Biuro projektu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (cleanup bibliografii i rotten links)
m (cleanup bibliografii i rotten links)
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{infobox4
'''Biuro Projektu PO''', z ang. ''Project Office'' - struktura powoływana w [[organizacja|organizacji]] w celu wsparcia i koordynacji prac [[zespół projektowy|zespołów projektowych]], które wykonują działania dotyczące tego samego [[projekt|projektu]]. PO formowane jest na [[potrzeby]] realizacji istotnych bądź dużych [[projekt|projektów]], ze względu na liczbę [[zespół projektowy|zespołów projektowych]] i ich członków pracujących przy tym samym [[projekt|projekcie]]. Podmiot ten może być także wyodrębnioną częścią [[biuro wsparcia projektu|Biura Zarządzania Projektem]]<ref>Wysocki R. K. (2013)., s.752</ref>.
|list1=
<ul>
<li>[[Regulamin organizacyjny]]</li>
<li>[[Rodzaje struktur w projekcie]]</li>
<li>[[Program]]</li>
<li>[[Struktura zespołów projektowych]]</li>
<li>[[System jakości w gminie]]</li>
<li>[[Struktura projektowa]]</li>
<li>[[Adaptacyjne zarządzanie projektami]]</li>
<li>[[Struktura organizacyjna a projekty]]</li>
<li>[[Primavera]]</li>
</ul>
}}


'''Biuro Projektu PO''', z ang. ''Project Office'' – struktura powoływana w [[organizacja|organizacji]] w celu wsparcia i koordynacji prac [[zespół projektowy|zespołów projektowych]], które wykonują działania dotyczące tego samego [[projekt|projektu]]. PO formowane jest na [[potrzeby]] realizacji istotnych bądź dużych [[projekt|projektów]], ze względu na liczbę [[zespół projektowy|zespołów projektowych]] i ich członków pracujących przy tym samym [[projekt|projekcie]]. Podmiot ten może być także wyodrębnioną częścią [[biuro wsparcia projektu|Biura Zarządzania Projektem]]<ref>Wysocki R. K. (2013). ''Efektywne [[zarządzanie]] projektami. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne'', HELION, Gliwice, s.752</ref>.
'''Biuro Projektu''', nazywane także z ang. ''Project Specific'', według Instytutu Zarządzania Projektami, to podmiot, który powoływany jest na potrzeby realizowanego [[projekt|projektu]] na okres jego trwania - od momentu rozpoczęcia do zakończenia<ref>Vieira Monteiro A. J. (2016). s.19</ref>.
Bardzo ważnym aspektem jest, iż struktury takie jak [[biuro wsparcia projektu|Biuro Zarządzania Projektem]] (PMO) lub [[biuro wsparcia projektu|Biuro Wsparcia Projektu]] (PSO) powoływane są w organizacji na stałe, natomiast to co odróżnia od nich Biuro Projektu to właśnie jego tymczasowy charakter<ref>Wysocki R. K. (2013). s.752</ref>.
PO dotyczy zarządzania pojedynczym, z reguły o dużych rozmiarach, bądź istotnym np. ze względu na misje [[projekt|projektem]]<ref>Vieira Monteiro A. J. (2016). s.20</ref>.
Biuro Projektu gwarantuje [[profesjonalizm]] i perfekcje w zastosowaniu zróżnicowanych praktyk, standardów oraz akceptowanych powszechnie zasad z zakresu [[zarządzanie projektami|zarządzania projektami]] w wielu rodzajach [[projekt|projektów]]<ref>Vieira Monteiro A. J. (2016). s.18</ref>.


