Moment bilansowy

Moment bilansowy - inaczej dzień bilansowy. Jest to dzień na który dana jednostka sporządza sprawozdanie finansowe (E.Nowak 2016, s 232). Firmy które prowadzą księgowość muszą sporządzić sprawozdanie finansowe poprzez zamknięcie księgi rachunkowej. W większości przypadków dzień ten przypada na 31 grudnia. Jednak w zależności od branży, dzień ten może przypaść na inną część roku. W tym przypadku nie ma znaczenia forma prowadzonej działalności tylko metoda jaką ewidencjonowaną są przychody i rozchody, co powoduje że obowiązek sporządzania tego dokumentu może spoczywać na spółce np. z.o.o., partnerskiej lub osobie która prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą.

TL;DR

Moment bilansowy to dzień, w którym firma sporządza sprawozdanie finansowe. Zasada periodyzacji wymaga ujmowania działalności firmy w określonych okresach. Moment bilansowy ma duże znaczenie dla wyceny aktywów i pasywów. Przedsiębiorstwo ma wiele obowiązków finansowo-księgowych wokół dnia bilansowego. Istnieją przypadki, w których nie trzeba sporządzać momentu bilansowego. Może to być różny dzień, np. ostatni dzień roku obrotowego lub ostatni dzień przed zmianą formy prawnej.

Bilans jako fotografia

Istnieje powiedzenie, że bilans jest fotografią stanu majątkowo-finansowego przedsiębiorstwa, gdyż ukazuje, odzwierciedla jego sytuację w danym konkretnym dniu, na daną chwilę, moment. W każdym innym momencie, przed i po momencie bilansowym sytuacja przedsiębiorstwa wyrażona przez stan i strukturę majątku i źródeł jego finansowania jest już inna. W bilansie zawarte są wielkości określane mianem zasobów, w przeciwieństwie do strumieni np. w rachunku zysków i strat (D. Wędzki 2009, s. 51)

Zasada periodyzacji

Istota momentu bilansowego wynika z jednej z podstawowych zasad rachunkowości - zasady periodyzacji. Oznacza ona ujmowanie działalności podmiotów gospodarczych w okresach, które są ograniczone umownymi datami i tworzą okresy obrachunkowe - rok obrotowy (inaczej: obrachunkowy, bilansowy; jest to dwanaście kolejnych miesięcy) oraz okresy sprawozdawcze, czyli poszczególne miesiące czy kwartały roku obrotowego (Podstawy... 2002, s. 24) Rok rozliczeniowy dla celów bilansowych, sprawozdawczych co do zasady powinien pokrywać się z rokiem podatkowym stosowanym przez firmę, niekoniecznie jednak musi być tożsamy z rokiem kalendarzowym. Moment bilansowy, czyli dzień sporządzenia bilansu ma duże znaczenie dla wyceny aktywów i pasywów, gdyż to właśnie w tym dniu dokonuje się rocznej wyceny bilansowej. Jest to ważne, gdyż stosunkowo łatwo jest zmierzyć dochód w pełnym okresie życia danego projektu, znacznie trudniejszym zaś jest określenie dochodu przed końcem realizacji projektu. Znaczenie momentu bilansowego dostrzeżono już w XV wieku, gdy uważany za ojca rachunkowości, Luca Pacioli pisał: Księgi (rachunkowe) powinny być zamykane każdego roku, zwłaszcza w przypadku spółek, ponieważ częste rozliczanie się jest podstawą długiej przyjaźni (E. A. Hendriksen, M. F. van Breda 2002, s. 166) Problemy związane z momentem bilansowym

W miarę upływu czasu, im bliżej dnia bilansowego i po tym dniu działy finansowo-księgowe w przedsiębiorstwie mają pełne ręce roboty. Muszą przygotować zeznania PIT, zamknąć księgi rachunkowe oraz sporządzić sprawozdania finansowe za kończący się (zakończony) właśnie rok obrotowy. Do tego dochodzą bieżące księgowania operacji gospodarczych oraz ewentualnie konieczność współpracy z biegłym rewidentem, jeśli przedsiębiorstwo jest podmiotem zobowiązanym do badania sprawozdania finansowego. Oznaczenie dnia bilansowego jest jednym z formalnych wymogów przygotowywania bilansu (obok m.in. dokładnego oznaczenia podmiotu sporządzającego bilans czy podpisów osoby sporządzającej bilans i kierownika jednostki). Nie należy mylić momentu bilansowego z datą sporządzenia, przygotowania, spisania bilansu.

Kiedy nie musimy sporządzać momentu bilansowego.

Zgodnie z ustawą z 1994r. istnieje kilka przypadków, w których nie musimy zamykać ani otwierać ksiąg rachunkowych.

• przekształcenie spółki osobowej lub cywilnej na osobową,
• przekształcenie kapitałowej spółki na inną kapitałową,
• gdy występuje łączenie udziałów tzn. nie powstaje nowa jednostka,
• gdy dochodzi do wydzielenia spółki, czyli podział aktywów i pasywów jednostki, które są przeniesione na inne spółki kapitałowe,
• gdy firma ogłosi swoją upadłość.

(W.Gabrusewicz, P.Gabrusewicz 2015, s. 45).

Dniem bilansowym może być

• ostatni dzień roku obrotowego,
• ostatni dzień działalności firmy lub sprzedaż firmy,
• ostatni dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,
• pierwszy dzień w rękach nowej jednostki,
• ostatni dzień przed podziałem lub połączeniem jednostek,
• ostatni dzień przed wprowadzeniem jednostki w stan likwidacji lub upadłości,
• inny moment bilansowy, o którym mowa w przepisach,

(W.Gabrusewicz, P.Gabrusewicz 2015, s. 44-45).

Moment bilansowy — artykuły polecane

Bilans otwarcia — Okres sprawozdawczy — Konto wynikowe — Oszustwo księgowe — Strata — Odpisy aktualizujące należności — Zasada ciągłości — Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego — Konto księgowe

Bibliografia

• Caputa W. (2011), Kluczowe problemy wyceny inwestycji w systemie prawa bilansowego, Politechnika Śląska
• Gabrusewicz W., Gabrusewicz P. (2015), Roczne sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa
• Hendriksen E., von Breda M. (2002), Teoria rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Micherda B. (2002), Podstawy rachunkowości, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Nesterowicz R. (2014), Sprawozdawczość finansowa i jej rola w ocenie wyników działalności przedsiębiorstw, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 39
• Nowak E. (red.) (2016), Rachunkowość. Zasady i metody, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Tokarski M. (2009), Sprawozdanie finansowe - niedoskonałe źródło informacji o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, Przedsiębiorczość - Edukacja, nr 5
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
• Wędzki D. (2015), Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Bartosz Baran, Natalia Ryś