Podatek od spadków

Podatek od spadków i darowizn (ang. inheritance and donation tax) uregulowany jest w ustawie z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz.1514 z późn.zm.) dalej: u.p.s.d. Do zapłaty zobowiązane są osoby fizyczne, które nabyły majątek w drodze spadku, w przypadku kiedy jego wartość początkowa przekracza kwotę wolną od podatku.Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku bądź zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

TL;DR

Podatek od spadków i darowizn jest obowiązkowy dla osób fizycznych, które nabyły majątek w drodze spadku, jeśli jego wartość przekracza kwotę wolną od podatku. Podatek obejmuje różne rodzaje nabycia, takie jak dziedziczenie, darowizna, zasiedzenie. Niektóre nabycia są zwolnione z podatku, na przykład nabycie praw autorskich. Podatek jest obliczany na podstawie wartości rynkowej nabytych rzeczy i praw majątkowych po odjęciu długów i ciężarów. Wysokość podatku zależy od grupy podatkowej, do której należy nabywca. Jeżeli spadkobierca dowiaduje się o nabyciu po 6 miesiącach, może ubiegać się o zwolnienie pod warunkiem zgłoszenia tego w terminie do 6 miesięcy.

Przedmiot opodatkowania

Zgodnie z art. 1 u.p.s.d. podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

• dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego,
• darowizna, polecenia darczyńcy,
• zasiedzenia,
• nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
• zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu,
• nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Opodatkowaniu nie podlega

• nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium RP lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium RP, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium RP,
• nabycie w drodze spadku lub darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw,
• nabycie środków z pracowniczego programu emerytalnego,
• nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego,
• nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym.

Podatnicy

Podatnikami podatku od spadków i darowizn są osoby fizyczne - nabywcy rzeczy i praw majątkowych - art. 5 u.p.s.d., przy czym w przypadku darowizny obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na obdarowanym i darczyńcy również wtedy, gdy ten ostatni jest osobą prawną.

Podstawa opodatkowania i obliczenia podatku

Podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość) - art. 7 ust. 1 u.p.s.d. Dla ustalenia wysokości podstawy obliczenia podatku ważna jest kwota wolna od opodatkowania, gdyż opodatkowaniu podlega jedynie nadwyżka ponad tą kwotę. Kwota wolna od opodatkowania wynosi (na dzień 17 kwietnia 2018 r.):

• 9.637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
• 7.276 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
• 4.902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Odliczenia ze spadku

Wraz ze spadkiem łączą się też długi i ciężary jakie pozostają do spłacenia, należą do nich między innymi: Koszty leczenia spadkodawcy, jeżeli nie zostały wcześniej pobrane, Koszty pogrzebu (łącznie z grobem i innymi wydatkami z tym związanymi), Koszty związane z postępowaniem spadkowym, Wynagrodzenie dla wykonawcy testamentu, jeżeli nie zostały uregulowane

Stawki podatku

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe - art. 14 u.p.s.d. Podatek od spadków i darowizn ustalany jest w oparciu o jedną z trzech progresywnych skal podatkowych.

Wyjątek

Jeżeli spadkobierca dowiaduje się o nabyciu rzeczy bądź praw majątkowych po 6 miesiącach od powstania obowiązku podatkowego, stosuje się zwolnienie jeżeli od dnia w którym się dowiedział zgłosi Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w terminie do 6 miesięcy oraz udowodni fakt późniejszego przekazania informacji o ich nabyciu.

Podatek od spadków — artykuły polecane

Podatek od spadków i darowizn — Podatek dochodowy od osób fizycznych — Podatek od darowizny — Zwrot podatku — Podatek od czynności cywilnoprawnych — Formularz PIT-5 — Podatek od nieruchomości — Podatki osobiste — Podatek VAT

Bibliografia

• Florek-Klęsk D. (2014), Charakter prawny umowy darowizny - wybrane problemy, Humanities and Social Sciences, vol. XIX, 21(4)
• Kosiór M. (2015), Sposoby i skutki odwołania darowizny w prawie cywilnym ze szczególnym uwzględnieniem nieruchomości, Kraków, Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ
• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie zaniechania poboru podatku od spadków i darowizn od niektórych podatników Dz.U. 2017 poz. 1574
• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 8 września 2017 r. w sprawie przedłużenia terminu złożenia zeznania podatkowego niektórym podatnikom podatku od spadków i darowizn Dz.U. 2017 poz. 1726
• Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
• Warciński M. (2012), Odwołanie darowizny wykonanej, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa

Autor: Małgorzata Bożek, Karolina Radecka

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.