Polityka regionalna: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''[[Polityka]] regionalna''' określa kierunki i sposoby oddziaływania na [[proces]] rozwoju regionalnego kraju, pozwala na przejście od ustaleń ogólnych w sprawie [[cel]]ów, środków i sposobów kształtowania przez państwo całości społecznego procesu gospodarczego do wytycznych w tym przedmiocie zaadresowanych do poszczególnych regionów, z uwzględnieniem ich zróżnicowanych i niejednokrotnie specyficznych warunków środowiska naturalnego i społeczno-gospodarczego oraz potrzeb ich ludności. | '''[[Polityka]] regionalna''' określa kierunki i sposoby oddziaływania na [[proces]] rozwoju regionalnego kraju, pozwala na przejście od ustaleń ogólnych w sprawie [[cel]]ów, środków i sposobów kształtowania przez państwo całości społecznego procesu gospodarczego do wytycznych w tym przedmiocie zaadresowanych do poszczególnych regionów, z uwzględnieniem ich zróżnicowanych i niejednokrotnie specyficznych warunków środowiska naturalnego i społeczno-gospodarczego oraz potrzeb ich ludności. | ||
Polityka regionalna jest częścią składową ogólnej [[polityka społeczna|polityki społeczno]]- ekonomicznej. | Polityka regionalna jest częścią składową ogólnej [[polityka społeczna|polityki społeczno]] - ekonomicznej. | ||
W krajach, w których [[kierowanie]] rozwojem opiera się na planowaniu, polityka regionalna określa zasady i proporcje podziału zadań ujętych w planach rozwoju [[gospodarka narodowa|gospodarki narodowej]] w układzie terytorialnym i dostarcza w tym względzie ważnych informacji dla planowania rozwoju i zagospodarowania regionów i mniejszych jednostek przestrzennych. | W krajach, w których [[kierowanie]] rozwojem opiera się na planowaniu, polityka regionalna określa zasady i proporcje podziału zadań ujętych w planach rozwoju [[gospodarka narodowa|gospodarki narodowej]] w układzie terytorialnym i dostarcza w tym względzie ważnych informacji dla planowania rozwoju i zagospodarowania regionów i mniejszych jednostek przestrzennych. | ||
Określenie na szczeblu centralnym, w jakich proporcjach [[cele]] i środki rozwoju gospodarki narodowej maja być rozmieszczone w regionach, jest też warunkiem wewnętrznej zgodności całego systemu [[plan]]ów przestrzennych. | Określenie na szczeblu centralnym, w jakich proporcjach [[cele]] i środki rozwoju gospodarki narodowej maja być rozmieszczone w regionach, jest też warunkiem wewnętrznej zgodności całego systemu [[plan]]ów przestrzennych. | ||
| Linia 22: | Linia 7: | ||
Polityka regionalna to sposób oddziaływania na proces rozwoju regionalnego kraju. Służy kompleksowemu traktowaniu regionów i uwzględnia różnice w warunkach i potrzebach. Cele polityki regionalnej to m.in. wzrost produkcji, równomierne rozmieszczenie działalności gospodarczej i integracja przestrzenna. Polityka regionalna rozwijała się w Europie od lat 50. i ma duże znaczenie w ramach Unii Europejskiej. | Polityka regionalna to sposób oddziaływania na proces rozwoju regionalnego kraju. Służy kompleksowemu traktowaniu regionów i uwzględnia różnice w warunkach i potrzebach. Cele polityki regionalnej to m.in. wzrost produkcji, równomierne rozmieszczenie działalności gospodarczej i integracja przestrzenna. Polityka regionalna rozwijała się w Europie od lat 50. i ma duże znaczenie w ramach Unii Europejskiej. | ||
== Funkcje == | ==Funkcje== | ||
Funkcje polityki regionalnej mają więc dwukierunkowy charakter. Polityka ta służy po pierwsze kompleksowemu traktowaniu regionów jako przedmiotu oddziaływań poszczególnych dziedzin polityki społeczno-ekonomicznej i koordynacji tych oddziaływań wobec poszczególnych regionów i po drugie uwzględnia w polityce społeczno-ekonomicznej państwa niejednolitości warunków naturalnych, gospodarczych, demograficznych i społecznych na poszczególnych obszarach kraju. | Funkcje polityki regionalnej mają więc dwukierunkowy charakter. Polityka ta służy po pierwsze kompleksowemu traktowaniu regionów jako przedmiotu oddziaływań poszczególnych dziedzin polityki społeczno-ekonomicznej i koordynacji tych oddziaływań wobec poszczególnych regionów i po drugie uwzględnia w polityce społeczno-ekonomicznej państwa niejednolitości warunków naturalnych, gospodarczych, demograficznych i społecznych na poszczególnych obszarach kraju. | ||