'''Biuro Projektu''', nazywane także z ang. ''Project Specific'', według Instytutu Zarządzania Projektami, to podmiot, który powoływany jest na potrzeby realizowanego [[projekt|projektu]] na okres jego trwania – od momentu rozpoczęcia do zakończenia<ref>Vieira Monteiro A. J. (2016). ''[https://run.unl.pt/bitstream/10362/19911/1/TGI0081.pdf Project Management Office Models: Typologies and Models]'', „NOVA Information Management School Instituto Superior de Estatística e Gestão de Informação Universidade Nova de Lisboa”, s.19</ref>.
Biuro Projektu pełni bardzo znaczącą role w realizacji całego [[projekt|projektu]]. Odpowiada za jego inicjowanie i [[planowanie]], [[monitorowanie]], kontrolę, ale także jego zamknięcie. Zajmuje się również przygotowywaniem i prowadzeniem dokumentacji projektowej<ref>Hubbard D. G., Bolles D. L. (2014). s.9</ref>.
Bardzo ważnym aspektem jest, iż struktury takie jak [[biuro wsparcia projektu|Biuro Zarządzania Projektem]] (PMO) lub [[biuro wsparcia projektu|Biuro Wsparcia Projektu]] (PSO) powoływane są w organizacji na stałe, natomiast to co odróżnia od nich Biuro Projektu to właśnie jego tymczasowy charakter<ref>Wysocki R. K. (2013). ''Efektywne [[zarządzanie projektami]]. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne'', HELION, Gliwice, s.752</ref>.
PO dotyczy zarządzania pojedynczym, z reguły o dużych rozmiarach, bądź istotnym  np. ze względu na misje [[projekt|projektem]]<ref>Vieira Monteiro A. J. (2016). ''[https://run.unl.pt/bitstream/10362/19911/1/TGI0081.pdf Project Management Office Models: Typologies and Models]'', „NOVA Information Management School Instituto Superior de Estatística e Gestão de Informação Universidade Nova de Lisboa”, s.20</ref>.
Biuro Projektu gwarantuje [[profesjonalizm]] i perfekcje w zastosowaniu zróżnicowanych praktyk, standardów oraz akceptowanych powszechnie zasad z zakresu [[zarządzanie projektami|zarządzania projektami]] w wielu rodzajach [[projekt|projektów]]<ref>Vieira Monteiro A. J. (2016). ''[https://run.unl.pt/bitstream/10362/19911/1/TGI0081.pdf Project Management Office Models: Typologies and Models]'', „NOVA Information Management School Instituto Superior de Estatística e Gestão de Informação Universidade Nova de Lisboa”, s.18</ref>.
 
Biuro Projektu pełni bardzo znaczącą role w realizacji całego [[projekt|projektu]]. Odpowiada za jego inicjowanie i [[planowanie]], [[monitorowanie]], kontrolę, ale także jego zamknięcie. Zajmuje się również przygotowywaniem i prowadzeniem dokumentacji projektowej<ref>Hubbard D. G., Bolles D. L. (2014). ''[http://pmworldlibrary.net/wp-content/uploads/2015/01/pmwj30-Jan2015-Hubbard-Bolles-PMO-Framework-and-PMO-Models-second-edition.pdf PMO Framework and PMO Models for Project Business Management]'', „PM World Journal. Second edition.”, s.9</ref>.


==TL;DR==
==TL;DR==
Biuro Projektu (PO) to struktura powoływana w organizacji w celu koordynacji prac zespołów projektowych. Ma tymczasowy charakter i jest odpowiedzialne za inicjowanie, planowanie, monitorowanie i zamknięcie projektu. Kierownik Biura Projektu oraz obsługa biura mają za zadanie zarządzać projektem i jego zespołami. Biuro Projektu pełni funkcje portfelowe, zarządzania projektami i centrum doskonalenia zarządzania projektami. Istnieją różne modele biur projektów, takie jak scentralizowane, zdecentralizowane, tymczasowe, wirtualne i fizycznie istniejące. Powoływanie Biur Projektów ma wiele zalet, takich jak koordynacja prac zespołów, skuteczne zarządzanie dużymi projektami i integracja kontroli zasobów. Jednakże, istnieją także wady, takie jak konieczność zarządzania różnymi praktykami i podporządkowanie odmiennych priorytetów przez członków zespołów.
Biuro Projektu (PO) to struktura powoływana w organizacji w celu koordynacji prac zespołów projektowych. Ma tymczasowy charakter i jest odpowiedzialne za inicjowanie, planowanie, monitorowanie i zamknięcie projektu. Kierownik Biura Projektu oraz obsługa biura mają za zadanie zarządzać projektem i jego zespołami. Biuro Projektu pełni funkcje portfelowe, zarządzania projektami i centrum doskonalenia zarządzania projektami. Istnieją różne modele biur projektów, takie jak scentralizowane, zdecentralizowane, tymczasowe, wirtualne i fizycznie istniejące. Powoływanie Biur Projektów ma wiele zalet, takich jak koordynacja prac zespołów, skuteczne zarządzanie dużymi projektami i integracja kontroli zasobów. Jednakże, istnieją także wady, takie jak konieczność zarządzania różnymi praktykami i podporządkowanie odmiennych priorytetów przez członków zespołów.


