Podatek od nieruchomości

Podatek od nieruchomości należy obok podatku od środków transportowych oraz podatku od posiadania psów, do podatków lokalnych, w których zagadnieniem opodatkowania są warunki faktyczne lub prawne. Stanowią one dochody własne gmin, w których obowiązek podatkowy został nałożony ustawą z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych z późn. zm

TL;DR

Podatek od nieruchomości to lokalny podatek, który dotyczy gruntów, budynków i obiektów budowlanych. Obowiązek płacenia podatku mają osoby fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne. Stawki podatku są ustalane przez Ministra Finansów, ale rada gminy może je zmieniać. Istnieją również zwolnienia od podatku, np. dla dróg publicznych, zabytkowych budynków i nieruchomości należących do administracji samorządowej. Płatność podatku odbywa się w ratach w określonych terminach.

Podatek od nieruchomości w Polsce

Przedmiot opodatkowania

Do opodatkowania od nieruchomości są zobowiązane niżej wymienione nieruchomości lub obiekty budowlane:

• grunty rolne do 1 ha powierzchni ziemi,
• budynki mieszkalne lub ich części,
• budowle lub ich części związane z prowadzeniem pozarolniczej i pozaleśnej działalności gospodarczej.

Podmiot podatku od nieruchomości

Do zapłacenia podatku od nieruchomości zmuszone są: osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (pomijając spółki cywilne), które:

• są właścicielami lub samoistnymi posiadaczami nieruchomości lub obiektów budowlanych nie złączonych trwale z gruntem,
• są użytkownikami wieczystymi nieruchomości,
• są posiadaczami zależnymi lub zarządzają nieruchomościami lub obiektami budowlanymi nie złączonymi trwale z gruntem lub ich częściami, stanowiącymi własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem albo z zarządem ustanowionym przez właściciela,
• posiadają bez tytułu prawnego nieruchomości lub obiekty budowlane nie złączone trwale z gruntem, stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego

Obowiązek podatkowy

W przypadku tego podatku, zobowiązanie zapłaty zaczyna się w pierwszym dniu miesiąca następnego po miesiącu, w którym powstały okoliczności wyjaśniające powstanie tego obowiązku (nastąpiło nabycie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania lub wejście w jego posiadanie), a kończy się z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek. Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następnego po roku, w którym budowa została ukończona lub, w którym rozpoczęto użytkowanie budowli, budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem. Jeśli obowiązek ten pojawił się lub przedawnił w trakcie roku podatkowego, podatek ten jest obliczany odpowiednio co do ilości miesięcy, w których pojawiło się zobowiązanie argumentujące jego zapłatę.

Podatnicy podatku od nieruchomości mają obowiązek składać właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania organowi podatkowemu, dokumenty zawierające: informacje o nieruchomościach i obiektach budowlanych (osoby fizyczne) w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego lub od zaistnienia zdarzenia powodującego zmianę wysokości opodatkowania, deklaracje na podatek od nieruchomości (osoby prawne i jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej) w terminie do dnia 15 stycznia roku podatkowego, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego lub od zaistnienia zdarzenia powodującego zmianę wysokości opodatkowania

Stawki podatkowe

W podatku od nieruchomości mają charakter kwotowy i ustala je Minister Finansów, przy obowiązującej zasadzie, że poziom stawki maksymalnej podwyższa się corocznie. Prawo do ich ustalania ma rada gminy, kierując się stawkami maksymalnymi zawartymi w ustawie oraz interesem gminy i jej mieszkańców, jednak z zastrzeżeniem, że stawka podatku nie może być wyższa od stawki maksymalnej, natomiast może być niższa (jednak nie mniej niż 50% stawki maksymalnej).

