Płatności transferowe

Płatności transferowe są to wydatki państwa, w zamian za które nie wymaga ono dostarczenia żadnych zasobów, dóbr ani świadczenia usług. Trafiają one do gospodarstw domowych, które mogą dzięki nim wydać więcej na konsumpcję lub oszczędności. Płatności transferowe częściowo rekompensują gospodarstwom domowym podatki, które zostały na nie nałożone przez państwo. Płatności transferowe są też dopływem do obiegu. Państwo finansuje je nakładając podatki i zaciągając pożyczki. Typowym przykładem takich transferów są podatki, cła, opłaty, określane szerzej jako daniny publiczne. Nie reprezentują jakiejkolwiek produkcji, przyczyniają się jednak do zmiany dochodu gospodarstwa domowego. Płatności transferowych nie wlicza się do wydatków publicznych, ponieważ za pomocą PKB mierzymy dochody uzyskane z produkcji dóbr i usług jak również wydatki na ich zakup.

Transfery kształtują wielkość funduszy nabywczych w dyspozycji państwa, samorządów terytorialnych, organizacji różnego rodzaju, instytucji finansowych (np. fundusze emerytalne, fundusze pracy), przedsiębiorstw, gospodarstw domowych. Zarówno chodzi o transfery zmniejszające fundusze nabywcze (podatki, opłaty, składki), jak i o transfery zwiększające te fundusze (dopłaty, subwencje, zasiłki, renty, emerytury). Wpływają w sposób trwały na wartość funduszy nabywczych ponieważ mają charakter bezzwrotny. Stanowią ważne instrumenty redystrybucji dochodów, a czasami nawet majątku między różnymi jednostkami gospodarującymi i ich grupami. Te nierynkowe transfery należy odróżniać od tych. które występują w obszarze operacji rynkowych (Ostaszewski J., Finanse str 34)

Charakterystycznymi cechami płatności transferowych są:

• brak świadczenia wzajemnego od osoby, która otrzymuje pieniądze, jednostka otrzymująca transfer nie musi nic oddawać jednostce dokonującej tego transferu
• transfery mają podstawę uznaniową i nie są regulowane przez rynek. W przypadku transferów dobrowolnych podstawa ta określona jest przez osobę przekazującą środki pieniężne np. na rzecz instytucji lub w przypadku transferów przymusowych przez osobę pobierającą środki (podatki)

TL;DR

Płatności transferowe to wydatki państwa, które nie wymagają dostarczenia żadnych zasobów. Są one rekompensatą dla gospodarstw domowych za podatki. Transferują one fundusze pomiędzy różnymi jednostkami gospodarczymi. Istnieją różne rodzaje transferów, takie jak zasiłki, renty, emerytury, stypendia i dotacje. Transfery mogą być zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Są one ważnym narzędziem redystrybucji dochodów i majątku. Płatności transferowe mogą być również wypłacane za granicę przez prywatne organizacje charytatywne.

Rodzaje transferów

Transfery zewnętrzne są związane z redystrybucją społeczną oraz gospodarczą i kierowane są głównie do gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, które decydują o ostatecznym wykorzystaniu zasobów.

Transfery wewnętrzneoznaczają przesunięcie części środków publicznych wewnątrz sektora finansów publicznych, czyli zmianę dysponentów funduszy publicznych, przy niezmienionej wielkości środków publicznych.

Istnieją również transfery, które mogą powodować kontrświadczenie warunkowe np. składki na ubezpieczenia społeczne, życiowe i gospodarcze przy zaistnieniu określonych warunków np. choroba, wypadek, wiek lub zły stan finansowy.

Do płatności transferowych państwa zalicza się:

• ;zasiłki dla bezrobotnych, który przysługuje każdej osobie która zarejestruje się w powiatowym urzędzie pracy i spełni następujące warunki:

• nie jest zatrudniona i nie wykonuje innej pracy zarobkowej,
• poszukuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
• jest zdolna i gotowa podjąć zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie,
• nie ukończyła powszechnego wieku emerytalnego
• nie nabyła prawa do emerytury lub renty
• nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej
• nie posiada wpisu do ewidencji działalności gospodarczej itd.

• Renty, czyli świadczenia mające na celu dostarczenie środków utrzymania m.in. z powodu niezdolności do pracy zarobkowej, utraty żywiciela rodziny. Wyróżnia się renty rodzinne, socjalne, szkoleniowe i renty z tytułu niezdolności do pracy. Może mieć ona charakter tymczasowy, bądź stały
• emerytury, czyli świadczenia pieniężne mające służyć zabezpieczeniu bytu na starość dla osób, które ze względu na wiek (kobiety - 60 lat; mężczyźni - 65 lat) nie posiadają już zdolności do pracy zarobkowej albo utraciły ją w znacznym stopniu oraz nie dysponują innymi źródłami dochodu gwarantującymi możliwość utrzymania się.
• stypendia, będące jednostronnym świadczeniem pieniężnym ze strony osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, przyznane za osiągnięcie określonego wyniku w danej dziedzinie nauki lub sztuki, albo w celu umożliwienia kontynuowania nauki, prowadzenia badań naukowych lub prac w dziedzinie sztuki.
• dotacje przedmiotowe, które udzielane są wszystkim podmiotom wytwarzającym pewien rodzaj towarów lub usług. Cechą charakterystyczną dotacji przedmiotowej jest to, że jej wielkość dla konkretnego podmiotu obliczana jest jako iloczyn wielkości produkcji dotowanego wyrobu (usługi) i jednolitej dla wszystkich producentów stawki dotacji.
• dotacje podmiotowe, w odróżnieniu od dotacji przedmiotowych są one z góry kierowane do jednego, określonego podmiotu
• zasiłki socjalne, na które najpewniej mogą liczyć osoby i rodziny z powodu ubóstwa, niepełnosprawności, ciężkiej choroby, bezdomności, przemocy w rodzinie.O zasiłek specjalny mogą się również starać osoby zmagające się z alkoholizmem, niepotrafiące się przystosować do życia po wyjściu z zakładu karnego lub osoby nieradzące się z prowadzeniem gospodarstwa domowego.
• odsetki od długu publicznego

W wielu krajach rządy wypłacają transfery na ogromną skalę szczególnie emerytom, niepełnosprawnym i bezrobotnym. Kraje dokonują transferów również za granicę, często wypłacane są one przez prywatne organizacje charytatywne. Przenoszą możliwość wydawania pieniędzy od jednej grupy ludzi do innej, a przemieszczenie tych środków następuje głównie przez budżet państwa.

Płatności transferowe — artykuły polecane

Dochód rozporządzalny — Gospodarstwo domowe — Subsydia — Dochód netto — Świadczenia społeczne — Redystrybucja — Świadczenie socjalne — Praca na czarno — Rodzaje kredytów

Bibliografia

• Burda M., Wyplosz C. (2013), Makroekonomia. Podręcznik europejski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Drejerska N. (2010), Dochody i wydatki publiczne jako elementy polityki rozwoju regionalnego w Polsce, Zeszyty naukowe, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing nr 4(53)
• Kurowska A. (2008), Do kogo trafiają transfery socjalne w Polsce?, Polityka społeczna, nr 5-6
• Mankiw N., Taylor M. (2016), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Ostaszewski J. (red.) (2013), Finanse Difin, Warszawa
• Owsiak S. (2015), Finanse, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Romer C., Romer D. (2013), Transfer Payments and the Macroeconomy: The effects of social security benefit changes, 1952-1991, University of California, Berkeley

Autor: Izabela Widła, Sylwia Mierzwa