Kwit depozytowy

Kwit depozytowy jest papierem wartościowym, którego nazwa pochodzi z języka angielskiego i wywodzi się od słowa ‘depository receipt’. Należy do papierów wartościowych o charakterze udziałowym lub zbliżonym do udziałowego, co oznacza, że ich posiadacz dysponuje prawem współwłasności w stosunku do majątku emitenta. [S. Thiel, 2007, s. 14]. Uprawnia on zatem jego posiadacza do określonej liczby akcji spółki, na podstawie której kwit ten został wyemitowany. Kwit depozytowy może być przedmiotem samodzielnego obrotu. Celem emisji może być podwyższenie kapitałów własnych lub przeniesienie części akcji na rynek zagraniczny [A. Marszk, 2012, s. 246]

TL;DR

Kwity depozytowe to papier wartościowy, który daje posiadaczowi prawo do udziału w majątku spółki emitenta. Mogą być przedmiotem samodzielnego obrotu i służą podwyższeniu kapitału spółki lub przeniesieniu akcji na rynek zagraniczny. Pierwsze kwity depozytowe wprowadzono w latach 20. XX wieku, a od lat 90. rozwija się ich rynek. Kwity depozytowe mogą być emitowane na różnych rynkach i mogą być przedmiotem publicznego lub niepublicznego obrotu. Istnieje wiele rodzajów kwitów depozytowych, a ich znaczenie polega na łatwym dostępie do zagranicznych rynków kapitałowych. Emitowanie kwitów depozytowych przynosi korzyści zarówno emitentowi, jak i inwestorom.

Historia

Pierwsze kwity depozytowe zostały wprowadzone przez JP Morgan w kwietniu 1927r. Były to Amerykańskie Kwity Depozytowe ADR spółki U.K.’s Selfridges Provincial Stores Limited - znanej brytyjskiej sieci detalicznej. Pierwszej sponsorowanej emisji dokonano na początku lat 30. ubiegłego wieku. Wszystkie poprzednie miały charakter emisji niesponsorowanych. Po zastoju w latach 30. i 40. dwudziestego wieku, spowodowanych kryzysem gospodarczym oraz II wojną światową, lata 50. przyniosły im ponownie coraz większą sławę, przede wszystkim z powodu wykonanych przez SEC uregulowań przepisów i wymogów z nimi związanych. Również od tego okresu zaczęły się pojawiać nowe formy kwitów depozytowych, takie jak Międzynarodowe Kwity Depozytowe, Europejskie Kwity Depozytowe czy też Kontynentalne Kwity Depozytowe. W latach 90. XX wieku nastąpił dynamiczny rozwój rynku kwitów depozytowych, głównie za sprawą Citibanku, który wprowadził program Globalnych Kwitów Depozytowych. Tendencja wzrostu wolumenu i wartości obrotu kwitami depozytowymi utrzymywała się w każdych kolejnych latach [E. Zarzycka, 2004, s. 63-64]

Charakterystyka

Kwitem depozytowym przyjęło się nazywać dokument inkorporujący zarówno prawo własności jednej lub wielu akcji spółki, której siedziba znajduje się w innym państwie niż to, w którym wyemitowano kwity depozytowe opiewające na jej akcje, a także przywileje i obowiązki wynikające z prawa ich własności. Akcje będące podstawą emisji kwitów są wcześniej lokowane w banku-emitencie i pozostają w tym depozycie przez cały czas ich istnienia [M. Czajowska, 2000, s. 27]

