Obrót

Obrót jest to wartość całkowitej sprzedaży dóbr lub usług danej organizacji w danym okresie lub całkowita wartość transakcji na określonym rynku. Inaczej mówiąc, są to wpływy lub należności ze sprzedaży towarów czy usług dostarczonych przez dany podmiot gospodarczy. Obrotem jest także kwota otrzymanych zadatków, zaliczek i przedpłat.

TL;DR

Obrót to wartość sprzedaży dóbr lub usług danej organizacji w określonym czasie. Jest to również kwota otrzymanych zadatków i przedpłat. Obrót może być wyrażony brutto lub netto. W rachunkowości jest odnotowywany po stronie kredytowej. Pojęcie obrót jest wieloznaczne i różni się w zależności od kontekstu. Może dotyczyć obrotu powszechnego, dwustronnie gospodarczego, jednostronnie gospodarczego, obrotu pieniężnego, towarowego, giełdowego itp. Obrót służy do wyrażenia wielkości handlowej przedsiębiorstwa.

Normy prawne

Zgodnie z art. 29a. ust.1 "Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług" (tekst ujednolicony): podstawą opodatkowania jest obrót, a obrotem jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Podmioty, które są zwolnione z podatku VAT wykazują obroty brutto, natomiast płatnicy podatku VAT wykazują obroty netto.

Definicję obrotu można znaleźć również w "Ustawie o rachunkowości" (Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694). Ma ona zastosowanie do: osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wynosiły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 tys. EURO. Zgodnie z tą ustawą obrót definiowany jest jako przychód netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych.

Obrót w rachunkowości odnotowywany jest po stronie kredytowej w rachunku bieżącym danego podmiotu lub przedsiębiorstwa. Podobnie jak cena może być wyrażony kwotą bez podatku lub po opodatkowaniu. Do obrotu nie zaliczamy przychodów z innych tytułów, np. odsetek od środków zgromadzonych na rachunku bankowym. Skalę działalności przedsiębiorstwa ustala się na podstawie zysków lub strat. Mówiąc bardziej ogólnie to globalny przychód ze sprzedaży dóbr i usług osiągnięty przez dany podmiot gospodarczy w określonym czasie. Obrót odnosi się do zbytu produktów, tj. do odpłatnych transferów własności, ale także do cesji praw oraz najmu przedmiotów.

W dziedzinie finansów obrót jest on równy wysokości agia i prowizji oraz opłat ubezpieczeniowych i maklerskich.

Wieloznaczność terminu obrót

Brak jednej definicji "obrotu" wynika z faktu, że kategoria ta jest raczej pojęciem ekonomicznym niż prawnym. Pojęcie to różnicuje się na podstawie rozmaitych kryteriów. Ze względu na charakter podmiotów stosunku prawnego lub czynności prawnej wyróżnić można:

• obrót powszechny - występuje, w szczególności, pomiędzy osobami fizycznymi, konsumentami ale również pomiędzy wszystkimi podmiotami prawa cywilnego, w tym również profesjonalistami, pod warunkiem, że przedmiot obrotu nie dotyczy działalności gospodarczej,
• obrót dwustronnie gospodarczy - ma on miejsce w sytuacji, gdy obiema stronami stosunku prawnego są przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą,
• obrót jednostronnie gospodarczy (mieszany) - występuje, gdy przedsiębiorca jest tylko jedną ze stron stosunku prawnego lub czynności prawnej, np. obrót konsumencki

Wyróżnić można również:

• obrót pieniężny - są to przychody i rozchody środków pieniężnych. Obrót ten podzielić można na:

1. obrót gotówkowy - polega on na bezpośrednim przyjmowaniu i wypłacaniu pieniędzy z kasy,
2. obrót bezgotówkowy - polega na regulowaniu rozrachunków pomiędzy kontrahentami za pośrednictwem banku (polecenia przelewu, polecenia zapłaty, czeku rozrachunkowego, akredytywy itp.),

• obrót towarowy - jest to przepływ towaru przez wszystkie sfery produkcji aż do konsumpcji,
• obrót giełdowy - to obrót papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi na regulowanym rynku kapitałowym,

a także wiele innych, jak np. obrót wierzytelnościami, obrót nieruchomościami, obrót pozagiełdowy itp.. Ze względu na wieloznaczność tego pojęcia i możliwość rozpatrywania go pod kątem wielu kryteriów istnieje wiele różnych form obrotu.

Obrót a wielkość przedsiębiorstwa

Pojęcie obrotu służy do wyrażenia wielkości handlowej danego przedsiębiorstwa. W poszczególnych dziedzinach działalności finansowej występują różne pojęcia "obrotu". Np. w prawie podatkowym przez obrót rozumie się ogólną sumę wpływów za sprzedane towary i usługi, z tym jednak, że poszczególne systemy prawa podatkowego modyfikują to pojęcie co do zakresu przedmiotowego (np. wprowadzają wyłączenia z obrotu) lub czasowego (np. włączają do obrotu kwoty należne, których w danym roku podatkowym jeszcze nie otrzymano).

Obrót — artykuły polecane

Przedmiot, podstawa i podmiot opodatkowania — Leasing konsumencki — Przychody — Podstawa opodatkowania — Leasing — Podatek pośredni — Podatek od sprzedaży — Zwrot podatku — Ewidencja rozrachunków

Bibliografia

• Bień A., Bień W. (2010), Słownik finansów, Difin, Warszawa
• Ciszewski J. (red.) (2013), Polskie prawo handlowe, LexisNexis, Warszawa
• Kuziemka K. (2010), Problem nierównowag na rachunkach obrotów bieżących w strefie euro, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, t. 238
• Nitkowski K. (2014), Przestępstwa w obrocie gospodarczym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Orłowski T. (1998), Nowy leksykon ekonomiczny, Oficyna Wydawnicza Graf-Punkt, Warszawa
• Urbanowska-Sojkin E. (2001), Obrót gospodarczy: organizacja i technika, Wyższa Szkoła Zawodowa Handlu i Rachunkowości w Poznaniu, Poznań
• Żukowska H., Żukowski M. (red.) (2013), Obrót bezgotówkowy w Polsce, Wydawnictwo KUL, Lublin

Autor: Natalia Pełczyńska, Marcin Łata