==Struktura biura projektu ==
<google>n</google>
[[Kierownik|Menedżer]] Biura Projektu w jego strukturze pełni nadrzędną i decyzyjną funkcję i wraz ze ścisłą współpracą z obsługą biura projektu czuwa nad działaniami [[zespół projektowy|zespołów projektowych]] i ich [[menedżer|menedżerów]]. Obsługa biura projektu może składać się z jednej, a nawet kilkunastu osób. Mogą do niej należeć zarówno oddelegowani pracownicy (najczęściej z PMO), jak i pracownicy administracyjni i młodsi [[menedżer|menedżerowie]]<ref>Wysocki R. K. (2013). ''Efektywne zarządzanie projektami. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne'', HELION, Gliwice, s.753</ref>.


<google>t</google>
==Struktura biura projektu==
[[Kierownik|Menedżer]] Biura Projektu w jego strukturze pełni nadrzędną i decyzyjną funkcję i wraz ze ścisłą współpracą z obsługą biura projektu czuwa nad działaniami [[zespół projektowy|zespołów projektowych]] i ich [[menedżer|menedżerów]]. Obsługa biura projektu może składać się z jednej, a nawet kilkunastu osób. Mogą do niej należeć zarówno oddelegowani pracownicy (najczęściej z PMO), jak i pracownicy administracyjni i młodsi [[menedżer|menedżerowie]]<ref>Wysocki R. K. (2013)., s.753</ref>.


==Zadania menedżera i obsługi biura projektu ==
==Zadania menedżera i obsługi biura projektu==
[[Plik:Nazwa.png|300px|right|thumb|Rys. 1 Struktura Biura Projektu]]
[[Plik:Nazwa.png|300px|right|thumb|Rys. 1 Struktura Biura Projektu]]
Do obowiązków menedżera oraz obsługi biura projektu należą działania takie jak:
Do obowiązków menedżera oraz obsługi biura projektu należą działania takie jak:
Linia 43: Linia 28:
* przetwarzanie wniosków dotyczących zmian [[zakres projektu|zakresu projektu]]
* przetwarzanie wniosków dotyczących zmian [[zakres projektu|zakresu projektu]]
* rozwiązywanie problemów przekazywanych od poszczególnych zespołów
* rozwiązywanie problemów przekazywanych od poszczególnych zespołów
* [[negocjacje]] i rozwiązywanie problemów dotyczących relacji między zespołami<ref>Wysocki R. K. (2013). ''Efektywne zarządzanie projektami. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne'', HELION, Gliwice, s.753-755</ref>.
* [[negocjacje]] i rozwiązywanie problemów dotyczących relacji między zespołami<ref>Wysocki R. K. (2013). , s.753-755</ref>.


==Funkcje biura projektu ==
==Funkcje biura projektu==
Biuro Projektu pełni następujące funkcje:
Biuro Projektu pełni następujące funkcje:
* portfelowe (strategiczne)
* portfelowe (strategiczne)
* bieżące zarządzanie projektami (delivery)
* bieżące zarządzanie projektami (delivery)
* centrum doskonalenia zarządzania projektami (Centre of Exellence)<ref>Sońta-Drączkowska E. (2012). ''Zarządzanie wieloma projektami'', PWE, Warszawa, s.148</ref>.
* centrum doskonalenia zarządzania projektami (Centre of Excellence)<ref>Sońta-Drączkowska E. (2012). s.148</ref>.