== Kierunki == | ==Kierunki== | ||
Kierunki przyjmowane w polityce regionalnej: | Kierunki przyjmowane w polityce regionalnej: | ||
| Linia 33: | Linia 16: | ||
* odciążanie lub hamowanie rozwoju niektórych aglomeracji przemysłowych i osiedleńczych, | * odciążanie lub hamowanie rozwoju niektórych aglomeracji przemysłowych i osiedleńczych, | ||
* selektywne sterowanie wzrostem ekonomicznym pod kątem równomiernego rozmieszczenia sił wytwórczych lub wyrównywania stopy życiowej ludności, | * selektywne sterowanie wzrostem ekonomicznym pod kątem równomiernego rozmieszczenia sił wytwórczych lub wyrównywania stopy życiowej ludności, | ||
* realizacja celów ogólnospołecznych jak zapewnianie warunków rekreacji, | * realizacja celów ogólnospołecznych jak zapewnianie warunków rekreacji, ochrona przyrody i krajobrazu naturalnego, zapewnienie realizacji niektórych celów socjalnych, | ||
* sterowanie procesami integracyjnymi gospodarki w aspektach przestrzennych, | * sterowanie procesami integracyjnymi gospodarki w aspektach przestrzennych, | ||
* kształtowanie racjonalnej struktury wykorzystania terenów do różnych sposobów użytkowania. | * kształtowanie racjonalnej struktury wykorzystania terenów do różnych sposobów użytkowania. | ||
<google>n</google> | |||
==Cele== | |||
Cele polityki regionalnej: | Cele polityki regionalnej: | ||
* wzrost [[produkcja|produkcji]], [[dochód|dochodu]] i zatrudnienia przez lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych i stworzonych przez człowieka, | * wzrost [[produkcja|produkcji]], [[dochód|dochodu]] i zatrudnienia przez lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych i stworzonych przez człowieka, | ||
| Linia 47: | Linia 31: | ||
* rozbudowa infrastruktury techniczno-ekonomicznej i społecznej przy jednoczesnym zachowaniu walorów środowiska naturalnego. | * rozbudowa infrastruktury techniczno-ekonomicznej i społecznej przy jednoczesnym zachowaniu walorów środowiska naturalnego. | ||
== Początki i rozwój polityki regionalnej == | ==Początki i rozwój polityki regionalnej== | ||
* 1957 | * 1957 - Pierwsza wzmianka w [[Traktat Rzymski|traktacie rzymskim]] | ||
* 1958 | * 1958 - Stworzenie [[Europejski Fundusz Społeczny|EFS]] (Europejskiego Funduszu Społecznego) | ||
* 1975 | * 1975 - Początki [[Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego|EFRR]] (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) | ||
* 1986 | * 1986 - Określenie podstaw prawnych polityki regionalnej w Jednolitym akcie europejskim | ||
* 1988 | * 1988 - W celu dostosowania polityki, [[fundusze]] strukturalne stają się częścią szerszej polityki spójności, co jest związane z wstąpieniem Grecji, Hiszpanii i Portugalii do Wspólnot Europejskich, ([[budżet]] wynosi 64 mld ECU - [[waluta]] ECU zostanie później przekształcona w euro) | ||
* 1993 | * 1993 - Powstanie Funduszu Spójności, Komitetu Regionów i zasady pomocniczości ([[zasada]] mówiąca o tym, że należy zmierzać do tego, aby każdy szczebel władzy realizował tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy) | ||
* 1994 | * 1994-1999 - Środki na fundusze regionalne zostają podwyższone (dwukrotnie) | ||
* 1995 | * 1995 - Dodanie nowego celu: pomoc obszarom o małej [[gęstości zaludnienia]] Finlandii i Szwecji (budżet: 168 mld ECU) | ||
* 2000 | * 2000-2004 - UE powiększa się o dziesięć nowych państw (w rezultacie czego liczba mieszkańców UE wzrasta o 20%). Wysokość budżetu dla starych państw członkowskich wynosi 213 mld euro, a dla nowych państw członkowskich (2004-2006) 15 mld euro. | ||
* 2007 | * 2007-2013 - Budżet wynosi 347 mld euro (30% przeznaczone jest na infrastrukturę ochrony środowiska i działania mające na celu walkę ze zmianą klimatu, a 25% zostaje przeznaczone na [[badania naukowe]] i [[innowacje]]) | ||
* 2014 | * 2014-2020 - [[Budżet Unii Europejskiej|Budżet]] wynosi 351,8 mld euro. Około 100 mld euro zostanie przeznaczonych na: badania naukowe i innowacje, realizację agendy cyfrowej, wsparcie na rzecz [[MŚP]] i gospodarkę nisko emisyjną (zwiększenie efektywności energetycznej i stopnia wykorzystania odnawialnych źródeł energii) | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Polityka gospodarcza]]}} — {{i5link|a=[[Rozwój regionalny]]}} — {{i5link|a=[[Agenda 21]]}} — {{i5link|a=[[Polityka turystyczna]]}} — {{i5link|a=[[Fundusze unijne]]}} — {{i5link|a=[[Cele zrównoważonego rozwoju]]}} — {{i5link|a=[[Polityka spójności]]}} — {{i5link|a=[[Turystyka zrównoważona]]}} — {{i5link|a=[[Polityka społeczna]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| Linia 66: | Linia 52: | ||
