Płatnik składek

Płatnik składek-podmiot opłacający comiesięcznie obliczane z uwzględnieniem przewidzianych prawem potrąceń składki na ubezpieczenie społeczne. Płatnicy składek na ubezpieczenia społeczne oraz osoby ubezpieczeniom podlegające mają obowiązki wobec ZUSu. Niedopełnienie ich grozi sankcjami zarówno finansowymi jak i prawnymi.

TL;DR

Płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne może być pracodawca, ZUS, jednostka wypłacająca świadczenia socjalne, osoba ubezpieczona zobowiązana do opłacania składek, podmiot wykonujący pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, podmiot prowadzący działalność gospodarczą, Kancelaria Sejmu i Senatu. Płatnicy mają obowiązek zgłosić dane osób ubezpieczonych do ZUSu w ciągu 7 dni od daty zatrudnienia. Mają też obowiązek opłacać składki, wypłacać świadczenia, przekazywać dokumenty i deklaracje rozliczeniowe. Płatnicy mają prawo do wynagrodzenia za wykonanie niektórych zadań. Istnieje możliwość ulg w przypadku trudności w opłacaniu składek.

Kto jest płatnikiem?

Jako płatników składek możemy wymienić między innymi:

• pracodawcę - dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz poborowych, którzy odbywają służbę zastępczą.
• zwierzchnią instytucję diecezjalną lub zakonną w stosunku do objętych przez nią duchownych,
• ZUS - dla osób, które podlegają ubezpieczeniom społecznym ze względu na pobór zasiłku macierzyńskiego,
• jednostkę wypłacającą świadczenia i zasiłki socjalne oraz wynagrodzenia przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo stypendium na przekwalifikowanie - dla osób pobierających świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osób pobierających zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia oraz pobierających wynagrodzenia w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub stypendium na przekwalifikowanie,
• ubezpieczonego zobowiązanego do opłacenia składek na własne ubezpieczenie społeczne,
• podmiot na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - dla osób które ja wykonują na podstawie skierowania do pracy lub podlegają ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego,
• Krajowa Szkoła Administracji Publicznej - w stosunku do słuchaczy, którzy pobierają stypendia,
• podmiot prowadzący pozarolniczą działalność - w stosunku do pracujących przy prowadzeniu tej działalności,
• Kancelarię Sejmu i Senatu - dla posłów, posłów do Parlamentu Europejskiego i senatorów.

Zgłoszenie danych do ubezpieczenia

Obowiązkiem płatnika składki jest dokonanie zgłoszenia osób, które podlegają ubezpieczeniom społecznym w przeciągu 7 dni od daty zatrudnienia pracownika/powstania stosunku prawnego, który uzasadnia objęcie takiej osoby ubezpieczeniami emerytalnym oraz rentowym.

Zgłoszenie płatnika składek — osoby fizycznej zawiera:

• numer NUSP (numer ubezpieczenia społecznego płatnika nadawany przez ZUS w drodze decyzji) lub do czasu uzyskania tego numeru numery NIP i REGON, a jeżeli płatnikowi nie nadano obu tych numerów lub jednego z nich — numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego albo paszportu,

nazwisko, imię pierwsze i drugie,

• datę i miejsce urodzenia,
• obywatelstwo,
• nazwę skróconą firmy, pod którą prowadzona jest pozarolnicza działalność,
• rodzaj i numer uprawnienia, na podstawie którego prowadzona jest pozarolnicza działalność,
• datę powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne,
• adres siedziby,
• adres zamieszkania, jeżeli jest inny niż adres siedziby,
• nazwę organu wydającego uprawnienie oraz datę jego wydania,
• adres do korespondencji,
• adres prowadzenia działalności.
• wykaz rachunków bankowych,

Zgłoszenie płatnika składek — osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej zawiera:

• numer NUSP (numer ubezpieczenia społecznego płatnika nadany przez ZUS w drodze decyzji) lub do czasu uzyskania tego numeru numery NIP i REGON,
• nazwę skróconą płatnika,
• adres siedziby,
• adres do korespondencji,
• adres prowadzenia działalności,
• nazwę zgodną z aktem prawnym konstytuującym płatnika,
• nazwę organu założycielskiego płatnika,
• występowanie obowiązku wpisu do rejestru lub ewidencji,
• datę i numer wpisu do rejestru lub ewidencji,
• nazwę organu rejestrowego lub ewidencyjnego,
• datę powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne,
• wykaz rachunków bankowych.

