Dochód osobisty

Dochód osobisty ludności - to wszystkie dochody rzeczywiste, jakie otrzymują gospodarstwa domowe, powiększone o wpłaty transferowe (np. emerytury, zasiłki) otrzymywane od państwa i pomniejszone o podatki płacone państwu.

Są to dochody jakie gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na konsumpcję lub oszczędności. Inaczej mówiąc jest to dochód narodowy pomniejszony o ubezpieczenia społeczne oraz nie rozliczone zyski przedsiębiorstw i powiększony o odsetki od kredytów zaciągniętych przez podmioty niegospodarcze oraz płatności transferowe.

Za pomocą wzoru można to przedstawić w następujący sposób:

dochód osobisty ludności = dochód narodowy - ubezpieczenia społeczne - nie rozliczone zyski przedsiębiorstw + odsetki od kredytów + płatności transferowe

• gdzie:
• 'Dochód narodowy to PKB pomniejszone o amortyzację oraz o podatki od sprzedaży i akcyzę, i skorygowany o płatności netto z tytułu czynników produkcji.
• Dochód rozporządzalny to dochód osobisty po odjęciu podatku dochodowego

Dochód Osobisty - suma dochodów faktycznie otrzymanych przez ludzi, gdyż nie uwzględnia części zysków przedsiębiorstw, które są przeznaczane na ich rozwój

Dochód rozporządzalny (do dyspozycji) - wartość, którą gospodarstwa domowe mogą wydać na konsumpcję lub oszczędności, jest to więc dochód osobisty pomniejszony o podatki od dochodów osobistych

TL;DR

Dochód osobisty ludności to wszystkie rzeczywiste dochody gospodarstw domowych, powiększone o wpłaty transferowe i pomniejszone o podatki. Dochód osobisty jest różny od dochodu narodowego i rozporządzalnego, ponieważ nie uwzględnia zysków przedsiębiorstw i podatków. Podczas recesji dochód rozporządzalny zmniejsza się mniej niż PKB, dzięki automatycznym stabilizatorom. W miarę wzrostu dochodu, gospodarstwa domowe oszczędzają więcej i wydają mniej na konsumpcję. Krańcowa skłonność do konsumpcji jest ważnym wskaźnikiem, który pozwala przewidzieć, jak gospodarstwa domowe będą wydawać dodatkowe dochody. Polityka budżetowa państwa ma wpływ na poziom dochodu narodowego i osobistego poprzez wydatki rządowe, podatki i transfery.

PKB a osobisty dochód rozporządzalny w okresie recesji

Konsumpcja zależy od dochodu rozporządzalnego. Kiedy wahania dochodu rozporządzalnego są niewielkie, małe będą również wahania konsumpcji. Natomiast PKB istotnie różni się od osobistego dochodu rozporządzalnego, dostępnego do wydatkowania. Część PKB w ogóle nie jest dochodem, ponieważ składa się na nią amortyzacja maszyn, fabryk i zasobów mieszkaniowych. Znaczna część PKB nie jest udostępniana konsumentom, ponieważ w postaci podatków jest przejmowana przez państwo. Mimo iż różnica między PKB a osobistym dochodem rozporządzalnym jest duża to różnica ta zmniejsza się w okresie recesji i wzrasta w okresie ożywienia.

W okresie recesji zmniejszają się podatki, zwiększają się natomiast transfery, ponieważ więcej ludzi korzysta z zasiłków dla bezrobotnych i ubezpieczeń społecznych - czasami zmiany takie określa się automatycznymi stabilizatorami koniunktury.

Dlatego dochód rozporządzalny nie zmniejsza się w takim stopniu jak PKB. Ponadto nierozdzielone zyski także zmniejszają się w czasie recesji, ponieważ przedsiębiorstwa nie obniżają tak bardzo dywidend, łagodząc tym samym spadek dochodów rozporządzalnych.

Wahania osobistego dochodu rozporządzalnego są mniejsze niż wahania realnego PKB. Automatyczne stabilizatory - podatki i transfery - oraz polityka w zakresie dywidend spółek akcyjnych zapobiegają spadkowi dochodu rozporządzalnego w okresie recesji w stopniu równym spadkowi PKB.[R. E. Hall, 2002, s. 253-254]

Zmiany dochodu

W miarę wzrostu dochodu rozporządzalnego i osiągania przez gospodarstwo domowe pewnego standardu materialnego coraz większa część jego dochodu jest przeznaczana na oszczędności. Oznacza to zmniejszenie wydatków na konsumpcję przy jednoczesnym wzroście oszczędności.

Skłonność do konsumpcji - udział wydatków na konsumpcję. Krańcowa skłonność do konsumpcji - jest to stosunek przyrostu wydatków na konsumpcję do przyrostu dochodów. Ma ona duże zastosowanie ponieważ pozwala przewidzieć, co zrobią gospodarstwa domowe z dodatkowymi dochodami.

Krańcową skłonność do konsumpcji oblicza się za pomocą następującej formuły:

gdzie:

C - konsumpcja

Yd - dochód do dyspozycji Można również obliczyć Krańcową skłonność od konsumpcji z dochodu rozporządzalnego i narodowego Ekonomiści rozgraniczają krańcową skłonność do konsumpcji z dochodu do dyspozycji (KSK) i krańcową skłonność do konsumpcji z dochodu narodowego (KSK’), przy czym zachodzi relacja:

KSK' = KSK (1 - t)

gdzie:

t - stopa podatkowa netto

Polityka budżetowa

Polityka budżetowa - jest rodzajem polityki gospodarczej, na którą składają się wydatki rządowe, podatki i transfery oddziałujące na poziom zagregowanego popytu w gospodarce. Polityka budżetowa państwa sprawuje ważną funkcję stymulacyjną, polega ona na oddziaływaniu dochodów i wydatków budżetu państwa na życie gospodarcze i społeczne. Za pomocą odpowiednio skonstruowanych systemów podatkowych oraz wydatków budżetowych moża np. wpływać na poziom dochodu narodowego i zmiany strukturalne w gospodarce. Zmiany dochodu narodowego mają wpływ na zmiany dochodu osobistego, choć nie tak znacząco zauważalne w krótkim czasie.

Dochód osobisty — artykuły polecane

Skłonność do oszczędzania — Wydatki konsumpcyjne — Krańcowa skłonność do konsumpcji — Krzywa konsumpcji — Produkt Narodowy Brutto — Krzywa IS — Hipoteza dochodu absolutnego Keynesa — Dochód narodowy — Teoria cyklu koniunkturalnego M. Kaleckiego

Bibliografia

• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Caban W. (2006) Ekonomia podręcznik dla studiów wyższych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki, Łódź
• Hall R., Taylor J. (2004), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Marciniak S. (red.) (2005), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Milewski R. (red.) (2022), Elementarne zagadnienia ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Sepkowska Z. (2013), Podstawy Mikro- i Makroekonomii, Difin, warszawa

Autor: Iza Wieczorek