==Modele biur projektów ==
==Modele biur projektów==
Zgodnie z [[metodyka PROMPT|metodyką PROMPT]] można wyróżnić kilka rodzajów Biur Projektów:
Zgodnie z [[metodyka PROMPT|metodyką PROMPT]] można wyróżnić kilka rodzajów Biur Projektów:
* scentralizowane Biura Projektów tworzone najczęściej w organizacjach działających na rykach lokalnych, w których funkcje decyzyjne znajdują się w centrali
* scentralizowane Biura Projektów tworzone najczęściej w organizacjach działających na rykach lokalnych, w których funkcje decyzyjne znajdują się w centrali
* zdecentralizowane Biura Projektów powoływane w dużych, działających na skalę globalną przedsiębiorstwach, w których funkcje decyzyjne są rozproszone
* zdecentralizowane Biura Projektów powoływane w dużych, działających na skalę globalną przedsiębiorstwach, w których funkcje decyzyjne są rozproszone
* tymczasowe Biura Projektów służące przede wszystkim administracji pojedynczych projektów
* tymczasowe Biura Projektów służące przede wszystkim administracji pojedynczych projektów
* wirtualne i fizycznie istniejące Biura Projektów wskazują na lokalizację ich miejsca pracy<ref>Sońta-Drączkowska E. (2012). ''Zarządzanie wieloma projektami'', PWE, Warszawa, s.148-149</ref>.
* wirtualne i fizycznie istniejące Biura Projektów wskazują na lokalizację ich miejsca pracy<ref>Sońta-Drączkowska E. (2012). s.148-149</ref>.


==Zalety ==
==Zalety==
Do korzyści płynących z utworzenia Biura Projektu należą:
Do korzyści płynących z utworzenia Biura Projektu należą:
* koordynacja prac niezależnych zespołów
* koordynacja prac niezależnych zespołów
Linia 64: Linia 49:
* możliwość [[zarządzanie projektami|zarządzania projektem]] w oparciu o jeden zintegrowany [[plan]]
* możliwość [[zarządzanie projektami|zarządzania projektem]] w oparciu o jeden zintegrowany [[plan]]
* integracja kontroli zarządzania zasobami
* integracja kontroli zarządzania zasobami
* możliwość swobody działań zespołów dzięki utrzymaniu ich dotychczasowych praktyk<ref>Wysocki R. K. (2013). ''Efektywne zarządzanie projektami. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne'', HELION, Gliwice, s.755-757</ref>.
* możliwość swobody działań zespołów dzięki utrzymaniu ich dotychczasowych praktyk<ref>Wysocki R. K. (2013). s.755-757</ref>.


==Wady ==
==Wady==
Pomimo wielu zalet, powoływanie Biur Projektów niesie ze sobą także kilka wad. Te, które wymieniane są w literaturze to:
Pomimo wielu zalet, powoływanie Biur Projektów niesie ze sobą także kilka wad. Te, które wymieniane są w literaturze to:
* konieczność zarządzania różniącymi się praktykami
* konieczność zarządzania różniącymi się praktykami
* podporządkowanie odmiennych priorytetów przez członków zespołów
* podporządkowanie odmiennych priorytetów przez członków zespołów
* możliwość narzucania zarządzania zmianami [[zakres projektu|zakresu projektu]]<ref>Wysocki R. K. (2013). ''Efektywne zarządzanie projektami. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne'', HELION, Gliwice, s.757</ref>.
* możliwość narzucania zarządzania zmianami [[zakres projektu|zakresu projektu]]<ref>Wysocki R. K. (2013). s.757</ref>.
 
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Regulamin organizacyjny]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Rodzaje struktur w projekcie]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Program]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Struktura zespołów projektowych]]}} &mdash; {{i5link|a=[[System jakości w gminie]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Struktura projektowa]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Adaptacyjne zarządzanie projektami]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Struktura organizacyjna a projekty]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Primavera]]}} }}


