Polityka innowacyjna

Polityka innowacyjna - jedna z polityk gospodarczych państwa. Wynika ze współdziałania polityki technologicznej i polityki naukowej. Ściśle związana z polityką przemysłową, naukowo-techniczną i naukową. Jej zadaniem jest ułatwianie procesów związanych z wprowadzaniem nowych usług, produktów, procesów technologicznych, jak również promowanie nowych technik zarządzania. Polityka innowacyjna przez ostatnich kilkanaście lat przechodziła wiele zmian, dotyczących między innymi priorytetów stosowanej polityki, jej celów, roli państwa, powiązań z innymi sferami gospodarki czy zmian w stosowanych instrumentach.

Podstawowymi podmiotami polityki innowacyjnej są przemysł, nauka i rząd. Od tych trzech czynników i ich powiązań zależy poziom innowacyjności państwa. Przemysł napędza popyt jak i podaż metod innowacyjnych. Nauka jest źródłem niezbędnych dla przemysłu informacji uzyskanych dzięki badaniom. Rząd pełni funkcję przede wszystkim regulacyjną i decyzyjną.

TL;DR

Polityka innowacyjna to polityka gospodarcza, która ma na celu promowanie innowacji i wprowadzanie nowych technologii. Jej głównymi podmiotami są przemysł, nauka i rząd, a skuteczność zależy od długoterminowych celów, badań nad innowacjami i współpracy między sektorami. Cele polityki innowacyjnej to wzrost innowacyjności, konkurencyjności i polepszenie życia ludności. Instrumenty polityki innowacyjnej obejmują m.in. prawne, finansowe, infrastrukturalne i strukturalne narzędzia. Rola państwa polega na tworzeniu ram działalności, promowaniu nowości wśród przedsiębiorców i konsumentów oraz wspieraniu badań i rozwoju.

Współczesne rozumienie polityki innowacyjnej

• jest polityką promującą wprowadzanie innowacji do różnych dziedzin działalności przedsiębiorstw,
• to polityka skupiająca się na doskonaleniu przystosowania się organizacji do wielu technologii naraz (stosując przy tym instrumenty polityki innowacyjnej),
• państwo w tej polityce ułatwia procesy przebiegu, wprowadzania, rozpowszechniania wszelkiego rodzaju udoskonaleń,
• polityka popierająca usługi konsultingowe, szkoleniowe, promocyjne, a także podkreślająca ważność poznawania różnych obszarów działalności firmy przez pracowników i ich znajomość z instytucjami współpracującymi,
• polityka zdobywająca aprobatę społeczności dla nauki i techniki,
• państwo w tej polityce ułatwia procesy przebiegu, wprowadzania, rozpowszechniania wszelkiego rodzaju udoskonaleń. Państwo stara się pomagać przedsiębiorstwom, które mogą być narażone na straty spowodowane przez niedoskonałości rynkowe, regulacyjne czy systemowe (E.Stawasz 2011, s. 198)

Skuteczna polityka innowacyjna

Istnieją warunki, których stosowanie i przestrzeganie może wpływać na skuteczność prowadzonej polityki innowacyjnej. Należą do nich:

• skupienie się na długoterminowych celach,
• prowadzenie badań nad innowacjami,
• udział w polityce innowacyjnej różnych środowisk państwa,
• współdziałanie celów, narzędzi polityki innowacyjnej,
• promocja działań B+R w przedsiębiorstwach.

Zakres polityki innowacyjnej

Państwo może realizować politykę w trzech zakresach:

• partycypacyjnym - odnosi się do poprawy innowacyjności w rodzimej gospodarce (np. tworzenie jednostek badawczo-rozwojowych finansowanych przez rząd, które mają zwiększać swój udział w przenikaniu wiedzy do przemysłu,
• regulacyjnym - ustanawianie aktów prawnych kształtujących ramy funkcjonowania polityki innowacyjnej,
• wspierającym - dzielący się na finansowy (bezpośredni) i tworzenie nowych jednostek badawczych (pośredni). (Jasiński A. 2013, s. 6)

