Krzywa IS: Różnice pomiędzy wersjami
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Krzywa IS''' jest zbiorem wielu kombinacji [[realna stopa procentowa|realnej stopy procentowej]] i [[PKB|produktu krajowego brutto]], gdzie planowane agregatowe wydatki równają się produkcji faktycznej. Innymi słowy, krzywa IS przedstawia różne kombinacje [[stopa procentowa|stopy procentowej]] oraz [[dochód|dochodu]], przy których [[rynek]] towarowy jest w krótkookresowej równowadze czyli [[popyt globalny]] jest równy faktycznemu dochodowi<ref>S. Lis 2011, s. 147</ref> | |||
</ | |||
Nazwa krzywa IS bierze się z warunku równowagi zachodzącego w najprostszym modelu gospodarki gdzie nie ma państwa oraz wymiany z zagranicą. W tej gospodarce dochód jest zapewniony przez stan równowagi na rynku dóbr. [[Inwestycje]] (I) planowane są tak aby zrównoważyć się z planowanymi [[oszczędności|oszczędnościami]] (S). Istnieje również możliwość skonstruowania krzywej IS w modelach gospodarki, w których jest obecna ingerencja państwa oraz [[wymiana]] z zagranicą - przy zróżnicowanych kombinacjach dochodu i stopy procentowej zapewniającej równowagę na rynku dóbr<ref>D. Begg 2014, s. 196</ref> | |||
Nazwa krzywa IS bierze się z warunku równowagi zachodzącego w najprostszym modelu gospodarki gdzie nie ma państwa oraz wymiany z zagranicą. W tej gospodarce dochód jest zapewniony przez stan równowagi na rynku dóbr. [[Inwestycje]] (I) planowane są tak aby zrównoważyć się z planowanymi [[oszczędności|oszczędnościami]] (S). Istnieje również możliwość skonstruowania krzywej IS w modelach gospodarki, w których jest obecna ingerencja państwa oraz [[wymiana]] z zagranicą | |||
==TL;DR== | ==TL;DR== | ||
| Linia 25: | Linia 10: | ||
[[Grafika:Krzywa IS.gif|300px|right|thumb|Rys. 1 Krzywa IS]] | [[Grafika:Krzywa IS.gif|300px|right|thumb|Rys. 1 Krzywa IS]] | ||
==Nachylenie krzywej IS== | ==Nachylenie krzywej IS== | ||
Krzywa IS ma nachylenie ujemne, co odzwierciedla fakt występowania odwrotnie proporcjonalnej zależności między dochodem a stopą procentową, pokazuje to również wrażliwość łącznego [[popyt|popytu]] na zmiany stopy procentowej. W przypadku gdy [[popyt]] jest wrażliwy na zmiany stopy procentowej, krzywa IS ma mniejszy kąt nachylenia natomiast gdy zmiany stopy procentowej wywołują niewielkie zmiany popytu globalnego i dochodu to krzywa IS będzie bardzo stroma | Krzywa IS ma nachylenie ujemne, co odzwierciedla fakt występowania odwrotnie proporcjonalnej zależności między dochodem a stopą procentową, pokazuje to również wrażliwość łącznego [[popyt|popytu]] na zmiany stopy procentowej. W przypadku gdy [[popyt]] jest wrażliwy na zmiany stopy procentowej, krzywa IS ma mniejszy kąt nachylenia natomiast gdy zmiany stopy procentowej wywołują niewielkie zmiany popytu globalnego i dochodu to krzywa IS będzie bardzo stroma<ref>W. Zborowska 2010, s. 139</ref> | ||
<google>n</google> | |||
==Przesunięcie krzywej IS== | ==Przesunięcie krzywej IS== | ||
| Linia 40: | Linia 26: | ||
==Wpływ polityki fiskalnej== | ==Wpływ polityki fiskalnej== | ||
[[Polityka]] fiskalna jest prowadzona przez [[rząd]] i ma na calu [[podejmowanie decyzji]] odnośnie wydatków w sektorze publicznym oraz wysokości i ilości [[podatek|podatków]]. Jest ona odpowiedzialna za zmiany w poziomie i strukturze wydatków agregatowych. Głównym zadaniem makroekonomicznym jest ustabilizowanie gospodarki na poziomie zbliżonym do poziomu produkcji potencjalnej | [[Polityka]] fiskalna jest prowadzona przez [[rząd]] i ma na calu [[podejmowanie decyzji]] odnośnie wydatków w sektorze publicznym oraz wysokości i ilości [[podatek|podatków]]. Jest ona odpowiedzialna za zmiany w poziomie i strukturze wydatków agregatowych. Głównym zadaniem makroekonomicznym jest ustabilizowanie gospodarki na poziomie zbliżonym do poziomu produkcji potencjalnej<ref>S. Lis 2011, s. 158</ref> | ||
