Myślenie systemowe

Obejmuje ono modele myślowe, które prowadzi do takiego zredukowania wieloznaczności, dzięki czemu nie zostaną pominięte żadne istotne zależności które zachodzą w otaczającej nas rzeczywistości. Stanowi ono strukturę która pozwala nam często przybliżać się do prawdy (Wyciślak S. 2013, s. 26).

TL;DR

Artykuł opisuje różne modele myślenia systemowego oraz jego zastosowanie w organizacjach i zarządzaniu. Myślenie systemowe pozwala na lepsze rozumienie rzeczywistości, rozwiązywanie problemów i podejmowanie skutecznych decyzji. Rozwój myślenia systemowego wiąże się z procesami syntezy i analizy, a także sieciowym podejściem. Myślenie systemowe jest niezbędne w zarządzaniu, umożliwiając zrozumienie złożoności i doskonalenie się. Jest to również nauka, która uczy tworzenia zespołów i kierowania nimi. Myślenie systemowe pozwala menedżerom rozpoznawać swoje zdolności i wpływać na nie.

Klasyczne ujęcie myślenia systemowego

Wyróżniamy tutaj trzy rodzaje ujęcia:

• twarde
• miękkie
• krytyczne

Z tradycji ontologicznej wynika że systemy prezentują rzeczywiste zjawiska. Ta tradycja odpowiada tzw. twardemu myśleniu systemowemu. Z drugiej strony w objęciu miękkiego myślenia systemowego systemy są sposobem postrzegania poznawczego, a nie poszczególnymi bytami będących częścią rzeczywistego świata. Sygnalizowany sposób pojmowania myślenia systemowego odpowiada tzw. tradycji epistemologicznej czyli relacją pomiędzy poznaniem a rzeczywistością. Z kolei myślenie systemowe krytyczne dzieli taką samą tradycję intelektualną jak miękkie myślenie systemowe. Ten rodzaj myślenia jest sposobem wyróżnienia nieścisłości zachodzących pomiędzy miękkim oraz twardym myśleniem (Wyciślak S. 2013, s. 26-27).

Myślenie systemowe a Organizacje

1. Proces który powoduje zmiany mające korzystny wpływ na poprawę sytuacji poprzez odejście od myślenia które działało w kategoriach własnej funkcji w firmie oraz swojego działu. Procesowe myślenie różne usprawnienia oraz tworzenie różnych systemów które wspomagały proces zarządzania w organizacji a także częste próby mające na celu przewidywanie skutków oraz następstw działań zazwyczaj były powodem analizy potencjału organizacji. W trakcie różnych rozmów o tematyce związanej z nauką ludzi oraz organizacji było charakterystyczne myślenie które można było skategoryzować jako efektywne, a nie procesowe. Synonimy różnego rodzaju uczenia się było myślenie procesowe, aktywna praca, różnorodne dokonane zmiany, wystarczająca świadomość która związana jest z rozumieniem celów oraz sytuacji w jakiej znajduje się firma (Chrostowski A. 2011, s. 162-163). 2. Warto zwrócić uwagę na liderów organizacji którzy skupiają się na celu nadrzędnym, jednakże dostrzega też wydarzenia, różne schematy postępowania i struktury systemowe. Dokładnie umiejętności związane z kompilacją nadrzędnego celu oraz struktury systemowe mogą być gwarancją sukcesu lidera a tym samym organizacji. Struktury systemowe (czyli pojęcie z zakresu myślenia systemowego) jest rodzajem pomocy w zrozumieniu, jakie są sposoby wpływania na siebie różnych części organizacji w krótkich oraz długich okresach. Liderzy organizacji które stawiają na naukę, potrafią tworzyć własne koncepcje poglądów strategicznych, tak że stają się one bazą wiedzy wszystkich w organizacji, która jest otwarta na krytykę oraz różnego rodzaju zmiany oraz ograniczenia. Codzienne praktykowanie myślenia systemowego, pozwala na osiąganie przez nich mistrzostwa w różnych pracach których się podejmują. Stosują oni określone modele myślowe które są gwarancją spójności działań a także budowania wspólnych wizji oraz pozwala na zespołowe uczenie się (Mrówka R. 2010, s. 41-42)