Kwity depozytowe, w zależności od systemu prawnego, w ramach którego zostały wyemitowane, mogą dawać ich posiadaczom różne uprawnienia względem akcji, na podstawie których zostały wystawione. W każdym przypadku kwit depozytowy zawiera prawo własności tych akcji. Pośrednio również uprawnia do wykonywania wszelkich praw z nich przysługujących. Spółki podejmujące decyzję o emisji kwitów powinny liczyć się z koniecznością spełnienia wymogów formalnoprawnych, które wynikają z krajowych przepisów prawa oraz przepisów obowiązujących w kraju emisji kwitów. Kwity depozytowe umożliwiają nabywcom dostęp do kapitału akcyjnego spółki w sposób pośredni, przez bank depozytariusza. Nabywcom kwitów przysługują te same prawa majątkowe i korporacyjne, co nabywcom akcji. Każdy DR reprezentuje określoną liczbę akcji bazowych notowanych w kraju emitenta i denominowanych w walucie kraju emitenta [B. Puszer, 2013, s. 358]

Rodzaje kwitów depozytowych

Kwity depozytowe mogą być klasyfikowane według różnych kryteriów. Biorąc pod uwagę kryterium geograficzne wyróżniamy:

• Amerykańskie Kwity Depozytowe (ADR) - emitowane na rynku amerykańskim z przeznaczeniem dla tamtejszych inwestorów
• Globalne Kwity Depozytowe (GDR) - mogą być przedmiotem obrotu na kilku światowych rynkach kapitałowych jednocześnie. Obrót nimi odbywa się przede wszystkim na londyńskich i luksemburskich giełdach papierów wartościowych [M. Czajkowska, 2000, s. 27]

Kwity depozytowe mogą być przedmiotem:

• publicznego obrotu papierami wartościowymi, który może odbywać się na rynku giełdowym lub pozagiełdowym. Skierowane są do nieoznaczonego adresata i nieoznaczonej liczby adresatów, a emisje są standaryzowane różnymi przepisami i podlegają kontroli instytucji nadzorującej funkcjonowanie rynku kapitałowego w danym kraju.
• niepublicznego obrotu papierami wartościowymi, wówczas adresowane do ograniczonej liczby adresatów, nie są rozpowszechniane w środkach masowego przekazu, a w celu zapoznania inwestorów z emisją sporządza się memorandum informacyjne [B. Puszer, 2013, s. 358]

Kolejnym kryterium podziału kwitów jest sposób ich emisji, który rozróżnia dwa rodzaje kwitów:

• kwity sponsorowane, które mają miejsce w sytuacji, gdy emisja prowadzona jest na podstawie umowy zawieranej przez spółkę emitującą akcje i bank emitujący kwity. Bank nabywa wówczas nową emisję akcji przeprowadzaną specjalnie w tym celu przez spółkę albo skupuje akcje na rynku wtórnym.Ten rodzaj kwitów stanowi zdecydowaną większość wśród wszystkich emitowanych na świecie.
• kwity niesponsorowane istnieją w sytuacji, gdy bank decyduje się emitować kwity depozytowe na akcje spółki, z którą nie zawarł stosownej umowy (spółka może w ogóle nie wiedzieć, że takie kwity depozytowe mają być emitowane). [S. Thiel, 2007, s. 20]

Na świecie występuje więcej rodzajów kwitów depozytowych, natomiast skala ich obrotu i zainteresowanie wśród inwestorów są niewielkie.

Rynek kwitów depozytowych

Rynek kwitów depozytowych rozwija się już od lat 20. ubiegłego stulecia. W ostatniej dekadzie, a szczególnie po 2006 roku, nastąpił gwałtowny wzrost obrotów kwitami depozytowymi na świecie. W roku 2010 wolumen tego obrotu na świecie sięgnął 150 mld akcji i była to wartość najwyższa w dotychczasowej historii tego rynku. Rozwój rynku kwitami depozytowymi świadczy o rosnącej tendencji do globalizacji rynków finansowych [M. Kalinowski, 2013, s. 299]

Giełdy, które zdecydowały się na wprowadzenie do swojej oferty kwitów depozytowych, mogą poszczycić się dynamiczną poprawą pozycji. Wśród nich są giełdy: NYSE, NASDAQ, AMEX, London Stock Exchange oraz Luxemburg Stock Exchange. Coraz bardziej różnorodna jest również struktura geograficzna spółek emitujących kwity depozytowe. Już nie tylko spółki z Europy Zachodniej decydują się na wykorzystanie zalet tych papierów wartościowych, ale także spółki z Europy Wschodniej, Azji oraz Ameryki Południowej. Aktywność wielu spółek na rynkach międzynarodowych jest większa niż aktywność na rynku wewnętrznym.