Na podstawie tych danych zostaje otworzone przez ZUS konto o numerze identyfikacji podatkowej NIP.

Obowiązki

Płatnicy składek maja obowiązek wykonywać zadania z zakresu ubezpieczenia społecznego określonych ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, a w szczególności: są zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przewidzianym przepisami terminie, wypłacania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, zgłaszania prawdziwych danych, przesyłania deklaracji rozliczeniowych w przewidzianym terminie oraz przekazywania dokumentów związanych z ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnymi.

Prawa

Za wykonanie zadań takich jak ustalanie prawa do świadczeń i ich wysokości i wypłata świadczeń z ubezpieczenia chorobowego płatnicy składek maja prawo do wynagrodzenia. Wysokość stopy procentowej i tryb rozliczania wynagrodzenia określa minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego. Pozostałe zadania są wykonywane prze płatników składek nieodpłatnie.

Deklaracja rozliczeniowa

W deklaracji płatnik rozlicza składki/zasiłki, zasiłki rodzinne oraz pielęgnacyjne, które podlegają rozliczeniu. Deklaracja zawiera na przykład:

• dane identyfikacyjne płatnika
• informacje o liczbie ubezpieczonych osób
• informacje na temat uprawnienia płatnika do wypłaty zasiłków
• kwoty wypłacanych zasiłków
• kwoty zasiłków finansowanych z budżetu państwa oraz kwoty wynagrodzeń z tytułu niezdolności do pracy
• kwoty przysługujących płatnikowi wynagrodzeń

Imienny raport miesięczny

Zawiera on informacje dotyczące płatnika określone w zgłoszeniu płatnika składek, termin którego raport dotyczy, a także:

• nazwisko i imię
• wymiar czasu pracy
• numery identyfikacyjne ubezpieczonego
• zestawienie składek na ubezpieczenia społeczne, które są należne
• podstawę wymiaru oraz kwotę składki na ubezpieczenia społeczne
• oświadczenie płatnika, które potwierdza, że dane przedstawione w raporcie są zgodne ze stanem faktycznym-potwierdzone podpisem płatnika/osoby upoważnionej
• datę sporządzenia raportu wraz z podpisem płatnika/osoby upoważnionej

"Ulgi" dla płatników

Jeśli występują trudności z opłaceniem składem, płatnik ma możliwość wystąpienia do ZUSu z wnioskiem o rozłożenie płatności na raty/odroczenie jej terminu. Istnieje możliwość umorzenia, jednak dotyczy ono tylko przypadku, gdy składki są całkowicie nieściągalne (np. gdy dłużnik umrze).

Płatnik składek — artykuły polecane

Deklaracja PFRON — Rozliczenia z tytułu ubezpieczeń społecznych — Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych — Zaświadczenie lekarskie — Ubezpieczenie emerytalne — Ubezpieczony w systemie ubezpieczeń społecznych — Ubezpieczenie chorobowe — Ubezpieczenie rentowe — Zwolnienie lekarskie

Bibliografia

• Kluszczyńska Z., Koczur W., Szpor G., Szumlicz T. (2007), System Ubezpieczeń Społecznych - zagadnienia ogólne, LexisNexis, Warszawa
• Salwa Z. (2004), Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych LexisNexis, Warszawa
• Szyburska-Walczak G. (2012), Ubezpieczenia społeczne. Repetytorium, Wolters Kluwer, Warszawa
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887

Autor: Ada Kowalska, Karolina Molong

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.