Rozwój myślenia systemowego

Nieodłączną częścią myślenia systemowego są przebiegające operacje syntezy i analizy. Przenikanie się nawzajem tych operacji powoduje powstanie myślenie które ma nowe atrybuty. Do istotnych cech myślenia systemowego zaliczają się procesy ukierunkowane oraz orientacja na rozwiązywanie różnych problemów (zamiast na konkretne dyscypliny badawcze). W międzyczasie problemy które towarzyszyły narastającej złożoności stały się powodem który ugruntował myślenie sieciowe. Jest ono także myśleniem holistycznym. Mimo tego że ukierunkowanie na potrzeby biznesu oraz umiejscowienie jako metodyka, powinno być widziane jako swego rodzaju kontynuacja istoty myślenia systemowego. Jeden z elementów tego myślenia czyli sieciowość, jest oznaką uruchomienia procesów które aktywizują części. Konsekwencją tego jest pojawienie się ciągu oddziaływań. W międzyczasie myślenie oparte na sieci posiada założenia współzależności, elastyczności, otwartości, zaufania, uczenia się oraz partnerstwa. Czyli, holistyczne odbieranie rzeczywistości stanowi jakby wspólny atrybut myślenia systemowego i sieciowego (Wyciślak S. 2013, s. 26-27).

Myślenie systemowe w zarządzaniu

W wielu różnych sferach będących działalnością człowieka, także w zarządzaniu, jest dobrze uświadomiona ważność jaką jest proces kształtowania ogólnego obrazu sytuacji która jest efektywna dla diagnozy oraz związanych z tym decyzji. Sekretem zrozumienia tego systemu, procesu tworzenia jego całościowego obrazu jest skoncentrowane na umiejętności oddzielenia głównych relacji oraz ich współzależności, które determinują specyficzny charakter z jakim funkcjonuje, oraz kształtuje integralne cechy. Myślenie systemowe jest takim podejściem, które jest w stanie dostrzec oraz zrozumieć sens a także prawidłowość w obserwowanym łańcuchu - schemacie wydarzeń, tak że pozwala to na przygotowanie się do przyszłych wydarzeń w pewnym stopniu i wpływania na nie. Systemowe myślenie jest czymś niezbędnym, aby efektywniej kierować samym sobą oraz innymi osobami. W działaniach biznesowych pomaga to w zrozumieniu problemu jakim jest złożoność procesów i określenie sposobów pozwalających na doskonalenie się. Myślenie systemowe jest swego rodzaju nauka która uczy tworzenia zespołów i ukierunkowywania ich pracy zespołowej, ponieważ każdy dowolny zespół funkcjonuje jako pewnego rodzaju system. Jesteśmy w stanie myśleć logicznie oraz analizować otaczającą nasz rzeczywistość, tzn. dzielić na części zdarzenia a po jakimś czasie łączyć je ze sobą z powrotem. Czasami prowadzi to do naszego sukcesu, lecz niebezpieczeństwo monitoruje tych, którzy próbują użyć tego podejścia w jakiejkolwiek sytuacji. Jest ono bezskuteczne, gdy mamy się zmierzyć z systemami Ten rodzaj myślenia daje możliwość na przeniknięcie poza granice tego, co przypomina nam zdarzenia izolowane i niezależne oraz dopatrywać się leżących u ich postaw struktur. Jest to myślenie dzięki któremu menedżerowie są w stanie rozpoznać swoje zdolności oraz ich zrozumienie i możliwość wpływania na nie (Krzakiewicz K. 2014, s. 78-82).

Myślenie systemowe — artykuły polecane

Metafora organizacji — Model organizacji — Nawyk — Agent zmiany — Wiedza — Metoda Myers-Briggs — Peter Drucker — Etapy tworzenia zespołu — Model Leavitta

Bibliografia

• Ashby R. (1956), An introduction to cybernetics, Chapman & Hall Ltd, London
• Bertalanffy L. (1973), General System Theory: Foundations, Development, Applications, Braziller, New York
• Chrostowski A. (2011)., Skuteczne doradztwo strategiczne, Wydawnictwo Poltext, Warszawa, s. 162-163
• Górniak L. (2013) Zaufanie w procesie coachingu systemowego, "Coaching Review", nr.1, s. 71-81
• Krzakiewicz K. (2014), Myślenie systemowe i mentalne modele w zarządzaniu, Organizacja i kierowanie, nr 1, s. 78-82
• Magdalena H. (2010) Myślenie systemowe w kształtowaniu struktury organizacyjnej, " Przegląd organizacji", nr 11, s. 6-10
• Mrówka R. (2010), Przywództwo w organizacjach. Analiza najlepszych praktyk, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 41-42
• Wiener N. (1961), Cybernetics or control and communication in the animal and the machine, The MIT Press, nr 2

Autor: Paweł Wajda