Cele polityki innowacyjnej

Głównym celem jest wzrost poziomu innowacyjności państwa, jak i mniejszych jednostek, np. przedsiębiorstw. Prowadzić ma to do zwiększenia konkurencyjności i polepszeniu poziomu życia ludności. Cel ten można zrealizować, m.in. poprzez promowanie innowacji wśród przedsiębiorców i społeczeństwa, poprzez utworzenie systemu rozwoju innowacji (jednostek badawczych, naukowych, edukacyjnych) i zapewnienia stałej współpracy między nimi. Kolejnym celem jest podkreślenie istotności dziedziny nauki poprzez wykorzystywanie jej osiągnięć w przemyśle. Polityka innowacyjna dąży również do stworzenia przyjaznych miejsc pracy dla naukowców, technologów w przemyśle i jednostkach badawczo-rozwojowych (R.Stanisławski 2011, s. 21)

Instrumenty polityki innowacyjnej

Instrumenty mają za zadanie pomóc w osiąganiu zamierzonych celów. Jeden z najczęściej wymienianych w literaturze podziałów instrumentów polityki innowacyjnej:

• prawne - ustawodawstwo w obszarze ochrony własności intelektualnej, praw rynku, ułatwienia dostępu do nowych technologii,
• finansowe - zapewnienie dostępu do grantów, dotacji, pożyczek,
• infrastrukturalne - zapewnienie wysokiej jakości narzędzi wspomagających rozwój nowych technologii,
• strukturalne - prowadzenie krajowych i międzynarodowych programów badawczych,
• handlowe - przepływ rozwiązań pomiędzy granicami państw (umowy międzynarodowe, instrumenty polityki międzynarodowej). (S.Ciok 2009, s. 13)

W rozwiniętych krajach korzysta się z innego podziału instrumentów.

• podażowe - współpraca z twórcami innowacji i wspólne określenie obszarów strategicznych, gdzie innowacje znaleźć się powinny bądź gdzie należy je ulepszyć,
• popytowe - państwo podkreśla istotność wykorzystywania nowości technologicznych, nowych produktów, usług i procesów - kreując przy tym popyt na te aspekty,
• kształtujące otoczenie - różnego rodzaju akty prawne, środki finansowe czy administracyjne (S.Ciok 2009, s. 13)

Rola państwa

Państwo (rząd) jest jednym z podmiotów polityki innowacyjnej. Główne funkcje państwa to funkcja regulacyjna i decyzyjna. Państwo działa jako koordynator tworzący ramy działalności. Państwo może wpływać na kształtowanie się rynków krajowych i zagranicznych poprzez promowanie zainteresowania nowymi rozwiązaniami wśród przedsiębiorców i konsumentów. Rząd może angażować się w prowadzenie działań badawczo-rozwojowych wpływających na kondycję rynku. Państwo powinno stwarzać korzystne warunki dla rozwoju innowacyjności. Rząd wspierając innowacje wpływa na podwyższenie konkurencyjności swojej gospodarki na arenie międzynarodowej.

Polityka innowacyjna — artykuły polecane

Narodowe systemy innowacji — Centrum doskonałości — Innowacja — Centrum transferu technologii — Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka — Instytucje otoczenia biznesu — Innowacyjna teoria przedsiębiorstwa — Przemysł 4.0 — Regionalny System Innowacji

Bibliografia

• Jasiński A. (2013), Działania i instrumenty polityki innowacyjnej w opinii mikroprzedsiębiorców, Zarządzanie publiczne 2(22)
• Nazarko Ł. (2011), Polityka innowacyjna - inteligentny interwencjonalizm
• Stanisławski R. (2011), Założenia polityki innowacyjnej państwa, Uniwersytet Szczeciński, Zeszyty Naukowe, nr 654
• Stawasz E. (2010), Rozwój badań nad innowacyjnością małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce , Acta Universitatis Lodziensis, Łódź
• Stawasz E. (red.) (2011), Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć. PARP, Warszawa
• Ciok S. (2009), Polityka innowacyjna państwa a regionalny potencjał innowacyjny. Przykład Dolnego Śląska, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław

Autor: Izabella Brodziak