Maska przeciwpyłowa

Maska przeciwpyłowa jest jedną z kilku nazw marketingowych półmaski filtrującej. Potocznie używa się również takiej nazwy jak "maska antysmogowa". Określenia "maska przeciwpyłowa" stosuje się najczęściej do określenia tego typu sprzętu stosowanego w trakcie pracy, co jest zauważalne np. w marketach budowlanych.

Półmaski filtrujące należą do grupy środków ochrony indywidualnej. Są to urządzenia oraz wyposażenie stosowane w celu ochrony zdrowia. Zakładane lub trzymane przez użytkownika narażonego na niebezpieczeństwo (Rozporządzenie Ministra Gospodarki 2005). Stosowane są w celu ochrony podczas narażenia zdrowia, życia oraz w trakcie przebywania w warunkach mogących skutkować zmianami chorobowymi, których nie można stwierdzić w momencie wykonywania niebezpiecznych czynności. Od producentów półmasek wymaga się aby te posiadały dokumentację techniczną, deklarację zgodności oraz oznaczenie CE zgodne z wzorem i zasadami umieszczania na produkcie (Rozporządzenie Ministra Gospodarki 2005). Półmaski zazwyczaj wykonane są w całości z materiału filtracyjnego. Jeżeli tak nie jest to składa się z dwóch elementów: części twarzowej oraz zaworu filtrującego. Muszą zakrywać usta, nos oraz brodę. Należy zwrócić również uwagę aby rozmiar maski był dostosowany do użytkownika a taśmy mocujące nie powodowały problemów z przyleganiem sprzętu do twarzy. Półmaski przede wszystkim są produkowane w celu ochrony górnych dróg oddechowych przed zagrożeniami występującymi podczas pracy w miejscu gdzie zapylenie lub nieprzyjemny zapach przekracza dopuszczalne normy. Od dłuższego czasu zauważalny jest również problem zanieczyszczenia powietrza i konieczność noszenia sprzętu ochronnego nie tylko w zakładach pracy lecz w trakcie poruszania się po mieście (UOKiK 2018).

TL;DR

Półmaska filtrująca, zwana również maską przeciwpyłową lub antysmogową, jest urządzeniem stosowanym w celu ochrony zdrowia przed zanieczyszczeniem powietrza. Istnieją różne klasy półmasek, które mają różne zastosowania, od ochrony przed pyłem po ochronę przed szkodliwymi substancjami chemicznymi. Półmaski muszą spełniać określone normy, a te wielokrotnego użytku przechodzą testy na odporność przed zatkaniem. Półmaski powinny być oznakowane znakiem CE i dostarczać podstawowych informacji na temat producenta, rodzaju i przeznaczenia. W przypadku mask antysmogowych, ważne jest skrupulatne sprawdzanie jakości i zgodności z normami, ponieważ niektóre produkty mogą wprowadzać konsumentów w błąd co do skuteczności oczyszczania powietrza. Wszystkie półmaski powinny posiadać oznakowanie CE, które potwierdza ich skuteczność.

Rodzaje półmasek

Norma PN-EN 149:2004 i dyrektywa 89/686/EWG określa podział półmasek. Biorąc pod uwagę skuteczność filtracji dzielą się na trzy klasy. Podczas przypisywania półmaski do odpowiedniej klasy, pod uwagę bierze się dwa parametry: nominalny współczynnik ochrony (NPF), adekwatny do mnożnika najwyższego dopuszczalnego stężenia drobnych pyłów oraz procentową penetrację aerozolem testowym. Poniżej przedstawiono klasy półmasek i ich przeznaczenie (A. Penconek, A. Moskal 2011):

• półmaski klasy FFP1 używane do cięcia, szlifowania, wiercenia w kamieniu lub betonie. Pozytywnie wpływają na bezpieczeństwo i higienę pracy w kontakcie z rdzą lub drobnymi elementami odpadowymi w trakcie obróbki metali. Skutecznie przeciwdziałają alergenom.
• półmaski klasy FFP2 i FFP3 stosowane przy pracach spawalniczych, malowaniu metodą natryskową oraz podczas narażenia na spaliny. Polecane również gdy w miejscu pracy występują grzyby, bakterie, pestycydy oraz pyłki ziaren.

Dodatkowo maski przechodzą badanie na odporność przed zatkaniem. Do testu używa się pyłu dolomitowego i sprawdza czy przy odpowiednim natężeniu maska traci zdolność do filtrowania powietrza. Test ten muszą przejść wszystkie maski wielokrotnego użytku a w przypadku półmasek jednorazowych jest to opcja, z której może skorzystać producent w celu zwiększenia standardu produktu. Półmaski po odbyciu badania i otrzymaniu pozytywnego wyniku są oznaczane dodatkowo literą D (UOKiK 2018).

Oznaczenie CE i podstawowe informacje

Półmaski spełniające wymagania przedstawione w rozporządzeniu oraz posiadające potwierdzenie zgodności z opisem otrzymują znak CE. Nadzór nad systemem kontroli środków ochrony posiada odpowiednia jednostka notyfikacyjna, której numer należy umieścić przy znaku CE. Oznaczenie musi być umieszczone w miejscu widocznym a jego wzór znajduje się w rozporządzeniu (Rozporządzenie Ministra Gospodarki 2005). Każda półmaska powinna posiadać poniższe informacje (UOKiK 2018):

• oznaczenie producenta
• rodzaj i przeznaczenie
• numer normy, na podstawie której producent dostosował zgodność produktu.

Ponadto na opakowaniu musi się znaleźć:

• data wskazująca na koniec okresu przechowywania
• warunki w jakich można składować maski (temperatura i wilgotność)
• informacje dodatkowe od producenta.

Półmaski "antysmogowe"

W związku z narastającym problemem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego pojawiły się na rynku produkty do ochrony codziennej o potocznej nazwie "maski antysmogowe". Dane z badań Głównej Inspekcji Ochrony Środowiska wskazują, że normy w Polsce są przekraczane często dziesięciokrotnie. Jest to impuls dla producentów, jednak należy pamiętać aby skrupulatnie sprawdzać jakość i zgodność z normami podczas zakupu tego typu produktów. Okazuje się, że częstą praktyką jest oznaczenie produktu symbolem "N99" co oznacza 99% skuteczności oczyszczania powietrza przez filtr zamieszczony w masce a nie jest to oznaczenie dotyczące skuteczności samej półmaski. Jest to praktyka wprowadzająca konsumenta w błąd, który może skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi. Należy zawsze pamiętać aby korzystać z produktów posiadających oznaczenie CE ponieważ potwierdza to spełnienie wymaganych warunków skutecznej filtracji (A. Brochocka i in. 2018).

Maska przeciwpyłowa — artykuły polecane

Linia produkcyjna — Dobra praktyka produkcyjna — Przechowalnictwo — Wyrób medyczny — Partia towarów — Skład produktu — Okres przechowywania — Instrukcja — Europaleta

Bibliografia

• Brochocka A., Brochocka A. (2008), Ochrona układu przed bioaerozolami, Bezpieczeństwo Pracy, 12
• Brochocka A, Pośniak M, Skowroń J. (2018), Półmaski filtrujące do ochrony przed smogiem., Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka, 9, s. 8-13
• Penconek A, Moskal A. (2011), Przed czym (nie) chroni półmaska przeciwpyłowa?, Inżynieria i aparatura chemiczna, nr 5
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej Dz.U. 2005 nr 259 poz. 2173
• Strona internetowa: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Autor: Tomasz Jakubowski

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.