==Przypisy==
==Przypisy==
Linia 77: Linia 64:
==Bibliografia==
==Bibliografia==
<noautolinks>
<noautolinks>
* Hubbard D. G., Bolles D. L. (2014). ''[http://pmworldlibrary.net/wp-content/uploads/2015/01/pmwj30-Jan2015-Hubbard-Bolles-PMO-Framework-and-PMO-Models-second-edition.pdf PMO Framework and PMO Models for Project Business Management]'', PM World Journal, Second edition
* Hubbard D., Bolles D. (2014), ''[https://pmworldlibrary.net/wp-content/uploads/2015/01/pmwj30-Jan2015-Hubbard-Bolles-PMO-Framework-and-PMO-Models-second-edition.pdf PMO Framework and PMO Models for Project Business Management]'', PM World Journal, Second edition
* Sońta-Drączkowska E. (2012). ''Zarządzanie wieloma projektami'', PWE, Warszawa
* Sońta-Drączkowska E. (2012), ''Zarządzanie wieloma projektami'', PWE, Warszawa
* Vieira Monteiro A. J. (2016). ''[https://run.unl.pt/bitstream/10362/19911/1/TGI0081.pdf Project Management Office Models: Typologies and Models]'', NOVA Information Management School Instituto Superior de Estatística e Gestão de Informação Universidade Nova de Lisboa
* Vieira Monteiro A. (2016), ''[https://run.unl.pt/bitstream/10362/19911/1/TGI0081.pdf Project Management Office Models: Typologies and Models]'', Dissertation for the degree of Master of Information Management, NOVA Information Management School
* Wysocki R. K. (2013). ''Efektywne zarządzanie projektami. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne'', HELION, Gliwice
* Wysocki R. (2013), ''Efektywne zarządzanie projektami. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne'', Helion, Gliwice
</noautolinks>
</noautolinks>


{{a|Justyna Olszanecka}}
{{a|Justyna Olszanecka}}
[[Kategoria:Zarządzanie projektami]]
[[Kategoria:Role projektowe]]


{{#metamaster:description|Biuro Projektu - profesjonalne zarządzanie i wsparcie w realizacji istotnych projektów. Inicjowanie, planowanie, monitorowanie i kontrola, oraz przygotowywanie dokumentacji.}}
{{#metamaster:description|Biuro Projektu - profesjonalne zarządzanie i wsparcie w realizacji istotnych projektów. Inicjowanie, planowanie, monitorowanie i kontrola, oraz przygotowywanie dokumentacji.}}

Aktualna wersja na dzień 20:30, 8 sty 2024

Biuro Projektu PO, z ang. Project Office - struktura powoływana w organizacji w celu wsparcia i koordynacji prac zespołów projektowych, które wykonują działania dotyczące tego samego projektu. PO formowane jest na potrzeby realizacji istotnych bądź dużych projektów, ze względu na liczbę zespołów projektowych i ich członków pracujących przy tym samym projekcie. Podmiot ten może być także wyodrębnioną częścią Biura Zarządzania Projektem[1].

Biuro Projektu, nazywane także z ang. Project Specific, według Instytutu Zarządzania Projektami, to podmiot, który powoływany jest na potrzeby realizowanego projektu na okres jego trwania - od momentu rozpoczęcia do zakończenia[2]. Bardzo ważnym aspektem jest, iż struktury takie jak Biuro Zarządzania Projektem (PMO) lub Biuro Wsparcia Projektu (PSO) powoływane są w organizacji na stałe, natomiast to co odróżnia od nich Biuro Projektu to właśnie jego tymczasowy charakter[3]. PO dotyczy zarządzania pojedynczym, z reguły o dużych rozmiarach, bądź istotnym np. ze względu na misje projektem[4]. Biuro Projektu gwarantuje profesjonalizm i perfekcje w zastosowaniu zróżnicowanych praktyk, standardów oraz akceptowanych powszechnie zasad z zakresu zarządzania projektami w wielu rodzajach projektów[5].

Biuro Projektu pełni bardzo znaczącą role w realizacji całego projektu. Odpowiada za jego inicjowanie i planowanie, monitorowanie, kontrolę, ale także jego zamknięcie. Zajmuje się również przygotowywaniem i prowadzeniem dokumentacji projektowej[6].

TL;DR

Biuro Projektu (PO) to struktura powoływana w organizacji w celu koordynacji prac zespołów projektowych. Ma tymczasowy charakter i jest odpowiedzialne za inicjowanie, planowanie, monitorowanie i zamknięcie projektu. Kierownik Biura Projektu oraz obsługa biura mają za zadanie zarządzać projektem i jego zespołami. Biuro Projektu pełni funkcje portfelowe, zarządzania projektami i centrum doskonalenia zarządzania projektami. Istnieją różne modele biur projektów, takie jak scentralizowane, zdecentralizowane, tymczasowe, wirtualne i fizycznie istniejące. Powoływanie Biur Projektów ma wiele zalet, takich jak koordynacja prac zespołów, skuteczne zarządzanie dużymi projektami i integracja kontroli zasobów. Jednakże, istnieją także wady, takie jak konieczność zarządzania różnymi praktykami i podporządkowanie odmiennych priorytetów przez członków zespołów.