Na skutek prowadzenia [[polityka fiskalna|polityki fiskalnej]] możliwe jest przesunięcie krzywej IS w [[prawo]] lub w lewo. | Na skutek prowadzenia [[polityka fiskalna|polityki fiskalnej]] możliwe jest przesunięcie krzywej IS w [[prawo]] lub w lewo. | ||
| Linia 51: | Linia 37: | ||
==Model IS-LM== | ==Model IS-LM== | ||
"[[Model]] IS-LM jest najbardziej znanym w teorii [[makroekonomia|makroekonomii]] syntetycznym i sformalizowanym ujęciem współzależności w gospodarce między rynkiem dóbr i usług (rynkiem towarowym) a rynkiem pieniądza. Wiąże on w jedną całość makroanalizę funkcjonowania i współzależności między tymi rynkami, przy założeniu istnienia niepełnego wykorzystania mocy wytwórczych i przymusowego [[bezrobocie|bezrobocia]]. | "[[Model]] IS-LM jest najbardziej znanym w teorii [[makroekonomia|makroekonomii]] syntetycznym i sformalizowanym ujęciem współzależności w gospodarce między rynkiem dóbr i usług (rynkiem towarowym) a rynkiem pieniądza. Wiąże on w jedną całość makroanalizę funkcjonowania i współzależności między tymi rynkami, przy założeniu istnienia niepełnego wykorzystania mocy wytwórczych i przymusowego [[bezrobocie|bezrobocia]]". <ref>S. Lis 2011, s. 141</ref> | ||
Model IS-LM można wykorzystać do opisania różnych opcji zarządzania popytem. Zmiany poziomu wydatków państwa i ilości pieniądza w gospodarce powoduję przesuwanie się linii IS i LM. Powoduje to zmianę położenia punktu przecięcia tych linii, co za tym idzie również stopy procentowej, zagregowanych wydatków i wielkości produkcji<ref>B. Czarny 2011, s. 464</ref> | |||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Popyt globalny]]}} — {{i5link|a=[[Efekt wypychania]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja popytowa]]}} — {{i5link|a=[[Krzywa LM]]}} — {{i5link|a=[[Efekt wypierania]]}} — {{i5link|a=[[Popyt zagregowany]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja]]}} — {{i5link|a=[[Monetarna teoria inflacji]]}} — {{i5link|a=[[Wydatki konsumpcyjne]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 60: | Linia 48: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | <noautolinks> | ||
* Begg D., Fischer S., Dornbusch R. ( | * Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), ''Ekonomia. Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Begg D., Vernasca G., | * Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), ''Ekonomia: Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Czarny B. (2011) | * Czarny B. (2011), ''Podstawy ekonomii'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Działo J. (2012), Dlaczego trudno jest prowadzić | * Działo J. (2012), ''Dlaczego trudno jest prowadzić dobrą politykę fiskalną?'', Gospodarka Narodowa, nr 1-2 | ||
* Krupa D., Walczak D., Chojnacka E. (2012), Preferencje w zakresie form alokacji oszczędności gospodarstw domowych w Polsce | * Krupa D., Walczak D., Chojnacka E. (2012), ''[https://apcz.umk.pl/CJFA/article/view/CJFA.2012.008/257 Preferencje w zakresie form alokacji oszczędności gospodarstw domowych w Polsce]'', Copernican Journal of Finance & Accounting , Vol. 1, Nr 1 | ||
* Kwella E.(1996) | * Kwella E. (1996), ''Teoria makroekonomii'', Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk | ||
* Lis S. (2011) | * Lis S. (2011), ''Współczesna makroekonomia'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków | ||
* Szalański M., Zborowska W. (2010) | * Szalański M., Zborowska W. (2010), ''Makroekonomiczne modele funkcjonowania rynków zbytu w gospodarce. Symulacje komputerowe'', Wydawnictwo Naukowe WZ UW, Warszawa | ||
