodatkowaniu:

1. Przychody wynikające z operacji, które prawnie nie mogą być przedmiotem aktywnej umowy.
2. Przychody z gospodarki leśnej.
3. Przychody z działalności rolniczej (oprócz działów specjalnych produkcji rolnych).
4. Dodatkowo w ramach osób fizycznych przychody, które podlegają przepisom prawa o podatku od spadków i darowizn, jak również z tytułu rozdzielenia majątku małżeństwa, do którego doszło w wyniku ograniczenia albo ustania wspólnoty majątkowej małżonków.

Śmiało można powiedzieć, że część przepisów prawa ustaw o podatkach bezpośrednich nie ma zastosowania do sytuacji związanych z uzyskiwaniem przychodów, które są objęte opodatkowaniem w innych przepisach (J. Głuchowski i in. 2002, s. 118).

Katalog zwolnień przedmiotowych

Nie ma jasno określonych zwolnień podatkowych, ale można je zaliczyć do kilku grup:

1. Zwolnienia o charakterze socjalnym (np. odprawy pośmiertne, stypendia studenckie).
2. Zwolnienia z tytułu ubezpieczeń gospodarczych, o charakterze odszkodowawczym (np. kwoty otrzymane z tytułu osobowych lub majątkowych ubezpieczeń).
3. Zwolnienia wybranych przychodów emerytów i rencistów (np. renty inwalidów wojskowych i wojennych).
4. Zwolnienia wybranych przychodów, które są związane z pracą (np. ekwiwalent za zużycie w pracy prywatnych narzędzi).
5. Zwolnienia wybranych przychodów ze sprzedaży (np. sprzedaży nieruchomości, które zostały zbyte po 5 latach od ich zakupu).
6. Zwolnienia związane z dietami (np. kwoty kosztów służbowych podróży).
7. Zwolnienia wybranych przychodów z praw i kapitałów majątkowych (np. kwoty zwracane poprzez inwestycyjne fundusze).
8. Zwolnienia wybranych dochodów osiąganych poza granicą (np. uposażenia funkcjonariuszy ONZ).
9. Zwolnienia wybranych przychodów, pochodzących z działalności gospodarczej (np. osiągnięte dochody z wynajmu pokoi w agroturystyce).

W podatku PIT zakres zwolnień przedmiotowych rodzi pytania o pewne kryteriami, którymi kierowano się, określając wybrane przywileje. Obszar tych zwolnień podatkowym ciągle ulega zmianom, dlatego ciężko jest wymienić, natomiast widoczne są w nich wpływy wybranych grup nacisku (A. Gomułowicz 2013, s. 581).

Bibliografia

• Gomułowicz A. (2013), "Podatki i prawo podatkowe", LexisNexis, Warszawa
• Głuchowski J. (red.) (2001), "Leksykon finansów", Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Głuchowski J. (red.) (2002), "Formy zmniejszania wysokości podatków w Polsce", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Kulicki J. (1998), "Leksykon podatkowy", Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Podstawka M. & Deresz A. (2011). | Ulgi i zwolnienia oraz progresja w podatku dochodowym od osób fizycznych jako sposoby realizacji polityki społecznej oraz propozycje ich zmian w warunkach kryzysu. Zeszyty Naukowe/Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, (10), 193-210.
• Ślesicka A. (2011). | Stosowanie ulg i zwolnień w podatku dochodowym od osób fizycznych w państwach UE. Ekonomia/Uniwersytet Warszawski, (26), 58-88.
• Żabska M. (2013). | Optymalizacja podatkowa a oszustwa podatkowe. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki, Ubezpieczenia, 61, 259-268.

Autor: Karolina Foryś