Znaczenie kwitów depozytowych

Znaczenie kwitów depozytowych jako instrumentu finansowego służącego pozyskiwaniu kapitału zagranicznego staje się obecnie coraz bardziej znaczące i popularne. Umożliwiają one polskim spółkom łatwy dostęp do zagranicznych rynków kapitałowych, a z drugiej strony pozwalają na zaspokojenie coraz większego zainteresowania polskich inwestorów inwestycjami w papiery wartościowe spółek zagranicznych [M. Czajkowska, 2000, s. 31]

Korzyści wynikające z posiadania kwitów depozytowych

Atrakcyjność kwitów depozytowych wynika z dwóch zasadniczych przesłanek. Po pierwsze, z punktu widzenia emitenta akcji, kwity depozytowe dają mu możliwość przybliżenia wizerunku spółki inwestorom działającym na tych rynkach. Dzięki kwitom depozytowym spółki z mniejszych państw mogą być de facto notowane na największych rynkach giełdowych świata, co podnosi ich prestiż wśród inwestorów i kontrahentów oraz umożliwia pozyskanie nowych inwestorów i "rozbudowę" akcjonariatu. Po drugie, z punktu widzenia inwestorów, kwity depozytowe umożliwiają "nabywanie" akcji spółek zagranicznych wówczas, gdy przepisy prawa ograniczają bezpośrednie inwestycje na rynkach zagranicznych. Ma to miejsce zwłaszcza w przypadku funduszy emerytalnych i niektórych rodzajów funduszy inwestycyjnych. [S. Thiel, 2007, s. 14]

Do dodatkowych korzyści, jakie niesie spółce emisja kwitów depozytowych, należy zaliczyć rozszerzenie grona akcjonariuszy o duże podmioty instytucjonalne, a także zwiększenie płynności akcji spółki na rynku lokalnym. Kwity depozytowe odgrywają także dużą rolę w procesach prywatyzacyjnych, gdy wydzielona część sprzedawanych akcji grupowana jest w transzy przeznaczonej dla inwestorów zagranicznych [M. Czajowska, 2000, s. 29]

Kwit depozytowy — artykuły polecane

Amerykański certyfikat depozytowy — ETF — Wrogie przejęcie — Rynek pozagiełdowy — Akcje — Management buyout — Certyfikat inwestycyjny — Agencja ratingowa — Formy wypłat dywidend

Bibliografia

• Czajkowska, M. (2000) Formy pozyskiwania kapitału przez spółki akcyjne, Infor nr 50/2000, s. 26-31
• Kalinowski, M. (2013) Procesy globalizacji na rynkach finansowych - szanse i zagrożenia, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 766 - Finanse, rynki finansowe i ubezpieczenia nr 62, Szczecin s. 299-301
• Marszk, A. (2012) Emisja kwitów depozytowych jako źródło finansowania przedsiębiorstw z krajów BRIC, Zarządzanie i Finanse tom 10, nr 1/1, Gdańsk, s. 246
• Puszer B. (2013) Kwity depozytowe jako instrument finansowania przedsiębiorstw krajów BRIC, Zarządzanie i Finanse. Journal of Management and Finance. nr 2, Katowice, s. 357-371
• Thiel S. (2010), Rynek kapitałowy i terminowy, Fundacja Edukacji Rynku Kapitałowego, Warszawa
• Zarzycka E. (2004), Międzynarodowy rynek kwitów depozytowych, Bank i Kredyt, nr 3

Autor: Paulina Kajfasz