* Tomaszewski J. (2015), [ | * Tomaszewski J. (2015), ''[https://journals.umcs.pl/h/article/view/783/1721 Finansjalizacja a zmiany strukturalne na rynku towarów rolnych w pierwszych latach XXI w.]'', Annales H-Oeconomia, Vol. 49, Nr 4 | ||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
Aktualna wersja na dzień 00:08, 17 gru 2023
Krzywa IS jest zbiorem wielu kombinacji realnej stopy procentowej i produktu krajowego brutto, gdzie planowane agregatowe wydatki równają się produkcji faktycznej. Innymi słowy, krzywa IS przedstawia różne kombinacje stopy procentowej oraz dochodu, przy których rynek towarowy jest w krótkookresowej równowadze czyli popyt globalny jest równy faktycznemu dochodowi[1]
Nazwa krzywa IS bierze się z warunku równowagi zachodzącego w najprostszym modelu gospodarki gdzie nie ma państwa oraz wymiany z zagranicą. W tej gospodarce dochód jest zapewniony przez stan równowagi na rynku dóbr. Inwestycje (I) planowane są tak aby zrównoważyć się z planowanymi oszczędnościami (S). Istnieje również możliwość skonstruowania krzywej IS w modelach gospodarki, w których jest obecna ingerencja państwa oraz wymiana z zagranicą - przy zróżnicowanych kombinacjach dochodu i stopy procentowej zapewniającej równowagę na rynku dóbr[2]
TL;DR
Krzywa IS jest graficzną reprezentacją zależności między stopą procentową a dochodem w gospodarce. Nachylenie krzywej IS opisuje wrażliwość popytu na zmiany stopy procentowej. Ruchy po krzywej IS zależą od czynników takich jak oczekiwania gospodarstw domowych i przedsiębiorców, oraz polityka fiskalna. Polityka fiskalna może przesuwać krzywą IS w prawo lub w lewo. Model IS-LM wykorzystuje krzywą IS do analizy zarządzania popytem.
Interpretacja graficzna
Krzywa IS stanowi graficzną ilustrację funkcji oszczędności - inwestycji IS. W układzie współrzędnych na osi odciętych odkłada się dochód (Y) a na osi rzędnych stopę procentową (r)
Nachylenie krzywej IS
Krzywa IS ma nachylenie ujemne, co odzwierciedla fakt występowania odwrotnie proporcjonalnej zależności między dochodem a stopą procentową, pokazuje to również wrażliwość łącznego popytu na zmiany stopy procentowej. W przypadku gdy popyt jest wrażliwy na zmiany stopy procentowej, krzywa IS ma mniejszy kąt nachylenia natomiast gdy zmiany stopy procentowej wywołują niewielkie zmiany popytu globalnego i dochodu to krzywa IS będzie bardzo stroma[3]
Przesunięcie krzywej IS
Ruchy po krzywej IS prezentują wpływ stopy procentowej na wielkość popytu globalnego i dochodu, który gwarantuje równowagę. Wszystkie inne czynniki, powodujące zmiany popytu globalnego doprowadzają do przesunięcia samej krzywej IS. Przesunięcia równoległe krzywej IS Decydują o nich takie czynniki jak:
- oczekiwania gospodarstw domowych odnośnie przyszłych dochodów
- oczekiwania przedsiębiorców odnośnie poziomu przyszłych zysków
- typ polityki fiskalnej realizowanej przez rząd (decyzje dotyczące zmiany wydatków lub zmiany stopy podatkowej)
Krzywa IS ulegnie równoległemu przesunięciu na prawo do góry w momencie, gdy dla gospodarstw domowych przewidziany jest wzrost dochodu, przedsiębiorstwa spodziewają się większych zysków lub rząd prowadzi ekspansywną politykę fiskalną, czyli zwiększa wydatki lub obniża stopę podatku dochodowego. W przeciwnych przypadkach krzywa IS ulegnie równoległemu przesunięciu na lewo w dół. [4]
Wpływ polityki fiskalnej
Polityka fiskalna jest prowadzona przez rząd i ma na calu podejmowanie decyzji odnośnie wydatków w sektorze publicznym oraz wysokości i ilości podatków. Jest ona odpowiedzialna za zmiany w poziomie i strukturze wydatków agregatowych. Głównym zadaniem makroekonomicznym jest ustabilizowanie gospodarki na poziomie zbliżonym do poziomu produkcji potencjalnej[5] Na skutek prowadzenia polityki fiskalnej możliwe jest przesunięcie krzywej IS w prawo lub w lewo.