Stawki na podstawie Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r., art. 5 (Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 5 sierpnia 2015) wynoszą następująco:

1. Grunty:

• dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej, nie patrząc na drogę kwalifikacji w spisie gruntów i budynków: 0,89 zł / 1 m2
• znajdujące się pod jeziorami, przejętych jako zbiorniki wodne retencyjne czy elektrowni wodnych: 4,58 zł / 1 ha
• pozostałe, w których znajdują się również te przejęte na prowadzenie za odpłatą dzieła dobra publicznego przez system dobra publicznego: 0,47 zł / 1 m2
• niezabudowane, które są zajęte obszarem rewitalizacji: 3,00 zł / 1 m2

2.Budynki lub ich części:

• mieszkalne: 0,75 zł / 1 m2
• związane z prowadzeniem działalności gospodarczej jak i od budynków mieszkalnych lub ich części, które są zajęte przez prowadzenie działalności gospodarczej: 22,86 zł / 1 m2
• zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w sferze obrotu kwalifikowanego materiałem siewnym: 10,68 zł / 1 m2
• związane z przyznawaniem powinności zdrowotnych wedle przepisów o działalności leczniczej, które są zajęte poprzez podmioty przekazujące te świadczenia: 4,65 zł / 1 m2
• pozostałe, również te zajęte na prowadzenie za opłatą statutowej działalności dobra publicznego przez organizacje dobra publicznego: 7,68 zł / 1 m2

3.Budowle lub ich części powiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej: 2% wartości

Zwolnienia w podatku od nieruchomości

W przypadku tego podatku mogą być stosowane zwolnienia przedmiotowe. Opodatkowaniu nie podlegają tereny zajęte przez drogi publiczne, budynki zabytkowe wpisane do rejestru zabytków, a także grunty, na których istnieją zbiorniki wodno-retencyjne, nieruchomości zajęte przez administrację samorządu terytorialnego, oraz zakłady należące do Polskich Kolei Państwowych. Ponadto rada gminy może wprowadzić inne niż wymienione w ustawie zwolnienia  przedmiotowe od podatku od nieruchomości

Podatnicy którzy korzystają ze zwolnień na mocy przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jak i tych wprowadzonych przez radę gminy, również mają obowiązek składania informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych oraz deklaracji na podatek od nieruchomości. W niektórych gminach dopuszcza się możliwość składania tych dokumentów za pomocą środków komunikacji elektronicznej, a przesyłanie zgłoszeń i deklaracji prze Internet stanowi znaczne ułatwienie dla podatników

Terminy opłat za podatek od nieruchomości

Podatek od nieruchomości może być płatny przelewem na rachunek organu podatkowego lub gotówką w kasie. Jeżeli zaś chodzi o terminy płatności, są one następujące: osoby fizyczne - podatek jest płatny w 4 proporcjonalnych ratach do czasu trwania obowiązku podatkowego - do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej - za poszczególne miesiące w proporcjonalnych ratach do czasu trwania obowiązku podatkowego - do 15 dnia każdego miesiąca

Podatek od nieruchomości — artykuły polecane

Podatek od czynności cywilnoprawnych — Podatek od darowizny — VAT 7 — Zwrot podatku — Podatek dochodowy od osób fizycznych — Rejestracja podatnika VAT — Podatek dochodowy od firm — Podatek od spadków — Rejestr gruntów

Bibliografia

• Lewandowski M. (2017), Zasady opodatkowania nieruchomości na gruncie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w świetle nowelizacji z dnia 25 czerwca 2015 roku, Rynek - Społeczeństwo - Kultura, 2017, nr 3(24)
• Ociesa M. (2016), Zarządzanie podatkami lokalnymi w gminie na przykładnie podatku od nieruchomości, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, Zarządzanie, Nr 24 t. 1
• Pacyga M., Pacyga J., Turek P. (2016), Podatek od nieruchomości w praktyce, ODDK, Polska
• Pahl B. (2017), Podatki i opłaty lokalne. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, Warszawa
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 stycznia 2015 r. w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną, pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną oraz pomoc na infrastrukturę lokalną Dz.U. 2015 poz. 174
• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Dz.U. 1991 nr 9 poz. 31

Autor: Edyta Gwóźdź, Karolina Bednarczyk