* Mindur M. (2002), ''Polityka regionalna'', Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego, Warszawa | * Mindur M. (2002), ''Polityka regionalna'', Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego, Warszawa | ||
* Strzelecki Z. (2008), ''Gospodarka regionalna i lokalna'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | * Strzelecki Z. (2008), ''Gospodarka regionalna i lokalna'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Urząd Publikacji Unii Europejskiej (2016), ''Zrozumieć politykę Unii Europejskiej | * Urząd Publikacji Unii Europejskiej (2016), ''Zrozumieć politykę Unii Europejskiej - Polityka regionalna'', Luksemburg | ||
* Winiarski B. (1976), ''Polityka regionalna'', Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | * Winiarski B. (1976), ''Polityka regionalna'', Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Woś B. (2016), ''[https://www.dbc.wroc.pl/Content/526/wos_rozwoj_regionow.pdf Rozwój regionów i polityka regionalna w Unii Europejskiej oraz w Polsce]'' | * Woś B. (2016), ''[https://www.dbc.wroc.pl/Content/526/wos_rozwoj_regionow.pdf Rozwój regionów i polityka regionalna w Unii Europejskiej oraz w Polsce]'', Warszawa | ||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Polityka gospodarcza]] | ||
{{a|Anna Sulima, Natalia Hulbój}} | {{a|Anna Sulima, Natalia Hulbój}} | ||
{{#metamaster:description|Polityka regionalna to strategia rozwoju regionów, uwzględniająca ich specyficzne warunki i potrzeby. Jest częścią polityki społeczno-ekonomicznej, określa podział zadań i proporcje na poziomie terytorialnym.}} | {{#metamaster:description|Polityka regionalna to strategia rozwoju regionów, uwzględniająca ich specyficzne warunki i potrzeby. Jest częścią polityki społeczno-ekonomicznej, określa podział zadań i proporcje na poziomie terytorialnym.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 23:45, 21 lis 2023
Polityka regionalna określa kierunki i sposoby oddziaływania na proces rozwoju regionalnego kraju, pozwala na przejście od ustaleń ogólnych w sprawie celów, środków i sposobów kształtowania przez państwo całości społecznego procesu gospodarczego do wytycznych w tym przedmiocie zaadresowanych do poszczególnych regionów, z uwzględnieniem ich zróżnicowanych i niejednokrotnie specyficznych warunków środowiska naturalnego i społeczno-gospodarczego oraz potrzeb ich ludności. Polityka regionalna jest częścią składową ogólnej polityki społeczno - ekonomicznej. W krajach, w których kierowanie rozwojem opiera się na planowaniu, polityka regionalna określa zasady i proporcje podziału zadań ujętych w planach rozwoju gospodarki narodowej w układzie terytorialnym i dostarcza w tym względzie ważnych informacji dla planowania rozwoju i zagospodarowania regionów i mniejszych jednostek przestrzennych. Określenie na szczeblu centralnym, w jakich proporcjach cele i środki rozwoju gospodarki narodowej maja być rozmieszczone w regionach, jest też warunkiem wewnętrznej zgodności całego systemu planów przestrzennych.
TL;DR
Polityka regionalna to sposób oddziaływania na proces rozwoju regionalnego kraju. Służy kompleksowemu traktowaniu regionów i uwzględnia różnice w warunkach i potrzebach. Cele polityki regionalnej to m.in. wzrost produkcji, równomierne rozmieszczenie działalności gospodarczej i integracja przestrzenna. Polityka regionalna rozwijała się w Europie od lat 50. i ma duże znaczenie w ramach Unii Europejskiej.
Funkcje
Funkcje polityki regionalnej mają więc dwukierunkowy charakter. Polityka ta służy po pierwsze kompleksowemu traktowaniu regionów jako przedmiotu oddziaływań poszczególnych dziedzin polityki społeczno-ekonomicznej i koordynacji tych oddziaływań wobec poszczególnych regionów i po drugie uwzględnia w polityce społeczno-ekonomicznej państwa niejednolitości warunków naturalnych, gospodarczych, demograficznych i społecznych na poszczególnych obszarach kraju.