W przypadku ekspansywnej polityki fiskalnej krzywa IS przesunie się w prawo. W przypadku restrykcyjnej polityki fiskalnej krzywa IS przesunie się w lewo.
Przy stałym poziomie stopy procentowej przesunięcie w prawo krzywej IS oznacza podwyższenie dochodu narodowego, a w lewo - jego pomniejszenie. Na położenie krzywej IS wpływ mają: wielkość wydatków rządowych, poziom stopy podatkowej i wielkość podatków autonomicznych. Wzrost/spadek stopy podatkowej przesuwa krzywą IS w lewo/prawo. Wzrost/spadek podatków autonomicznych przesuwa krzywą IS w lewo/prawo. Wzrost/spadek relacji konsumpcji do oszczędności (C/S) przesuwa krzywą IS w prawo/lewo. Wzrost/spadek wydatków konsumpcyjnych autonomicznych przesuwa krzywą IS w prawo/lewo.
Krzywa IS wprowadzona została do teorii ekonomii przez brytyjskiego ekonomistę Johna Richarda Hicksa. Funkcja IS jest drugim - obok funkcji LM - podstawowym składnikiem modelu funkcjonowania gospodarki rynkowej w ujęciu Keynesa-Hicksa-Mundella, tzw. modelu IS-LM.
Model IS-LM
"Model IS-LM jest najbardziej znanym w teorii makroekonomii syntetycznym i sformalizowanym ujęciem współzależności w gospodarce między rynkiem dóbr i usług (rynkiem towarowym) a rynkiem pieniądza. Wiąże on w jedną całość makroanalizę funkcjonowania i współzależności między tymi rynkami, przy założeniu istnienia niepełnego wykorzystania mocy wytwórczych i przymusowego bezrobocia". [6]
Model IS-LM można wykorzystać do opisania różnych opcji zarządzania popytem. Zmiany poziomu wydatków państwa i ilości pieniądza w gospodarce powoduję przesuwanie się linii IS i LM. Powoduje to zmianę położenia punktu przecięcia tych linii, co za tym idzie również stopy procentowej, zagregowanych wydatków i wielkości produkcji[7]
| Krzywa IS — artykuły polecane |
| Popyt globalny — Efekt wypychania — Inflacja popytowa — Krzywa LM — Efekt wypierania — Popyt zagregowany — Inflacja — Monetarna teoria inflacji — Wydatki konsumpcyjne |
Przypisy
Bibliografia
- Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Czarny B. (2011), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Działo J. (2012), Dlaczego trudno jest prowadzić dobrą politykę fiskalną?, Gospodarka Narodowa, nr 1-2
- Krupa D., Walczak D., Chojnacka E. (2012), Preferencje w zakresie form alokacji oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, Copernican Journal of Finance & Accounting , Vol. 1, Nr 1
- Kwella E. (1996), Teoria makroekonomii, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
- Lis S. (2011), Współczesna makroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
- Szalański M., Zborowska W. (2010), Makroekonomiczne modele funkcjonowania rynków zbytu w gospodarce. Symulacje komputerowe, Wydawnictwo Naukowe WZ UW, Warszawa
- Tomaszewski J. (2015), Finansjalizacja a zmiany strukturalne na rynku towarów rolnych w pierwszych latach XXI w., Annales H-Oeconomia, Vol. 49, Nr 4
Autor: Damian Szatan, Paulina Porębska