Struktura biura projektu

Menedżer Biura Projektu w jego strukturze pełni nadrzędną i decyzyjną funkcję i wraz ze ścisłą współpracą z obsługą biura projektu czuwa nad działaniami zespołów projektowych i ich menedżerów. Obsługa biura projektu może składać się z jednej, a nawet kilkunastu osób. Mogą do niej należeć zarówno oddelegowani pracownicy (najczęściej z PMO), jak i pracownicy administracyjni i młodsi menedżerowie[7].

Zadania menedżera i obsługi biura projektu

Rys. 1 Struktura Biura Projektu

Do obowiązków menedżera oraz obsługi biura projektu należą działania takie jak:

  • organizacja projektu i zarządzanie nim
  • opracowanie wysokopoziomowego planu projektu (współpracując z menedżerami zespołów)
  • integracja i koordynacja planów projektu i zespołów
  • kontrola harmonogramu całego przedsięwzięcia
  • monitoring alokacji i zużycia zasobów i zarządzanie nim
  • sporządzanie i przekazywanie raportów z przebiegu prac projektowych
  • planowanie i organizacja spotkania zespołu
  • przetwarzanie wniosków dotyczących zmian zakresu projektu
  • rozwiązywanie problemów przekazywanych od poszczególnych zespołów
  • negocjacje i rozwiązywanie problemów dotyczących relacji między zespołami[8].

Funkcje biura projektu

Biuro Projektu pełni następujące funkcje:

  • portfelowe (strategiczne)
  • bieżące zarządzanie projektami (delivery)
  • centrum doskonalenia zarządzania projektami (Centre of Excellence)[9].

Modele biur projektów

Zgodnie z metodyką PROMPT można wyróżnić kilka rodzajów Biur Projektów:

  • scentralizowane Biura Projektów tworzone najczęściej w organizacjach działających na rykach lokalnych, w których funkcje decyzyjne znajdują się w centrali
  • zdecentralizowane Biura Projektów powoływane w dużych, działających na skalę globalną przedsiębiorstwach, w których funkcje decyzyjne są rozproszone
  • tymczasowe Biura Projektów służące przede wszystkim administracji pojedynczych projektów
  • wirtualne i fizycznie istniejące Biura Projektów wskazują na lokalizację ich miejsca pracy[10].

Zalety

Do korzyści płynących z utworzenia Biura Projektu należą:

  • koordynacja prac niezależnych zespołów
  • skuteczne zastosowanie w dużych projektach
  • możliwość zarządzania projektem w oparciu o jeden zintegrowany plan
  • integracja kontroli zarządzania zasobami
  • możliwość swobody działań zespołów dzięki utrzymaniu ich dotychczasowych praktyk[11].

Wady

Pomimo wielu zalet, powoływanie Biur Projektów niesie ze sobą także kilka wad. Te, które wymieniane są w literaturze to:

  • konieczność zarządzania różniącymi się praktykami
  • podporządkowanie odmiennych priorytetów przez członków zespołów
  • możliwość narzucania zarządzania zmianami zakresu projektu[12].


Biuro projektuartykuły polecane
Regulamin organizacyjnyRodzaje struktur w projekcieProgramStruktura zespołów projektowychSystem jakości w gminieStruktura projektowaAdaptacyjne zarządzanie projektamiStruktura organizacyjna a projektyPrimavera

Przypisy

  1. Wysocki R. K. (2013)., s.752
  2. Vieira Monteiro A. J. (2016). s.19
  3. Wysocki R. K. (2013). s.752
  4. Vieira Monteiro A. J. (2016). s.20
  5. Vieira Monteiro A. J. (2016). s.18
  6. Hubbard D. G., Bolles D. L. (2014). s.9
  7. Wysocki R. K. (2013)., s.753
  8. Wysocki R. K. (2013). , s.753-755
  9. Sońta-Drączkowska E. (2012). s.148
  10. Sońta-Drączkowska E. (2012). s.148-149
  11. Wysocki R. K. (2013). s.755-757
  12. Wysocki R. K. (2013). s.757

Bibliografia


Autor: Justyna Olszanecka