Kierunki
Kierunki przyjmowane w polityce regionalnej:
- przeprowadzanie reform struktury społeczno-ekonomicznej obszarów o gospodarce w stanie zastoju lub kryzysu,
- odciążanie lub hamowanie rozwoju niektórych aglomeracji przemysłowych i osiedleńczych,
- selektywne sterowanie wzrostem ekonomicznym pod kątem równomiernego rozmieszczenia sił wytwórczych lub wyrównywania stopy życiowej ludności,
- realizacja celów ogólnospołecznych jak zapewnianie warunków rekreacji, ochrona przyrody i krajobrazu naturalnego, zapewnienie realizacji niektórych celów socjalnych,
- sterowanie procesami integracyjnymi gospodarki w aspektach przestrzennych,
- kształtowanie racjonalnej struktury wykorzystania terenów do różnych sposobów użytkowania.
Cele
Cele polityki regionalnej:
- wzrost produkcji, dochodu i zatrudnienia przez lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych i stworzonych przez człowieka,
- bardziej równomierne rozmieszczenie działalności gospodarczej, społecznej, kulturalnej i politycznej,
- integracja czynników struktury przestrzennej w skali regionów i całego kraju,
- bardziej efektywne rozmieszczenie działalności produkcyjnej,
- poprawa struktury osadnictwa miejskiego i wiejskiego,
- rozbudowa infrastruktury techniczno-ekonomicznej i społecznej przy jednoczesnym zachowaniu walorów środowiska naturalnego.
Początki i rozwój polityki regionalnej
- 1957 - Pierwsza wzmianka w traktacie rzymskim
- 1958 - Stworzenie EFS (Europejskiego Funduszu Społecznego)
- 1975 - Początki EFRR (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego)
- 1986 - Określenie podstaw prawnych polityki regionalnej w Jednolitym akcie europejskim
- 1988 - W celu dostosowania polityki, fundusze strukturalne stają się częścią szerszej polityki spójności, co jest związane z wstąpieniem Grecji, Hiszpanii i Portugalii do Wspólnot Europejskich, (budżet wynosi 64 mld ECU - waluta ECU zostanie później przekształcona w euro)
- 1993 - Powstanie Funduszu Spójności, Komitetu Regionów i zasady pomocniczości (zasada mówiąca o tym, że należy zmierzać do tego, aby każdy szczebel władzy realizował tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy)
- 1994-1999 - Środki na fundusze regionalne zostają podwyższone (dwukrotnie)
- 1995 - Dodanie nowego celu: pomoc obszarom o małej gęstości zaludnienia Finlandii i Szwecji (budżet: 168 mld ECU)
- 2000-2004 - UE powiększa się o dziesięć nowych państw (w rezultacie czego liczba mieszkańców UE wzrasta o 20%). Wysokość budżetu dla starych państw członkowskich wynosi 213 mld euro, a dla nowych państw członkowskich (2004-2006) 15 mld euro.
- 2007-2013 - Budżet wynosi 347 mld euro (30% przeznaczone jest na infrastrukturę ochrony środowiska i działania mające na celu walkę ze zmianą klimatu, a 25% zostaje przeznaczone na badania naukowe i innowacje)
- 2014-2020 - Budżet wynosi 351,8 mld euro. Około 100 mld euro zostanie przeznaczonych na: badania naukowe i innowacje, realizację agendy cyfrowej, wsparcie na rzecz MŚP i gospodarkę nisko emisyjną (zwiększenie efektywności energetycznej i stopnia wykorzystania odnawialnych źródeł energii)
| Polityka regionalna — artykuły polecane |
| Polityka gospodarcza — Rozwój regionalny — Agenda 21 — Polityka turystyczna — Fundusze unijne — Cele zrównoważonego rozwoju — Polityka spójności — Turystyka zrównoważona — Polityka społeczna |
Bibliografia
- Brdulak J. (2001), Problemy rozwoju regionalnego, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa
- Derlukiewicz N. (2016), Gospodarka i polityka regionalna - Nowe tendencje, Wydawnictwo WUEW, Wrocław
- Mindur M. (2002), Polityka regionalna, Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego, Warszawa
- Strzelecki Z. (2008), Gospodarka regionalna i lokalna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Urząd Publikacji Unii Europejskiej (2016), Zrozumieć politykę Unii Europejskiej - Polityka regionalna, Luksemburg
- Winiarski B. (1976), Polityka regionalna, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Woś B. (2016), Rozwój regionów i polityka regionalna w Unii Europejskiej oraz w Polsce, Warszawa
Autor: Anna Sulima, Natalia Hulbój
